چرا امام سجاد، حج را بر جهاد ترجیح دادند؟

حجت الاسلام و المسلمین احمد عابدینی در گفت‌وگو با خبرآنلاین در پاسخ به این سوال که برخی از منتقدان، این سوال را مطرح کرده‌اند که چرا امام سجاد حج را بر جهاد ترجیح دادند، گفت: دوران امام سجاد، دوران سختی بود که شاید نتوان سختی آن دوران را با هیچ بیان یا فیلمی به تصویر کشید. امام سجاد در اوج خفقانی بود که حتی نمی‌توانست به طور علنی، سلامی بر پدر و برادران و عموهای شهیدش بنماید تا به عنوان زیارتنامه از ایشان نقل شود.
این پژوهشگر دینی در ادامه افزود: در دوره امام سجاد(ع)، مردم آن‌قدر فریب تبلیغات حکومت را می‌خوردند که گویی در غار اصحاب کهف به سر می‌بردند و از امام سجاد می‌خواستند که به دنبال آنان و برای جهاد در رکاب آنان اقدام کند و به جای حج، به جبهه‌های جنگ برود. در پاسخ به سوال شما به یک روایت استناد می‌کنم: از حضرت امام صادق نقل شده است که: عباد بصری، حضرت سجاد را در راه مکه دید و به او گفت: ای علی‌بن الحسین، جهاد و سختی آن را رها کرده‌ای و بر حج و راحتی آن روی آورده‌ای؟ در حالی که خدای تعالی می‌فرماید: « إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالإِنجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ» (توبه،9/111) خدا جان و مال اهل ایمان را به بهای بهشت خریداری کرده که آن‌ها در راه خدا جهاد کنند که دشمنان دین را به قتل برسانند و یا خود کشته شود، این وعده قطعی خداوند و عهدی است که در تورات و انجیل و قرآن یاد فرموده و از خدا باوفاتر به عهد کیست؟ ای اهل ایمان شما به خود در این معامله بشارت بدهید که این معاهده با خدا به حقیقت سعادت و فیروزی بزرگی است.
عابدینی تصریح کرد: حضرت سجاد در جواب عباد بصری فرمود: آیه را تمام کن و او خواند:« التائبون العابدون الحامدون السائحون الراکعون الساجدون الآمرون بالمعروف والناهون عن المنکر والحافظون لحدود الله وبشر المؤمنین (توبه، 9/112)؛ بدانید که پشیمانان از گناه، خداپرستان، حمد و شکر نعمت‌گذاران،روزه‌داران، نماز را با خضوع گذاران، امر به معروف و نهی از منکرکنندگان و نگهبانان حدود الهی و مومنان را بشارت ده. حضرت فرمودند: «إذا رأینا هؤلاء الّذین هذه صفتهم فالجهاد معهم أفضل من الحج؛1 هنگامی که افرادی را دیدیم با این ویژگی‌ها جهاد با ایشان از حج برتر است؟»
این محقق تاریخ اسلام افزود: عباد بصری، فردی است که فریب تبلیغات فراوان حکومت بنی‌امیه را خورده که پیوسته مردم را به جهاد ترغیب و جهاد را نیز به معنای جنگیدن با دشمن جلوه داده و همگان را به آن تشویق می‌کرده‌اند. به گونه‌ای که وی به حضرت سجاد اعتراض می‌کند که چرا تو سختی جهاد را وانهاده‌ای و راحتی حج را برگرفته‌ای؟
حجت‌الاسلام عابدی خاطرنشان کرد: امام آن‌قدر مظلوم است و در فشار، که نمی‌تواند بگوید این سلسله، حاکمان فاسدی هستند که تمام مردان طایفه مرا از پدر، برادر، عمو و فرزندان آنان را کشته‌اند، حالا نیز فکر کشورگشایی در سر می‌پرورانند یا می‌خواهند بر بحران‌های داخلی خود سرپوش بگذارند و سایر مخالفان داخلی خود را سرکوب کنند که هیچکدام ربطی به جهاد اسلامی ندارد.
وی افزود: امام نمی‌تواند به او بگوید، جهاد، غیر از قتال و کارزار است و اساس دین بر تبلیغ و بیدار کردن فطرت است. به هر حال، چون گفتن این که متولیان حکومت، انسان‌های فاسدی هستند، برای حضرت سجاد هزینه سنگینی دارد و از سوی دیگر، عباد بصری نیز هنوز بعد از شهید شدن امام حسین و یارانش به دست یزیدیان، انتظار دارد که امام مانند یک سرباز، در جبهه آنان قرار بگیرد و از آنان دفاع کند، با یک جمله کوچک به او می‌فرماید:« دنباله آیه را بخوان تا معلوم شود مؤمنانی که خداوند تلاش مالی و بدنی آنان را می‌خرد و به آنان بهشت می‌دهد، هر اسلحه بر دوشی نیست که عربده می‌کشد و خون بیگناهان را می‌ریزد و مسلمان را روانه سیاه‌چال‌های حجاج می‌کند، بلکه آنان مؤمنانی هستند که پیوسته توبه کننده، پیوسته اهل عبادت و نیایش خداوند، پیوسته در حال روزه و رکوع و سجود، آنانی که واقعا به کارهای معروف و پسندیده دستور می‌دهند و از کارهای زشت و ناپسند باز می‌دارند و حدود و مقررات الهی را کاملا حفظ می‌نمایند، نه انسان‌های هرزه‌ای که هر سخن نادرستی از دهنشان خارج می‌شود و به کارهای ناپسند فرمان می‌دهند و از کارهای خوب، باز می‌دارند.
عابدینی تأکید کرد: چون خفقان حاکم اجازه نمی‌دهد که امام سجاد این توضیح‌ها را برای عباد بصری بدهد و عباد، شیفته تبلیغات یزیدیان شده که می‌گویند باید دین را گسترش داد، باید مخالفان داخلی را سرکوب کرد، زیرا اینان علیه امیرالمومنین!! یزید یا مروان یا حجاج قیام کرده‌اند و به آنان التزام عملی ندارند، امام مجبور می‌شوند به طور رمزی، جمله‌ای بگویند که آیندگان، شرایط او را درک کنند و بدانند کسی که اجازه ندارد برای پدرش زیارت‌نامه بخواند، حتماً اجازه ندارد جهاد اسلامی و شرایط آن را تشریح کند.
/30462