عالمی که 15 سال حبس با اعمال شاقه کشید

به گزارش خبرآنلاین، آیت الله محمد باقر محی الدین انواری در سال 1305 در شهر قم در خانواده‌ای که اجداد پدری‌اش همگی اهل علم و روحانی بودند دیده به جهان گشود. پدرش مرحوم آیت اللّه حاج شیخ زین العابدین انوارى، از شاگردان مرحوم آیت اللّه حاج شیخ عبدالکریم حائرى(ره) بود. وى در سال 1310 شمسى به دستور استادش، براى ارشاد مردم به همدان رفت و در آنجا ماندگار شد.
آیت الله محمد باقر محی الدین انواری دوره بستان و دبیرستان را در همدان سپری کرد. وی ابتدا به سبک قدیم در مکتب‌خانه و پس از چندی در مدرسه شرافت به تحصیل مشغول شد و همزمان، ادبیات عرب، منطق و کتاب اصولی معالم را نزد پدر فراگرفت ولی به صورت رسمی، فراگیری و آموختن علوم اسلامی را از حوزه علمیه آخوند در همدان آغاز نمود.
اواخر سال 1324 شمسی و پس از تحصیل مقدّمات (صرف و نحو) و مختصرى منطق در مدرسه مرحوم آخوند همدان، براى ادامه تحصیل، راهی شهر قم شد و بعد از دو سال به تهران رفت و در مدرسه مروی سکونت گزید و مهم‌ترین سالهای دوران تحصیلی خود را در تهران سپری کرد. طی این مدت، در محضر اساتید و بزرگان متعددی زانوی تلمذ زده و به درجه اجتهاد نایل شد.
سطح عالى فقه و اصول را از محضر بزرگانى چون مرحوم آیت اللّه آشتیانى، آیت اللّه سیّد عبّاس فشارکى، آیت اللّه عمادالدّین غروى رشتى، آیت اللّه سیّد محمد حسین شیرازى و آیت اللّه میرزا یوسف ایروانى فرا گرفت. پس از اتمام سطح، حدود 5 سال در درس خارج فقه و اصول آیت اللّه مرحوم حاج شیخ محمد تقى آملى(ره) شرکت کرد. وی در تمام مدّتى که در خدمت مرحوم استاد آملى بود، در درس خارج فقه استاد آیت اللّه آشتیانى نیز شرکت مى‏کرد.
آیت‌الله همزمان با تحصیل به تدریس نیز اشتغال داشت و شاگردان فراوانی را تعلیم و تربیت نمود. در سال 1327 با دختر آیت‌الله شیخ عباس انصاری ازدواج نمود. در جریان مبارزات پیش از انقلاب، از سالهای 1340 به بعد فعالانه شرکت داشت و در جلسات دینی هفتگی، مردم را در جهت قیام علیه حکومت ستم‌شاهی تشویق می‌کرد.
در مقطعی که انجمن های ایالتی و ولایتی در هیئت دولت تصویب شد، ایشان امامت جماعت مسجد «چهل‌تن» در بازار تهران را عهده‌دار بود و با سخنرانی در هیئت های مذهبی به روشنگری و تبیین مسائل مختلف سیاسی پرداخت و در شناساندن شخصیت امام خمینی و ترویج نظریات ایشان بین مردم تهران فعالیت چشمگیری داشت. همچنین حامل نامه امام (ره) به محسن حکیم در نجف در خصوص طرح انقلاب سفید و توطئه‌های پی‌درپی رژیم شاه بود. در جریان قیام پانزده خرداد و دستگیری امام، بسیاری از علمای طراز اول حوزه‌های علمیه قم، مشهد و سایر شهرستان ها در اعتراض به اقدامات رژیم به تهران مهاجرت کرده و رسماً خواستار آزادی بی‌قید و شرط امام شدند.
آیت‌الله انواری از جمله علمایی بود که در تهران سکونت داشت، وی دوشادوش علمای مهاجر در فعالیت های مختلف آنان نظیر انتشار اعلامیه و... شرکت می‌کرد و در کنار شهید مطهری، بهشتی و مولائی یکی از 4 نفر اعضای شورای روحانیت جمعیت مؤتلفه اسلامی بود که از طرف امام تعیین شدند. وی همچنین در تشکیل شاخه نظامی مؤتلفه نقش مؤثری ایفا نمود.
در پی اعدام انقلابی حسنعلی منصور؛ توسط مأمورین اطلاعات شهربانی دستگیر و روانه بازداشتگاه شد. دادگاه، وی را به اتهام برهم زدن اساس حکومت، قتل نخست‌وزیر و... به 15 سال حبس با اعمال شاقه محکوم نمود. با اعلام محکومیت انواری، برخی از بزرگان نظیر آیت‌الله محسن حکیم، آیت‌الله اسدالله مدنی، محمدتقی فلسفی و ... با ارسال نامه و تلگراف و یا ملاقات حضوری با مسؤلین خواهان آزادی ایشان شدند ولی تمام این تلاشها بی نتیجه ماند.
آیت‌الله، بیشترین دوران محکومیت خود را در زندان قصر سپری نمود. در زندان نیز با تشکیل جلسات مختلف و کلاس درس به وظیفه و رسالت خود که روشنگری و نشر معارف دینی بود ادامه داد. ساواک، وی را یکی از محرکین اصلی زندانیان سیاسی در زندان قلمداد می‌کرد. انواری از جمله کسانی بود که به ماهیت منافقانه اعضای سازمان مجاهدین خلق پی برد و پس از اعلام رسمی تغییر ایدئولوژی از سوی آنان به مخالفت با آنان پرداخت.
آیت‌الله محی‌الدین انواری اواسط بهمن 1355 به همراه جمعی از همرزمانش از زندان آزاد شد و مجدداً مبارزه را پی گرفت و به عنوان عضو روحانیت مبارز در شکل‌گیری جریانات سال های 56 و 57 سهیم بود و در ارتباط با مسائل انقلابی به فرانسه، پاکستان و حجاز سفر کرد.
هر چه به روزهای پایانی عمر رژیم پهلوی نزدیکتر می‌شد، دامنه فعالیت های آقای انواری نیز گسترده‌تر می‌شد. نام وی در ذیل غالب اعلامیه‌هایی که در آن روزها از سوی شخصیت ها و مجامع روحانی منتشر می شد به چشم می‌خورد.
در کمیته استقبال از امام، مسئول نظارت بر انتظامات 60 هزار نفری این کمیته بود و در اسفند 57 جهت تنظیم امور اصناف از طرف امام در کمیته امور صنفی مسؤلیت یافت و تا سال 1358 در این سمت انجام وظیفه کرد. علاوه بر آن از سوی امام در تاریخ 23 اسفند 1357 به امامت جماعت مسجد جامع نارمک منصوب شد. در سال 1358 به عنوان نماینده امام و سرپرست حجاج ایرانی در مراسم حج حضور و تلاش چشمگیری داشت و نمایندگی امام در ژاندارمری کل کشور طی حکمی در سال 59 به ایشان داده شد. وی در شوراى مرکزى جامعه روحانیّت مبارز تهران عضویّت داشته و
در انتخابات اولین و دومین دوره مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از سوی مردم شهرستان رزن و همدان انتخاب شد و در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس نقش بسزایی ایفا نمود و در انتخابات دوره دوم مجلس شوراى اسلامى نیز از سوى مردم تهران به نمایندگى این مجلس برگزیده شد.
در دوره اول و دوم مجلس خبرگان حضوری فعال داشت و با تأسیس مرکز رسیدگی به امور مساجد ریاست این مرکز بنا به دستور مقام رهبری به عهده ایشان گذارده شد.
همچنین در اوّلین دوره مجلس خبرگان رهبرى، از سوى مردم استان همدان به نمایندگى این مجلس برگزیده شد و در دوره دوم نیز از استان تهران به این مجلس راه یافت. وی به نمایندگى از سوى آیت اللّه خامنه‏اى در خدمت ائمّه محترم جماعات استان تهران در مرکز رسیدگى به امور مساجد انجام وظیفه مى‏کرد.
به گزارش خبرآنلاین آیت الله محمد باقر محی الدین انواری، روز شنبه 23 مهرماه 1391 در سن 86 سالگی دار فانی را وداع گفت.
/30462