شکنجه بی شاخ و دم ابرو کمانی

در فرهنگ وادبیات زندانهای سیاسی انواع و اقسام شکنجه روحی و فیزیکی وجود داشت و هر بازجوئی به فراخور اهمیت زندانی و نیز تخصص و روش خود یک و یا چند شکنجه را بر زندانی اعمال می نمود. ولی شکنجه های رسمی عبارت بود از شلاق زدن به کف پا، آویزان کردن، گذاشتن در دستگاه آپولو، کتک زدن توسط یک و یا چند نفر و به اصطلاح بازجویان ساواک بازی فوتبالی که زندانی توپ محسوب میشد، سوزاندن و.... که اگر به آن شکنجه های روحی و تحقیر و خورد کردن شخصیت زندانی که خود انواع بیشماری را دارد از جمله رها کردن زندانی و ایجاد دلهره و یا سرپا نگه داشتن های ممتد و طولانی و یا بازی با شخصیت انسانی او را به آن اضافه کنیم مثنوی هفتاد من میشود و کتابهای زیادی نیز در این زمینه نوشته شده است که حاوی تجربیات زندانیان سیاسی آن زمان است.
و اما ابرو کمانی لقبی بود که زندانیان برای پرویز ثابتی رئیس اداره سوم ساواک یعنی دایره امنیت داخلی و یا بقول معروف مقام امنیتی ساخته شده بود و گویا منشا آن نیز زندانیان فدائیان خلق بود. من در دوباراولی که دستگیر شدم چون در اوین بازداشت بودم او را که در میان بازجویان آقا نامیده میشد، ندیده و همچون سایرین وی را بنام مقام امنیتی میشناختم تا اینکه در دستگیری سوم در کمیته مشترک در بازجوئی ها و شکنجه او را دیدم. اما هماکنون چاپ و انتشار کتاب در دامگه حادثه که حاوی مصاحبه وی با آقای عرفان قانعی فرد است مرا واداشت که نگاهی به حوادث آن دوران داشته باشم. اگرچه بازجوی من آرش (فریدون توانگری) بود که در ابتدای انقلاب دستگیر، محاکمه و اعدام شد ولی وی زیر نظر رسولی (ناصر نوذری) که از کشور فرار کرد فعالیت میکرد و از طریق او به ثابتی متصل میشد. در دو مرحله از تعطیلات آخر هفته زمستان سال 1355 بود که به علت عدم حضور آرش توسط رسولی و ثابتی مورد سئوال و جواب و شکنجه قرار گرفتم که به احتمال زیاد نسخه های بازجوئی که با خط آرش متفاوت است باید در پرونده من مضبوط باشد.
با این مقدمه من قصد نقد و بررسی این کتاب را ندارم در هر کتابی هم میشود نکات مثبت وجود داشته باشد و هم منفی و این به عهده متخصصان فن است که از زوایای مختلف به این نکات بپردازند. ولی من فقط به یکی از خنده دارترین لطیفه های این کتاب که حداقل در نسخه اینترنتی آن که من دیده ام و تعدادشان هم کم نیست میپردازم. و اما آن لطیفه خنده دار اینکه وی گفته است" با شکنجه و هرگونه اقدام غیرقانونی مخالف بودم و تا آنجا که در توان داشتم، از آن جلوگیری میکردم. خودم هیچگاه ندیده ام که فردی مورد شکنجه قرار گیرد ولی البته در این باره بسیار میشنیدم. موقعی که از سرپرستان بازجویی سوال میکردم، غالباً جواب این بود که زندانی با مأمورین به زد و خورد پرداخته و در نتیجه مجروح شده است یا قبل از دستگیری به وسیله رفقای خود مورد شکنجه قرار گرفته است. این از آن لطیفه هائی است که مرغ پخته را هم به خنده وامیدارد. بیشترین جراحات زندانیان سیاسی در اثر ضربات شلاق به پای آنها توسط بازجویان و یا حسینی بود و ثابتی باید توضیح دهد این چگونه دعوائی بین بازجو وزندانی است که آنها از ناحیه پا مجروح شده اند؟!
مصاحبه و تدوین گر این کتاب در مصاحبه ائی گفته است که تنها کسی که از وی تشکر کرده است آقای فرخ نگهدار است. من نمیدانم ایشان به چه دلیلی این قدردانی را کرده ولی منهم از اقای قانعی فرد تشکر میکنم بدلیل آنکه اگر اینگونه در افشانیها بیان نمیشد و به سینه تاریخ سپرده میشد ما واقعا نمیدانستیم علت اصلی سقوط رژیم پهلوی از عدم صداقت، دروغگوئی، عدم مسئولیت پذیری و نداشتن شرافت انسانی کارگزارانی نظیر ایشان بوده. من کاری به حادثه خیابان جردن و نقش همسر وی در قتل یک نفر در کفش فروشی ندارم که چگونه وی زمین و زمان را بهم می بافد تا دخالت خود را کتمان و در حقیقت ماست مالی کند! متاسفانه کتاب پر است از حرفهای خاله زنکی و اطلاعات بقچه ائی برای از میدان بدر کردن دیگر رقبا برای چپاول بیشتر ملت و اسمش را هم دموکرات منشی میگذارد.
مصاحبه کننده نیز بجای تمرکز روی بیان خاطرات وی و حتی چنانچه به سوابق عملکرد وی آشنائی ندارد تا تناقضاتش را یا سئوال کند و یا پاورقی بنویسد حداقل انتظار از وی اینست که از خود تناقضاتی که ثابتی میگوید استفاده و او را به چالش بکشاند ولی او شدیدا" تحت تاثیر وی قرار گرفته است به گونه ائیکه کتاب بصورت یک اثر تبلیغی ظاهر میشود که گذشته سیاه ابرو کمانی را پاک نماید. اگر کسی اهل تحقیق و بررسی باشد جنایات پرویز ثابتی هیچ نقطه ابهامی ندارد ولی حتی اگر قسمتهای مختلف خاطرات را با هم مقایسه هم کنیم کاملا به پردازش کردن آنها پی میبریم. یکی از جرائم ثابتی دخالت مستقیم در به شهادت رساندن نه نفر از بهترین فرزندان این مرز بوم که در زندان اوین دوران محکومیت خود را میگذراندند به تلافی قتل تیمسار زندی پور است. و من تعجب میکنم چرا ما هیچ اقدام حقوقی و قانونی برای به محاکمه کشاندن این افراد قبل از آنکه سر در خاک کنند نکرده ایم؟!
البته یکی از سنگینترین اتهامات وی که معلوم نیست چرا آمریکائیها نیز سکوت اختیار کرده اند اینست که ثابتی مسئول غیر مستقیم ترور سرهنگ هاوکینز معاون اداره مستشاری آمریکا در ایران است. زیرا ثابتی متهم به فراهم کردن امکانات فرار تقی شهرام از زندان برای ایجاد انحراف در سازمان مجاهدین بوده که وی نیز بعد از فرار به ترور سرهنگ مذکور با اسلحه ائی که از زندان ساری دزدیده شده دست میزند.
پرویز ثابتی که با استناد به اظهارات و شهادت ارتشبدنصیری ودکترشیخ الاسلام زاده قبل از وقوع انقلاب اسلامی حکم بازداشتش به اتهام جنایت وخیانت وسرقت بودجه سری عملیاتی ساواک توسط بازرسی شاهنشاهی صادر وجهت اجرابفرمانداری نظامی ابلاغ گردیده ولی متاسفانه مامورین فرمانداری نظامی موفق به دستگیری وی نشده و گویا سپهبد ناصرمقدم رئیس ساواک که حکم برکناری ثابتی را نیز صادر کرده بود، موجبات فرارثابتی را از پاویون دولت ، فراهم کرد.
نا صداقتی در بیان مطالب در این کتاب موج میزند. وی در صفحه 314 میگوید" چون در این سالها بسیاری از اعضای گروهها مبارزه مسلحانه و روش گذشته سازمانهای مربوطه را محکوم کرده‌اند من هم به سهم خود اگر شّدت عملی نسبت به زندانیان صورت گرفته باشد را محکوم و از آن «ابراز تاسف» می‌کنم" این جمله هم نشان دهنده شدت عمل بوده که با بیان وی در زمینه نبود شکنجه و یا دعوای زندانی با بازجو مغایرت دارد و هم نشاندهنده مرتبط بودن شکنجه و شدت عمل با اهداف و عملکرد سازمانهای سیاسی و چریکی است. یعنی همان فرضیه ائی که میگوید نه نفر زندانی در ازای ترور تیمسار زندی پور به شهادت رسیده اند و ادعای تهرانی باز جوی ساواک که در ابتدای پیروزی انقلاب محاکمه شد و این اقدام ددمنشانه را به پرویز ثابتی نسبت داد و او نیز طی این سی و سه سال تکذیب نکرده بود، درست است.
قصه نه نفری که ایشان در صفحه 256 کتاب تعریف کرده آنقدر بیمزه و متضاد است که از ادعای نبود شکنجه در زندانهای ساواک بیشتر به چشم میخورد. و باید تاسف خورد که چرا در این مدت هیچکس بدنبال روشن نمودن این ماجرا و به محاکمه کشیدن عوامل این جنایت نبوده و حالا که وی چنین ادعائی کرده است شرایط آماده شده است که وی این ادعا را در یک دادگاه عمومی ثابت نماید و اگر در این کتاب بدنبال پاک کردن خود و ایجاد آرامش روحی قبل از مرگ است چه خوبست چنین کاری را در یک دادگاه انجام دهد.
در 30 فروردین 1354 بیژن جزنی، حسن ضیاظریفی، احمد جلیلی افشار، مشعوف کلانتری، عزیز سرمدی، محمد چوپان‌زاده و عباس سورکی از سازمان چریک‌های فدایی خلق همراه مصطفی جوان خوشدل و کاظم ذوالانوار دو عضو سازمان مجاهدین خلق در تپه‌های اطراف زندان اوین توسط عوامل حکومت تیرباران شده اند و تمامی اسناد و شواهد و مخصوصا اعترافات بازجویان دستگیر شده ساواک دلالت بر چنین امری با آمریت پرویز ثابتی دارد. در این حال وی در مصاحبه با «کریستین دلانوا» که در کتاب ساواک کریستین دلانوا صفحه 217 درج شده است داستان جدیدی می‌سازدکه "زندانیان با کندن نقبی زیر سلولشان در زندان قصر سعی کرده بودند از آنجا فرار کنند. به این دلیل آنان به زندان اوین انتقال یافتند و آنجا شروع به تحریک زندانیان دیگر به شورش نمودند لذا تصمیم گرفته شد آنان را برای مراقبت بهتر به زندان کمیته مرکزی انتقال دهند. بین راه انتقال به زندان جدیدشان، آنان سعی کردند از دست زندانبانان‌شان بگریزند و اینان تیراندازی کردند. چند نفری از آنان کشته شدند. این توطئه کثیف، آنان را به مرتبه قهرمانی ارتقا داد، در حالیکه برخی از انان در دو یا سه سالی که در پیش بود از زندان آزاد می‌شدند. مامورین ساواک هیچ زندانی را نکشه اند چه در درون زندان چه در بیرون زندان...» این داستان نیز مضحکه ائی بیش نیست زیرا اولا اگر زندانی خلافی کرد باید طبق مقررات و قوانین و مشخصا برگشت پرونده به دادگاه مورد محاکمه و مجازات قرار گیرد و ثانیا در آن زمان در تهران فقط دو زندان قصر و اوین به عنوان زندان رسمی محسوب و کمیته شهربانی بازداشتگاه محسوب میشد در حالیکه تمامی این نه نفر محکوم و در حال طی دوران محکومیت خود بوده اند. ثالثا" اگر چه وی مدعی است که "همیشه با هرچیزی که منجر به شکنجه شود مخالفت کرده و هیچ وقت خودش نه شکنجه را دیده و نه بازجویی کرده است" ولی کمیته مشترک، زیرمجموعهاداره کل سوّم ساواک بود به ریاست وی بوده و امکان جدا سازی «عاملّیت» و «آمریت» در عملکرد و اقدامات این اداره و مجموعه زیر نظرش وجود ندارد. اگر ثابتی و هم‌ردیف هایش، خودشان کابل نزده یا زندانی را شکنجه نکرده اند، آمرّیت پیدا و ناپیدایشان بر شکنجه‌گران و ساواک را نمیتوان نفی نمود.
نه نفر از اصلیترین نیروهای مبارز و رهبران دو جریان مذهبی و غیر مذهبی که نه هم پرونده بوده اند و نه هیچ دلیلی ارائه شده که به چه منظور و به کجا برده میشدند آنهم در وسط بزرگراهی که شاید از زندان اوین فقط یک فاصله ده دقیقه ائی داشته است آنها هم توانسته اند دستبندهای خود را ببرند و هم در وسط بیابان اقدام به فرار کنند و قاعدتا از پشت هم باید مورد اصابت قرار گیرند و ترجیحا پای آنها نه از روبرو و قسمت بالا تنه آنها نشانه و هدف قرار گرفته است که منجر به شهادت آنان گردد!
پیشنهاد من اینست که یکی از سازمانهای مردم نهاد و غیر دولتی آستین بالا زند و با کمک زندانیان سیاسی که توسط ساواک در زمان سلطه رژیم شاه مورد شکنجه فیزیکی و روحی قرار گرفته اند شهادتنامه های قانونی را آماده و از طریق طی مراحل قضائی از طریق کنوانسیون منع شکنجه که دولت آمریکا نیز عضو آنست بخواهد نسبت به محاکمه پرویز ثابتی اقدام تا وی از نظرات و عملکرد خود در مقابل خیل عظیم زندانیانی که توسط ادارات و افراد تحت امر وی شکنجه شده اند و نیز متضررین و خانواده های آنان دفاع و به علامات سئوالی که در درون این لکه ننگ که بر پیشانی انسانیت حک شده پاسخ دهد و عواقب قانونی مسئولیت خود در این اداره را بپذیرد تا کلیه زندانیان سیاسی نیز آثار شکنجه بر بدن مجروح خویش را بعنوان سند محکم و محکمه پسند در اختیار آن دادگاه برای قضاوت عادلانه قرار دهند.