ماجرای اسکار در ایران / پرونده

الهام نداف: با نزدیک شدن به ماه سپتامبر مانند هر سال، سینماگران ایرانی منتظر انتخاب نماینده خودشان برای حضور در رقابت جهانی سینمایی بودند.

 

 

 

 

 

 

با توجه به قوانین اسکار، فیلم‌های «یه حبه قند»، «روزهای زندگی»، «سعادت‌آباد»، «اسب حیوان نجیبی است»، «نارنجی‌پوش»، «ضد گلوله»، «قلاده‌های طلا»، «مرگ کسب و کار من است»، «چیزهایی هست که نمی‌دانی»، «آینه‌های روبرو»، «بغض» و «ملکه» تا اینجا گزینه‌های اسمی منتشر شده بودند.البته فیلم‌هایی چون «شکارچی شنبه» و «شب واقعه» نیز شرایط اولیه انتخاب شدن را داشتند. (اینجا)

 

بعد از انتشار غیر رسمی این اسامی، بعضی از کارگردان‌ها که به نظر می‌رسید از گردونه رقابت‌ بی‌هیچ دلیلی کنار رفتند، اعتراض خود را اعلام کردند. یکی از آن فیلم‌ها «کلاه قرمزی و بچه ننه» بود. ایرج طهماسب کارگردان و حمید مدرسی تهیه‌کننده این فیلم متعتقد بودند این فیلم نماینده تمام عیار از سینمای ایران در اسکار 85 است و عروسک کلاه قرمزی نیز می‌تواند به عنوان عروسک ملی ایران به دنیا معرفی شود.

 

طهماسب تا آنجا پیش رفت که دلایل خود را در خصوص این انتخاب عنوان کرد: «پیشنهاد من این است که هیئت انتخاب اسکار در مورد «کلاه قرمزی و بچه ننه» کمی جدی‌تر فکر کند. واقعیت این است که هرفیلمی از هر کشوری برای معرفی به اسکار انتخاب می‌شود، باید ویژگی‌های آن کشور را نشان دهد. مردم ایران طی 20 سال با فیلم‌های «کلاه قرمزی» زندگی کردند.»

 

وی همچنین گفت: «فیلم  «کلاه قرمزی» توانسته است مردم ایران را راضی کند. بنابر این اگر ما بخواهیم وجه دیگری از سینمای ایران را به مردم نشان دهیم «کلاه قرمزی و بچه ننه» می‌تواند بیانگر ابعاد دیگری از روحیه مردم ایران باشد. ما با فیلم «جدایی نادر از سیمین» یک تصویر از خودمان به لحاظ هنری، به دنیا عرضه کردیم اما اگر «کلاه قرمزی» برای اسکار انتخاب شود، وجه سینمای کودک ما هم در دنیا مطرح خواهد شد و نشان می‌دهد که مردم ایران چقدر به تربیت فرزندانشان اهمیت می‌دهند و تا چه حد برای آن سرمایه گذاری می‌کنند(اینجا)

 

چندی بعد در نظرسنجی خبرآنلاین از 24 منتقد سینمایی فیلم «یه حبه قند» به کارگردانی رضا میرکریمی بیشترین رای را برای معرفی به اسکار 85 آورد. در این میان اسامی فیلم‌هایی چون «ملکه» و «چیزهایی هست که نمی‌دانی» نیز دیده می‌شد.(اینجا)

 

اما فارابی در یک عمل غیرمنتظره فیلم «یه حبه قند» را به عنوان فیلم منتخب هیات انتخابی که حتی اسامی‌شان هم به صورت رسمی اعلام نشده بود، معرفی کرد. وقتی صحت و سقم این خبر را از رضا میرکریمی کارگردان «یه حبه قند» پرس و جو کردیم آن را تایید کرد و گفت که خودش هم از این انتخاب متعجب است. (اینجا)

 

ظاهرا سایت فارابی همان روز یعنی یکشنبه دوم مهر این خبر را در سایت خود قرار داده بود. کمیته انتخاب فیلم ایرانی برای معرفی به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی متشکل از خانم‌ها پوران درخشنده و نیکی کریمی و آقایان شهرام اسدی، فریدون جیرانی، حسین زندباف، علی شاه‌حاتمی، حمیدرضا صدر، علی معلم و امیر اسفندیاری به جلسات خود پایان داد و فیلم برگزیده سینمای ایران را به آکادمی معرفی کرد.

 

این کمیته  در نخستین جلسه، امیر اسفندیاری را در مقام سخنگو برگزید. اسفندیاری درباره برنامه‌های کمیته اسکار اعلام کرد:

«در گام نخست، اعضاء کمیته با بررسی ضرورت و یا عدم ضرورت حضور سینمای ایران در هشتاد و پنجمین مراسم اسکار با توجه به ساختار حاکم بر هالیوود و به ویژه در موقعیت فعلی بین‌المللی، ضمن محکوم کردن اهانت به پیامبران در هر شکلی و خصوصا در سینما، تصمیم به مشارکت فعال در این زمینه جهت استفاده از کلیه فضاهای موجود برای نمایش استعدادهای سینمای ایران و تعیین قواعد بازی به مصلحت این سینمای نجیب گرفتند و به این ترتیب، با ورود به روند مشخص جهت انتخاب فیلم برگزیده، جدا از بررسی مقررات و فهرست عناوین معرفی شده از سوی کشورهای دیگر در جلسات برگزار شده، فهرست رسمی 72 عنوان فیلمی که از تاریخ 9 مهر 90 تا 9 مهر 91 برای نخستین بار در کشور اکران شده و یا می‌شوند، در فضایی تخصصی و حرفه‌ای با رعایت مقررات و بررسی همه جانبه عناوین حائز شرایط بررسی شد و بنا به رأی اعضاء، 12 فیلم شامل «آینه‌های روبرو» ساخته نگار آذربایجانی، «بغض» ساخته رضا درمیشیان، «بوسیدن روی ماه» ساخته همایون اسعدیان، «چیزهایی هست که نمی‌دانی» ساخته فردین صاحب‌زمانی، «راه آبی ابریشم» ساخته محمدرضا بزرگ‌نیا، «زمانی برای دوست داشتن» ساخته ابراهیم فروزش، «سعادت‌آباد» ساخته مازیار میری، «گلچهره» ساخته وحید موساییان، «مرگ کسب و کار من است» ساخته امیر ثقفی، «ملکه» ساخته محمدعلی باشه آهنگر، «نارنجی‌پوش» ساخته داریوش مهرجویی و «یه حبه قند» ساخته رضا میرکریمی در فهرست کوتاه اولیه قرار گرفت.»

 ،

سرانجام این لیست انتخاب «یه حبه قند» بود. (اینجا)

 

صبح سه‌شنبه سوم مهر جواد شمقدری رئیس سازمان سینمایی در نامه‌ای انتخاب «یه حبه قند» به عنوا نماینده سینمای ایران برای معرفی به اسکار را به عوامل و سازندگان و سینمای ایران تبریک گفت اما خواستار تحریم اسکار و فرستادن نماینده به این رقابت سینمایی شد. (اینجا)

 

وی در بیانیه خود عنوان کرده بود: «پیشنهاد می‌نمایم تا زمانی که دست‌اندرکاران آکادمی اسکار نسبت به سازندگان فیلم موهن به ساحت قدسی و ملکوتی پیامبر عظیم الشأن و پیامبر آخر الزمان حضرت محمد صلی اله علی و آله و سلم، واکشنی در خور شأن نشان نداده‌اند به عنوان همدلی و همراهی با قلوب مجروح و زخم دیده یک ونیم میلیارد مسلمانان جهان و بلکه هفت و نیم میلیارد آزادگان جهان از مشارکت سینمای ایران در این رویداد سینمایی امتناع شود. بدیهی است تحریم اسکار 2013 تا زمانی است که این آکادمی نسبت به این فیلم موهن واکنش مناسبی انجام دهد و خود را از سازندگان آن مبرا سازد.»

 

در پی انتشار این بیانیه اهالی سینما به خصوص هیات انتخاب معرفی فیلم ایرانی به اسکار، واکنش نشان دادند و عنوان کردند که این بیانیه تنها در حد یک پیشنهاد است و از آن جایی که ساخت فیلم موهن ربطی به هالیوود ندارد، تحریم اسکار کار درستی نیست. (اینجا)

 

علیرضا سجادپور معاون فعالیت‌های سازمان سینمایی نیز، که چندی پیش اعلام کرده بود انتخاب فیلم برای اسکار و مسائل مربوط به آن از وظایف او نیست، یادآوری کرد که صحبت‌های شمقدری در حد پیشنهاد نیست و اگر اسکار در خصوص ساخت فیلم موهن موضع‌گیری نکند امسال نماینده‌ای از ایران به اسکار نمی‌فرستیم. (اینجا)

 

سید محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز این تحریم را قطعی دانست. (اینجا) و یک بار دیگر یعنی پنجم مهر تاکید کرد که نظرش در مورد اسکار قاطع است و نمی‌داند چرا در رسانه‌ها به خوبی منعکس نشده است. (اینجا)

 

سید رضا میرکریمی کارگردان «یه حبه قند» که در برابر این تصیم‌گیری‌ها سکوت کرده بود، بالاخره عنوان کرد: «عملکرد آقایان و سیاست‌هایشان اجازه نمی‌دهد باور کنیم این تصمیم خالی از هر گونه، کینه و تظاهر است. به هر حال من «یه حبه قند» را برای کشورم ساختم و مزدم را از مردم گرفته‌ام و هیچ طلبی از کسی ندارم.» (اینجا)

 

با همه این‌ها یک سخنگوی آکادمی اسکار علوم و هنرهای سینمایی اظهار نظر درمورد تحریم جوایز اسکار 85 از سوی ایران را به بعد از اتمام مهلت مقرر ارسال فیلم‌های خارجی‌زبان به آکادمی موکول کرد.(اینجا)