اگر امروز چاوز پیروز نشود؟

زهرا خدایی

هوگو چاوز 58 ساله می گوید با سرطان جنگیده و آماده است تا 2019 رییس جمهور کشور باشد. او که دو بار تحت عمل جراحی در کوبا قرار گرفته، امروز(یکشنبه، 7 اکتبر) به میدان می آید تا برای یک دورۀ شش سالۀ دیگر از رقیب خود پیشی بگیرد. چاوز می گوید نتوانسته به رغم تلاش فراوان از وابستگی کشورش به نفت بکاهد و زمان بیشتری از مردم برای تحقق این هدف مطالبه کرده است. این در حالی است که نفت 90% درآمدهای ارزی کشور را تشکیل می دهد. 
انریکه کاپریلس رادونسکی، رقیب چاوز که طی 8 ماه گذشته در بیش از 250 میتینگ انتخاباتی شرکت کرده، شانس زیادی برای برنده شدن دارد. این در حالی است که چاوز به دلیل بیماری تنها توانسته در بیش از 20 میتینگ شرکت کند. به رغم آنکه نظرسنجی ها هر یک آمار متفاوتی از اقبال و شانس دو نامزد ریاست جمهوری ارائه می دهند، اما نمی توان این واقعیت را نادیده گرفت که چهرۀ پوپولیستی هوگو چاوز در ونزوئلا طرفداران زیادی دارد. خبرآنلاین در گفتگویی با منصور معظمی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعت نفت و کارشناس آمریکای لاتین، چشم انداز انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا را مورد بررسی قرار داده که در پی می آید.
چرا چاوز اینقدر در ونزوئلا محبوب است؟
بخش قابل توجهی از مردم ونزوئلا زیر خط فقر زندگی می کنند و اختلاف طبقاتی در این کشور بسیار بسیار گسترده است. در چنین جامعه ای طبیعی است که مدیریت، ویژگیهای خاص خود را دارد و چندان ساده نیست. در ونزوئلا چاوز به دلیل رفتار و برخورد پوپولیستی خود توانسته است بخش قابل توجهی از نظر و رأی مردم را از طریق سرمایه گذاریهای روی طبقات پایین بدست آورد. چاوز نگاه و سرمایه گذاری خود را روی طبقات پائین جامعه معطوف کرده است. از سویی او در این مدت سعی کرد با ایجاد شکاف میان مخالفین و مانع شدن برای ایجاد وحدت بین اپوزیسیون، برندۀ دو دوره انتخابات ریاست جمهوری شود. هم اکنون به دلیل کاهش قیمت نفت، بیماری چاوز و همچنین انسجام بیشتر مخالفان شرایط با دو دورۀ گذشته متفاوت است. امروز دیگر در ونزوئلا خبری از پولهای زیاد و گسترده نیست که آقای چاوز بتواند راحت و بدون مشکل آنها را هزینه کند و در اختیار مردم بگذارد.
نظرسنجی ها عمدتاً آنهایی است که توسط طرفداران چاوز مطرح می شود. به نظر می رسد که با وضعیت فعلی آقای چاوز با درصدی برندۀ انتخابات شود. باید توجه داشت که در دو دوره قبل چاوز برندۀ انتخابات با رأی قاطع بود. به نظر نمی رسد که این بار اتفاق دوباره بیفتد، مگر آنکه مهندسی در آراء صورت گیرد و یا مسائلی شبیه به آن که نمی توان در این باره به صراحت پیش بینی کرد. بنابراین در یک شرایط عادی به نظر نمی رسد که چاوز بتواند رأی قاطع را در انتخابات بدست آورد.
وضعیت مخالفان چگونه است؟
مخالفان در این دوره بسیار سرمایه گذاری کرده و هماهنگ شده اند. در صحنۀ بین الملل نیز اینگونه تبلیغ کرده اند که قصد دارند، ونزوئلایی بدون چاوز رقم بزنند.
اگر چاوز با رأی شکنندۀ برندۀ انتخابات شود، چه اتفاقی رخ می دهد؟
احتمال درگیری و آشوب ها در ونزوئلا می رود. چرا که مخالفان توانسته اند توانایی های خود را بالا برده و به شکل موثرتری سازماندهی شوند. آنها حتی روزنامه و رسانۀ خود را دارند و حتی افرادی با امکانات مالی مساعد در میان آنها وجود دارد. وضعیت آنها با موافقان چاوز کاملاً متفاوت است. می توان پیش بینی کرد که اگر چنین اتفاقی بیفتد(برنده شدن چاوز با رأی کم) احتمال برخورد و آشوب در ونزوئلا وجود دارد. در هر حالت شرایط ونزوئلا بسیار حساس است و باید منتظر آینده بود. آنچه مسلم است اینکه در شرایط فعلی باید به آراء عمومی احترام گذاشت.
ونزوئلایِ بدون هوگو چاوز در سطح منطقه ای و بین المللی چه آینده ای در پیش دارد؟
به نظرم برای مدتی این کشور صحنۀ آشوب و درگیریهایی خواهد شد که برای منطقۀ امریکای لاتین اصلاً خوب نیست. چاوز دو دوره ریاست جمهوری ونزوئلا را بر عهده داشته و طرفداران زیادی دارد. لذا اگر چنین اتفاقی بیفتد و شخص دیگری روی کار بیاید، به نظرم علاوه بر چالشهای اجتماعی و سیاسی در سطح داخلی، احتمالاً شخص برنده در برخی از سیاست های داخلی و خارجی تجدید نظر خواهد کرد.
آیا رییس جمهور بعدی ونزوئلا نیز می تواند رابطۀ نزدیکی با ایران داشته باشد؟
احتمال تجدیدنظر در روابط ونزوئلا با ایران وجود دارد. اگر شخص دیگری روی کار بیاید، به نظر نمی رسد روابط گذشته ای که بین ایران و ونزوئلا ادامه پیدا کند، کمااینکه رقیب چاوز این مسئله را اعلام کرده و به نظر می رسد که ابایی نیز از گفتن این مسئله ندارند. جامعۀ جهانی(آمریکا و اروپا) تعاملات شان با ونزوئلا بیشتر خواهد شد و احتمالاً سطح کمک جهانی به این کشور افزایش خواهد یافت و شرایط متفاوتی میان آنها پیش خواهد آمد. غرب مایل است فرد دیگری جای چاوز در ونزوئلا روی کار بیاید.

26349