وزیری که دوست دارد ماندگار شود

محمد تقوی: جایگزینی «هدایت» با «قلعه‌بانی» در مهمترین سازمان زیرمجموعه وزارت صنایع با توجه به اینکه نفر جدید در مقایسه با قلعه‌بانی از کمترین تجربیات بنگاه‌داری اقتصادی برخوردار است همگان را به این صرافت انداخته که به جز لابی‌های معمول در چنین تغییراتی، سابقه صنایع هوایی هدایت نیز در نظر گرفته شده است. انتخاب منطقی به عنوان مشاور و نماینده وزیر برای ساخت هواپیماهای غول‌پیکر که در ابتدای سال رخ داد علاقه محرابیان به هواپیماسازی را نشان داد. وزیر شاید بدش نمی‌آید اولین هواپیمای پهن‌پیکر ایرانی در دوره او پرواز کند تا در ذهن آیندگان خاطره‌ای خوش از او به‌جا بماند. بلندپروازی محرابیان برای صنایع کشور البته قابل تقدیر است اما جز ایده‌آل‌گرایی و دور شدن از اهداف صنعت، چیز دیگری نمی‌تواند عاید وزیر جوان کند. شاید اگر وزارتخانه به‌جای پروژه‌های عظیم غیرسودده به برنامه‌ریزی برای صنایع زیردستی که بسیار اشتغالزاست بپردازد و فقط چند صنعت خاص که لوکوموتیو صنایع دیگر است را مورد توجه قرار دهد بیشتر موفق شود. بی‌شک حتی اگر مشاوران وزیر به او نگفته باشند باز هم محرابیان در این مدت فهمیده است که در اقتصاد جهانی هیچ دلیلی بر ملی شدن تمام صنایع نیست و هر کشور با توجه به پیشینه و ظرفیت‌های خود در صنایع خاصی صاحب فن است. قاعدتاً رسیدگی به امور روزمره، بزرگترین هنر وزیری است که می‌داند از مدیرانش چطور استفاده کند. همین چندی پیش قلعه‌بانی دومین خدمت بزرگ خود را به وزیر انجام داد. او که سال 86 در رای‌آوری محرابیان از مجلس نقش پررنگی داشت هم‌اینک استراتژی صنعت خودرو را در سازمان تحت مدیریت خود تدوین کرده که همگان معترفند اجرای صحیح و دستیابی به اهداف آن برای ماندگاری نام محرابیان کفایت می‌کند.

هیچ شکی نیست که اگر کشور به توانایی ساخت هواپیماهای پهن‌پیکر برسد مایه افتخار است و باز شکی نیست که با صرف هزینه و بازتولید دانش می‌توان به آن دست یافت. اما سؤال این است که آیا هزینه صرف شده در دنیای بی‌نهایت اقتصادی فعلی توجیه‌پذیر است؟ مثلاً اگر در ساخت ماشین‌های راه‌سازی به خودکفایی ملی برسیم توان بازاریابی بین‌المللی آن را داریم که با افزایش تیراژ توجیه‌پذیری چنین پروژه‌هایی را از اتهام تبلیغاتی بودن نجات دهیم؟ و آیا بهتر نیست به عنوان یک تراکتورساز منطقه‌ای (و در درازمدت شاید جهانی) شناخته شویم در حالی که کشاورزی هر روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؟ وزیر البته از وضعیت صنایعی همچون تراکتورسازی با خبر است. او حداقل قسمتی از مشکلات صنعتگران را در شهر صنعتی سمنان نیز مشاهده کرده است. شاید به همین جهت انتصاب جدید اینچنین سر و صدا کرده و باعث مخالفت همگان و از جمله اعضای کمیسیون صنایع مجلس شده که در روز رأی اعتماد صحبت‌های دیگری با او کرده بودند.