باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا در سومین روز از سفر دوره‌ای خود به آسیا در حالی وارد پکن می‌شود که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این برنامه مهمترین سفر وی در این سفر دوره‌ای بشمار می‌آید. اوباما در نخستین روز از این سفر در ژاپن با مقامات توکیو دیدار کرد و پس از آن در جمع رهبران کشورهای عضو آسه آن (اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی) در سنگاپور حاضر شد و بعد از چین نیز راهی کره‌جنوبی خواهد شد. گرچه هر کدام از این دیدارها از اهمیت راهبردی ویژه‌ای برخوردار است ولی به جهت اهمیت مناسبات چین و آمریکا خبر این موضوع را در گفت‌وگو با محسن شریعتی‌نیا کارشناس مسائل چین مورد بحث و بررسی قرار داده است.
*برخی کارشناسان معتقدند مهمترین هدف اوباما از سفر دوره‌ای به آسیا محدود کردن چین از طریق ارتقا همکاری با دیگر کشورهای منطقه‌ای است. شما دراین باره چه ارزیابی دارید؟
خیلی‌ها بر این باورند که با قدرت گرفتن چین در سطح جهان، نظم مطلوب آمریکا در آسیا دستخوش تغییراتی می‌شود. البته این تغییرات لزوماً به معنای مقابله آمریکا و چین نیست گرچه یکی از دیدگاه‌های مطرح شده در این‌باره این است که آمریکا در جهت محدود کردن چین حرکت می‌کند. اما درباره این سفر و رویکرد آمریکا در قبال چین در دوره اوباما باید گفت که نشانه‌هایی در جهت تلاش آمریکا برای محدود کردن چین دیده نمی‌شود. سیاست دولت اوباما تعامل و همکاری بیشتر چین و آمریکاست و آمریکا می‌خواهد از این طریق چین را به سهامدار مسئول نظام بین‌الملل تبدیل کند.
*رویکرد دولت اوباما در چارچوب کدام یک از سیاست‌های راهبردی ایالات متحده قابل بازتعریف است؟
در دوره بوش از اهمیت نسبی آسیا در سیاست خارجی آمریکا کاسته شد و با پیش آمدن مباحثی درباره تروریسم و همچنین درگیری‌های آمریکا در خاورمیانه تعامل این کشور با آسیا نیز روند کندی را طی کرد. اما در دوره اوباما شاهد بازگشت دوباره آمریکا به آسیا هستیم و اهمیت آسیا در سیاست خارجی آمریکا به وضوح خود را نشان می‌دهد. وزیر خارجه آمریکا نیز بلافاصله پس از انتصاب به این سمت نخستین سفر دوره‌ای خود را به آسیا انجام داد و بدین ترتیب سیاست آمریکا در قبال آسیا بازتعریف شد.
* شما از استراتژی «تبدیل چین به سهامدار مسئول نظام بین‌الملل» صحبت کردید. آمریکا در این مسیر چه برنامه‌هایی را در پیش گرفته است؟
این اصطلاح را اولین بار رابرت زولیک معاون وزیر خارجه آمریکا در دوره کاندولیزا رایس و رئیس فعلی بانک جهانی مطرح کرد. آمریکایی‌ها در چارچوب این مفهوم معتقدند که چین از جایگاه قابل توجهی در نظام بین‌الملل برخوردار است و متناسب با این جایگاه باید مسئولیت نیز بپذیرد. در این راستا طیفی از خواسته‌ها را می‌توان برشمرد که مورد توجه آمریکایی‌ها است از مسئله هسته‌ای ایران و کره‌شمالی تا تغییرات آب و هوایی و گسترش تروریسم در طیف موضوعات مورد علاقه آمریکا برای جلب همکاری چین جای دارند.
*باراک اوباما در این راستا در سفر به چین روی کدام محورها با مقامات چینی مذاکره خواهد داشت؟
آقای اوباما در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران و همچنین سیاست‌های کره‌شمالی به چینی‌ها فشار خواهد آورد. اوباما درباره افغانستان نیز خواستار ایفای نقش بیشتر چین خواهد شد. همچنین پیش‌بینی می‌شود مباحثی مانند تغییرات آب و هوایی و بحران جهانی اقتصاد نیز در مذاکرات پکن پیگیری شود.
*اوباما سفر دوره‌ای خود به آسیا را از ژاپن آغاز کرد. با توجه به اینکه این سفر انجام شده است، ارزیابی شما از آن چیست؟
بارها مطرح شده است که دولت جدید ژاپن با آمریکا چالش‌هایی را ایجاد خواهد کرد و در آستانه سفر اوباما نیز شاهد راهپیمایی‌های گسترده علیه سیاست‌های آمریکا در ژاپن بودیم با همه اینها به‌نظر من بازتعریف مناسبات ژاپن با آمریکا به لحاظ استراتژیک به معنای کاهش سطح مناسبات این کشور با آمریکا نیست چرا که کاهش سطح روابط منافع ژاپن را تأمین نمی‌کند. آنچه که دولت جدید ژاپن به‌دنبال آن است و در سفر آقای اوباما نیز پیگیری کرد دستیابی به جایگاه بیشتر در مناسبات با آمریکا و همچنین به رسمیت شناخته شدن به‌عنوان یک شریک استراتژیک است.
نظر شما