سید کاظم دلخوش، عضو هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین درباره راهکارهای حل مشکلات ارزی و اقتصادی کشور در مصاحبه با خبرنگار اقتصادی خبر آنلاین گفت:
همانطور که ملت عزیز و شریف ما مستحضر هستند، مقام معظم رهبری پیش زمینه های نظام اقتصاد مقاومتی را در طی لااقل 8 تا 10 سال گذشته کاملاً بیان کرده اند، یعنی اقتصاد مقاومتی را اگر بخواهیم تعریف کنیم قطعاً میتوانیم آنرا اولاً در سند چشم انداز که تا سال 1404 باید به نقطه اول اقتصادی خاور میانه برسیم، کاهش وابستگی به نفت را داشته باشیم و در بخشهای مختلف، اهم از بخش کشاورزی، صنعت و مسائل دیگر به جایگاه اول در خاورمیانه برسیم، جستجو کنیم.
همچنین اصل 44 و اجرای صحیح آن که تاکید ایشان بوده و واگذاری اقتصاد به بخش خصوصی که یکی از زمینه ها و زیر ساختهای اقتصاد مقاومتی است که در آن بحث حضور بخش خصوصی و تعاونی در اقتصاد کشور مطرح هست، و ایشان به آن اشاره داشتند و قانون هم بر همین مبنا نوشته شده مورد تاکید بوده و پس از آن بر بحث اصلاح الگوی مصرف و کار و همت مضاعف، مدیریت واردات و جلوگیری از واردات کالاهای غیر ضرور و تزئیناتی و کالاهایی که نمونه مشابه و با کیفیت تر داخلی دارند و بیشتر به ضروریات واردات در بخش نیازهای مردم و کشور اشاره شده، در کنار آنها ایشان بر بحث تحولات اقتصادی در بخشهای مختلف بانکی، مالیاتی، تجاری و ساماندهی اقتصاد کشور خصوصاً در بخش هدفمند کردن رایانه ها و جهاد اقتصادی که در سال گذشته توصیه کردند که حتماً به سمتی برویم که از منابع و امکانات کشور به نفع مردم به درستی استفاده کنیم چرا که ایران یکی از کشورهایی است که میتواند اگر به درستی مدیریت شود از منابع خود به درستی برای پیشرفت خود استفاده کند، تاکید داشته اند. از طرفی امسال هم که سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی نامگزاری شده و اگر به مجموع فرمایشات ایشان در سالهای گذشته دقت کنیم در واقع تحقق این موارد همان اقتصاد مقاومتی است که ایشان در طول این چند سال بدان اشاره داشته اند.
البته در اجرا و در جایگاه قانون گذاری نقاط ضعفی هم وجود دارد، اعتقاد من اینست که فرمایشات مقام معظم رهبری باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، و اگر بنا باشد ما به نقطه درست اقتصادی برسیم لازمه اش این بود که حتماً باید به این حرفها و نکته ها در طی سالهای گذشته عمل میکردیم، که البته به بخشی عمل شد اما در مورد بخش دیگر کوتاهیهایی صورت گرفته که به هر حال امروز وقتی بحث اقتصاد مقاومتی مطرح هست باید به ایجاد آن زیرساختهایی که در مجموعه صحبتهای ایشان به آن اشاره شده بود به درستی عمل میکردیم، چرا که دشمنان این کشور از بعد از انقلاب به دنبال تحریمهای مختلف و فشارهای مختلف خصوصاً در ابعاد اقتصادی هستند و امروز شما میبینید که بحث ارز و طلا و تحریم بانک مرکزی و درواقع تحریم پولی و اقتصادی در دنیا و مهمتر از همه تحریم نفت که اقتصاد ما هنوز وابستگی بالایی به آن دارد و ما هنوز نتوانسته ایم بنا بر سند چشم انداز از این وابستگی بکاهیم مشکلاتی ایجاد کرده و همه اینها نشانگر این هست که ما در بعضی از این بخشها متاسفانه ضعیف عمل کرده ایم و برنامه ریزان و مجریان در سالهای گذشته و امروز که بحث اقتصاد مقاومتی مطرح شده به نظر من دقت لازم را تا کنون نداشته اند.
در ارتباط با بحث ارز، سکه و افزایش قیمتها امروز ما با مشکلات مختلفی روبرو هستیم، یکی از مشکلات ما اینست که قیمتها در سطح جهانی روبه رشد و افزایش است، چرا که بحث وال استریت و بحث مشکلات اقتصادی در دنیا بخصوص کشورهای اروپایی و امریکا امروز گریبانگیر مردم دنیا شده و مردم را به خیابانها کشانده. از یک طرف فشارهای اقتصادی زیادی امروز بر این کشورها و مردم آنها وارد شده، از طرف دیگر در خاور میانه نیز طی سالهای گذشته و خصوصاً سالهای اخیر، انقلابهایی که اتفاق افتاده و جابجایی حکومتها در کنار سایر تغییرات و تحولات سیاسی منطقه و در پی آن نابسامانی که در برخی از کشورها پدید آمده، مثل مشکلات مصر، عربستان، بحرین، تونس و لیبی و امثال اینها مزید بر این علت شده و در گران شدن اجناس و خدمات مختلف در دنیا تاثیر گذار بوده. همچنین فشارهایی که آمریکا و برخی از کشورهای همپیمانش بر برخی از کشورها بخصور ایران وارد میکنند برای اینکه دولت را در فشار بگذارند و به نوعی اوضاع ایران را دچار التهاب کنند و مثل کشورهای دیگر بخواهند با ایران برخورد کنند و چون امکان رویارویی فیزیکی و جنگ مستقیم را ندارند، به ناچار امروز به مسائل اقتصادی رو آورده اند و هدفشان این است که مردم ایران را در داخل کشور تحت فشار قرار بدهند.
علیرغم اینکه این فشارها در کشور وجود دارد و بحث تحریم هم اثر گذار هست، بحث تحریم پولی و اقتصادی و بحث تحریم صادرات نفت ما که هم اکنون چیزی حدود یک سوم نفت ما صادر میشود و جلوی صادرات دو سوم آن گرفته شده، از طرف دیگر همین میزان هم به صورت تهاتر و دادن نفت در قبال خدمات و امکاناتی که میخواهیم از این کشورها بگیریم انجام میود و این باعث شده که اقتصاد ما در تامین منابع مردم و امکانات کشور محدود شود و از طرفی بانک مرکزی هم نمیتواند مبادلاتش را در دنیا انجام دهد و این مشکلات فشارهایی را ایجاد کرده و از طرفی دیگر برخی از افراد سودجو و فرصت طلب در داخل کشور همیشه در مقاطع حساس سوءاستفاده کرده اند.
به نظر من در شرایط فعلی مدیریت قوی در بانک مرکزی و دستگاههای زیربط اولاً میتواند از این فرصت طلبی ها و سوء استفاده ها جلوگیری کند، البته برخی از مشکلاتی که ذکر شد اجتناب ناپذیرند، تحریم چه در بحث بانک مرکزی و مسایل اقتصادی و چه در بحث فروش نفت امریست که پیشگیری از آن امروز در اختیار ما نیست و قسمتی از این فشارها را مردم قطعاً میپذیرند و برای مردم قابل قبول است، چرا که ما از روز اول راهی را انتخاب کردیم شهدایی را تقدیم این انقلاب کردیم برای اینکه مستقل باشم و استقلال داشته باشیم و به سمت بیگانگان دست دراز نکنیم و روی پای خو بایستیم و مردم ایثارگری کرده اند و این مشکلات نیز برای مردم قابل پذیرش است، امروز اگر مردم از انرژی هسته ای و از مسائل دیگر انقلاب حمایتهای جدی میکنند و پشت سر مقام رهبری هستند به دلیل اینست که هم رهبری آگاهانه در این راه قدم برداشته و از اول انقلاب تا به امروز در کنار مردم بوده و هم اینکه مردم علاقه مند به این نظام و استقلال آن هستند که لااقل تحت نفوذ و سیطره استکبار قرار نگیرد. ولی بعضی از مسائل هم برای مردم قابل پذیرش نیست و آن بحث ضعف مدیریت در برخی از بخشهاست.
ما از روزها و ماههای گذشته اعلام کردیم که باید این روند افزایش قیمتها کنترل شود و بخشی از قیمت ارز و سکه که به طور کاذب رو به رشد است باید کنترل شود. سیاستگذاران بازار ارز و سکه باید دقت میکردند که اولاً بانک مرکزی بجای پرداختن به نرخ ارز مرجع و برخورد با وارد کنندگان و تولید کنندگان یا با عرضه ارز دانشجویی و امثال اینها باید از روز اول برنامه ریزیهایش را انجام میداد تا خود بانک مرکزی عاملی نباشد برای افزایش نرخ ارز. چون وقتی که وقتی اعلام میشود ما دو درصد زیر نرخ بازار ارز را تامین میکنیم، نشان میدهد که بازار هرموقع که رو به رشد باشد دولت و بانک مرکزی خودش را با نرخ بازار تطبق میدهد و این به نظر من کار منطقی و اصولی از نقطه نظر اقتصادی نیست، چرا که نرخ را باید بانک مرکزی تعیین کند نه بازار و اگر قرار باشد بازار نرخ را تعیین کند همین اتفاقی که امروز افتاده رخ میدهد و از این مجال افراد سود جو هم بهره برداری میکنند و اوضاع را بدتر میکنند که در همین راستا باید برخورد جدی با عوامل مخرب در بخش اقتصادی کشور انجام شود، چون دشمنان اصلی دشمنانی هستند که امروز با اقتصاد مردم، زندگی مردم و با معیشت مردم بازی میکنند، و باید حتماً با جدیت با این عوامل برخورد شود و بانک مرکزی هم باید برای حل این مشکل برنامه داشته باشد. اینکه امروز در وزارت صنعت و معدن و تجارت بنشینیم و بین وارد کنندگان و تولید کنندگان ارز توزیع بکنیم یا نرخ را نرخ دو درصد زیر بازار تعیین کنیم، یا برنامه ای برای کنترل نرخ ارز نداشته باشم از اشکالات بسیار مهمی است که کنترل این روند را در آینده بسیار مشکلتر خواهد کرد.
در این بخش و بخصوص بحرانی که در حال حاضر به وجود آمده اعتقاد من اینست همانطور که مقام معظم رهبری در مقاطع مختلف در اقتصاد حضور فعال، خوب و تاثیر گذار داشته اند و دیدگاههای ایشان باعث شده که ما بتوانیم خیلی از مسائل اقتصادی را به پیش ببریم، باید توجه کنیم که امروز نظرات و پیشنهادهای ایشان میتواند راه گشا باشد و پیشنهاد و نظر بنده اینست که امروز مقام معظم رهبری در این شرایط حساس و بحرانی، تیم اقتصادی قوی را از بخشهای مختلف تعیین کنند که نظرات آن تیم قابل بهره برداری و اقدام باشد که در چنین شرایط بحرانی خدای ناکرده خللی در اجتماع به وجود نیاید و نگرانی مردم کمتر شده و بتوانند زندگی عادی خود را انجام دهند. به اعتقاد من بخشهای مدیریتی در توزیع ارز و سکه باید به طور جدی فعال باشند و برنامه ریزی اصولی داشته باشند، از طرفی هدایت وکنترل بازار باید به دست بانک مرکزی باشد نه اینکه بانک مرکزی در اختیار بازار قرار بگیرد و هر طرف که بازار و افراد سود جو بروند بانک مرکزی و دستگاههای پولی و مالی ما هم بخواهند به همان سمت بروند، اگر این اتفاق حاصل شود من فکر میکنم در شرایط فعلی ما میتوانیم نسبت به کنترل وضعیت اقتصادی فعلی اقدامات موثری انجام دهیم و در غیر این صورت وضعیت ما روز به روز از وضعیت فعلی بدتر خواهد شد و این خواسته دشمنان ما را تامین میکند و برای دوستداران انقلاب نگرانیهایی را ایجاد میکند و مهمتر اینکه آسیب این ضعفها را مردم خواهند دید و مردم که تا به امروز به خوبی در کنار نظام و رهبری خود ایستاده اند حقشان نیست که با ضعف در مدیریت این بخشها دچار آسیب شوند.
دلخوش در پاسخ به سوال خبرنگار ما در مورد نقش احتمالی دولت در نوسان قیمتها که این روزها توسط عده ای مطرح شده و نقش مجلس در کنترل اوضاع فعلی اظهار داشت:
اعتقاد ما بر این است که نمایندگان مجلس باید در انجام وظایف خود با دقت عمل کنند، و باید کمسیونهای تخصصی در این ارتباط ایجاد شود که قطعاً آقای دکتر لاریجانی ریاست محترم مجلس مدیریت خوب و لازم را در اینخصوص دارند ولی باید در مجلس ضمن تشکیل این کمسیونها از نخبگان اقتصادی کشور و اقتصاد دانهای توانمند دعوت شود و برای این مشکلات چاره اندیشی کنند، و اگر قانون گذاری لازم است قانون گذاری شود و اگر لازم است نظارت بیشتری صورت پذیرد نظارت بیشتری اعمال کنند و صرفاً با فراخوان بانک مرکزی و بعضی از وزارتخانه ها به مجلس نتیجه مطلوبی حاصل نمیشود، و جز اینکه سلب مسئولیت از سمت خودمان انجام دهیم کار دیگری انجام نداده ایم و مجلس باید بازخورد تلاش خود و پیگیری های خود را به جامعه اعلام کند که تا به امروز در ارتباط با نرخ ارز و سکه چه اقدامات موثری را انجام داده اند، که متاسفانه تا کنون مردم هیچ نتیجه ای نگرفته اند و این گزارشات هم به دست مردم نرسیده که به نظر من باید متخصصین امر از همین حالا در مجلس حضور پیدا کنند و مجلس آنها را دعوت کرده و ضمن دریافت نقطه نظر درست، علمی و اصولی چاره اندیشی کند. ضمن اینکه دولت نیز باید از نظرات نخبگان اقتصادی برای گذر از این مشکلات استفاده بیشتری کند. البته به نظر من در چنین شرایطی هم دولت و هم قوای دیگر باید اختلافات را کنار بگذارند و دقت کنند که در این مقطع باید تلاش بکنیم تا آرامش را به جامعه برگردانیم .
دلخوش در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط ایجاد شده و اعلام وزارت اقتصاد مبنی بر اینکه وضعیت این بخش به آن وزارتخانه مربوط نمیشود و همچنین صحبتهای انجام گرفته توسط بانک مرکزی، سیاست گذاری و کنترل این بخش برعهده کدام دستگاه یا قسمت از کشور است و چه کسی باید در برابر این مشکلات پاسخگو با شد ادامه داد:
مجموعه مختلف دستگاههای اقتصادی دولت و مجلس در قبال مردم باید پاسخگو باشند، هر کس باید وظیفه خود را که قانون تعریف کرده به درستی انجام دهد، البته آنچه مشخص است اینست که در قانون جایگاه پولی و ارزی کشور در بخش بانک مرکزی تعریف شده و در بخشهایی سلب مسئولیت از وزیر اقتصاد شده و بانک مرکزی باید در قبال آن پاسخگو باشد، و از طرفی نحوه عملکردها و سیاستهایش تقریباً در قانون برنامه تعریف شده است، اگر لازم است قانون برنامه اصلاح شود باید برگردیم به اصلاح قانون برنامه وگرنه در بخش پولی و ارزی جایگاه پاسخگویی مشخص است و بانک مرکزی باید در این بخش پیگیریهای لازم را انجام دهد. از طرفی هم باید به مصوبات شورای عالی پول و اعتبار توجه شود چون شورای پول و اعتبار هم یک بخش مهم از سیاست گزاریهای پولی و مالی کشور را انجام میدهد و آن بخش هم باید توجه و دقت کافی به حل این مشکلات را داشته باشد.
وی در پایان با اشاره به این موضوع که در شرایط فعلی بیشترین فشار وارد شده بر آحاد مردم است و در چنین شرایطی دشمنان نظام نیز به فکر سوء استفاده از اوضاع و ایجاد ناآرامی در کشور هستند اشاره داشت، که امروز کشور در شرایط جنگ اقتصادی قرار گرفته، چون از ابتدای انقلاب ما تحریم داشتیم ولی اینکه امروز و در این مقطع به ناگهان بحث تحریم بانک مرکزی بحث تحریم پولی و اقتصادی و تحریم صادرات نفتی جدی تر میشود، هدفش اینست که ما را به سمتی ببرد که ما را در مقابل فشار کشورهایی قرار دهد که همیشه خفت و خاری ما را خواسته اند و این یک جنگ بارز آشکار و عیان است، چون امروز ما ناخواسته وارد این جنگ مشخص شده ایم بنده همچنان خواهشم اینست که مقام معظم رهبری به عنوان حامی همیشگی مردم و نظام همانگونه که تا به امروز عنایت داشته اند، وارد این موضوع گردند چون این بحث موضوعی بسیار مهم و حیاتی برای مردم کشور است و با دست ایشان قطعاً خیلی از مشکلات قابل حل شدن است و تشکیل تیم اقتصادی قوی و ایجاد تعامل بین همه قوا و دستگاههای مسئول میتواند گره گشای این مشکلات باشد، از طرفی هم مردم و همینطور بازاریان عزیز نباید در چنین شرایطی تحت تاثیر بازار کاذب و حرف و حدیثهای خلاف واقع و شایعه ها قرار بگیرند، و مردم باید با مسئولین همراهی کنند که به اعتقاد من امروز این همراهی و همدلی از سمت مردم وجود دارد چون به هر حال آثار و تبعات گرانی دلار، سکه و تحریمها مستقیماً بر زندگی مردم تاثیر گذار است، و اینکه مردم تا بدین حد همراهی و همدلی میکنند از مسائلی است که بسیار حائز اهمیت و در خور تقدیر است و این مساله از خصوصیت بارز مردم انقلابی کشور ماست ولی تقاضای ما اینست که مردم همچنان همچون گذشته مسئولین را یاری کنند تا افراد و جریانهای فرصت طلب در داخل و خارج از کشور نتوانند از شرایط مقطعی پیش آمده سوء استفاده کنند، تا انشالله این مشکل نیز مانند سایر مشکلاتی که از ابتدای انقلاب تا کنون توسط دشمنان و بدخواهان نظام به وجود آمده و دامن زده شده برطرف گردد.
نظر شما