فهیمه حسن میری: در هفتمین اجلاس سراسری شورای سیاستگذاری ثبت آثار (معنوی) که این بار در استان سمنان برگزار می‌شود، نمایندگان استان‌های مختلف، آیین‌ها و آثاری از شهرها و روستاهایشان را معرفی کردند. فرهنگ‌ها و آداب و رسومی که از شهرهای گوناگون آورده شده اند تا در این اجلاس به ثبت ملی برسند و فراتر از مرزهایی که اجرا می‌شوند شناسانده و حفظ شوند.
آتوسا مومنی، مدیر کل دفتر ثبت آثار ملی سازمان میراث فرهنگی کشور درباره برگزاری این همایش سراسری گفت: تا کنون 777 اثر در فهرست میراث معنوی به ثبت رسیده است و اکنون با حضور کارشناسان متخصص در این زمینه در حال بررسی 290 پرونده دیگر هستیم.
او با بیان این که در این دوره سمنان بیشترین اثر را ارائه کرده است، به اهمیت ثبت میراث معنوی اشاره کرده و بیان کرد: میراث معنوی، مغز فرهنگی یک ملت است. ما مواریث معنوی زیادی داریم که با حفظ آنها می‌توانیم هویت خودمان را بیش از پیش به ثبت برسانیم.
مومنی تاکید کرد: این اجلاس به دلیل تنوع بسیاری که دارد به بررسی دانش‌ها، آیین‌ها، مهارت، جشن‌ها و حتی تاریخ شفاهی و زبان به عنوان محلی برای جاری شدن سنت‌ها می‌پردازد.
او با اشاره به این که ثبت آیین‌ها و مباحث معنوی نقش سازنده‌ای دارد، ادامه داد: ثبت آیین‌ها و میراث معنوی در بعد ملی و جهانی اهمیت بسزایی دارد چراکه میراث معنوی بنیادی‌ترین پیشه و حیات کلی ملت‌ها و منشاء خلاقیت به شمار می‌رود.
میراث معنوی، انسجام اجتماعی به ارمغان می‌آورد
همچنین مسعود علویان صدر، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در این همایش گفت: فرآیند کاری که الان انجام می‌شود بستری است که می‌تواند در حوزه وسیع‌تر از گستره جغرافیایی حضور داشته باشد و سیاست‌های توسعه را در جهان مدیریت کند.
این مسوول تاکید کرد: شاید اگر به ظاهر نگاه کنیم صرفا هنرمندی را ببینیم که توانسته هنر خودش را به ثبت برساند، اما این برداشتی سطحی است و با نگاهی عمیق‌تر ریشه‌هایی را درمی‌یابیم که می‌تواند مفاهیمی را برایمان روشن کند.
علویان صدر توضیح داد: از قرن 18 به این سو، با رنسانسی که اتفاق افتاد، اندیشه‌ها و مفاهیم فلسفی گسترده‌ای شکل گرفت ولی کم‌کم به سمتی رفت که به ارزش‌های فرهنگی بها نداد و حتی ارزش‌های انسانی رو به فراموشی گذاشت. تفکراتی که جهانی شدن و جهان را در قالب یک الگوی یکسان می‌دید، نتوانست مسیر خودش را بر مبنای احترام به انسان‌ها پیش ببرد و تحقیر انسان‌ها و استضعاف را در مسیر خودش قرار داد.
او با بیان این که اگر انسان و ارزش‌های انسان را تحقیر کنیم، سلطه به آنها را مبنا قرار داده‌ایم و این انحرافی از توسعه است، گفت: شاید یکی از مبانی که بتواند ما را به مسیر بازگرداند، بحث تنوع فرهنگی است.
معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ادامه داد: میراث معنوی ما یک فرصت است نه یک تهدید. میراث معنوی بستری است که می‌تواند انسجام اجتماعی را به ارمغان بیاورد. شاید تنوع فرهنگی، کثرت را تداعی کند ولی همان کثرت نظم انسجام‌یافته‌ای را تداعی می‌کند. او همچنین تاکید کرد: ثبت، گام اول پاسداری از فرهنگ است اما به ترویج و احیا نیز احتیاج دارد.
از «بوکه بارانه» تا «مراسم کندو» ثبت ملی شدند
از جمله آثار قابل توجهی که در این همایش به ثبت رسید، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
آیین باران‌خواهی بوکه بارانه (استان کردستان): این آیین که از قدمت هزاران ساله برخوردار است توسط دختران خردسال در سال‌های خشکسالی صورت می‌گرفته و هم‌اکنون نیز این کار در برخی از شهرستان‌ها توسط دختران و با خواندن ترانه‌های محلی انجام می‌شود. گفتنی است که پرونده باران‌خواهی در سطح کشور در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شده و پرونده نهایی آن نیز به یونسکو ارسال شده است.
فال چهل سرو یا چهل سرود (استان لرستان): این مراسم در میان مردم استان لرستان از جایگاه خاصی برخوردار است. شیوه انجام مراسم چهل سرو به این شکل است که یک عده از عشایر دور هم جمع می‌شوند و یک پیردر آن جمع تسبیح به دست می‌گیرد، این فرد در آغاز با نام خدا و ائمه تسبیح را در دست خود می‌چرخاند و پس از آن افرادی که در آن جمع هستند شعرهای تک بیتی انتخاب می‌کنند و می‌خوانند. پیر تسبیح به‌دست با هر تک‌بیتی یک دانه تسبیح می‌اندازد تا دانه چهلم تسبیح که شعر به صورت کامل خوانده می‌شود و به عنوان فال در نظر گرفته می‌شود. این مراسم در اکثر مناطق لرستان انجام می‌شود و جزو باورها و اعتقادات مردم لرستان است.
مراسم کندو یا لنگو (استان بوشهر): در بوشهر وقتی بچه‌ای دیر راه‌رفتن را شروع می‌کند، رسم است که او را در سبدی گذاشته و به در خانه همسایه‌ها می‌برند و شعری می‌خوانند با این مضمون که این بچه راه نمی‌رود، به او چیزی بدهید تا بخورد و قوت بگیرد. همسایه‌ها هم هر کدام در سبد یک خوراکی می‌گذارد تا برای تقویت بچه استفاده شود.
مراسم نوروز در روستای دیوزناو (استان کردستان): مراسم نوروز در روستای دیوزناو کردستان برخلاف اول فروردین، اول اسفند برگزار می‌شود. شرایط زیست‌محیطی و اقلیمی منطقه به گونه‌ای است که بهار در اول اسفند کاملا مشهود است. همچنین گفته می شود به دلیل گاهشماری قبل از اسلام این مراسم در اول اسفند برگزار می‌شده است. تمامی مراسم نوروز را اول اسفند در این روستا می‌توان مشاهده کرد.
میراث ناملموس حماسی کوراوغلو (آذربایجان شرقی)، مهارت پخت نان ساج (کرمانشاه)، شیوه سنتی تهیه آلوی برغان (البرز)، نقش میناخوانی فرش ورامین (تهران)، جشن سده شهرستان سرایان روستای دوهساران (خراسان جنوبی)، مراسم خواباندن کودک در گل (کرمان)، سوزن دوزی ترکمن (گلستان)، فن پخت شیرینی کماج (همدان) و ... هم موارد دیگری است که در این همایش به ثبت رسید.
45234
نظر شما