با توجه به افزایش بعضی از ناهنجاریهای اجتماعی و تلاش نهادهای انتظامی و قضایی در مقابله با آنها در حال حاضر بر اساس آمار موجود جرایم خشن 50 درصد کاهش یافته اما این کاهش فقط به دلیل مجازات نبوده بلکه کاربرد سیاستهای پیشگیری، فرهنگی و اجتماعی، انتظامی و قضایی از یک طرف و نظارت و کنترل مفید از طرف دیگر باعث این کاهش شده است.
در حال حاضر با توجه به اعدام علنی دو زورگیر خشن تهرانی، دو دیدگاه در بین کارشناسان و صاحبنظران به وجود آمده است:
الف/ دیدگاه اول اعتقاد به اجرای اینگونه مجازاتها داشته و معتقد هستند که اعدام علنی باعث کاهش جرم میشود و باید این رویه ادامه پیدا کند.
ب/ دیدگاه دوم که اینجانب نیز اعتقادی چنین دارم، معتقد هستند که با اعدام و مجازات نمیتوان با ناهنجاریها مقابله کرد مخصوصا اعدامهایی از قبیل اعدام زورگیران با عکسها و فیلمهایی که از آن منتشر شده باعث ایجاد همدردی و حتی ترحم و دلسوزی بین بعضی از مردم با آنها شده است چرا که در چندین عکس یکی از متهمان سر خود را به شانه یکی از مامورین اعدام گذاشته و در حال گریه کردن است و آن مامور هم به خاطر عواطف انسانی در حال آرام ساختن اوست. چنین عکسی از نگاه رفتارشناسی چه اثری میتواند داشته باشد؟ البته ناگفته نماند در پارهای از اعدامها مجرمین آنچنان با لبخند جلوی دوربینها ژست گرفتهاند که گویی در حال تبلیغ خمیردندان هستند.
آثار نامطلوب این مناظر و عکسها به ویژه روی نوجوانان و جوانان در درازمدت عواقب ناخوشایندی به جا خواهد گذاشت. مساله قابل توجه تر این که در زمان اعدام گویی فراخوانی برای پیکنیک یا مراسم جشن صادر شده است. عدهای همراه با خانوادهها با بچههای کوچک و حتی خردسالان به دوش گرفته، شاهد منظره اعدام هستند.
وجود دو متهم در بالای دار و انعکاس تصاویر آن در رسانهها و سایتها و گسترش آن به رسانههای غربی بهانههای مناسبی به دست عزاداران حقوق بشر برای هجوم به نظام را میدهد. از دیدگاه رفتارشناسی جرم، اگر قرار بود اعدام باعث کاهش جرم شود امروز نباید شاهد این همه کشفیات در مواد مخدر و این آمار معتادان بودیم. البته هیچکس مخالف اعدام جانیان و مجرمینی که امنیت جامعه را به مخاطره میاندازند نیست اما اعدام علنی و آشکار ممکن است در کوتاهمدت باعث ترس و یا کاهش آمار جرایم شود، اما در درازمدت اینگونه نخواهد بود.
نکته قابل توجهتر این که اغلب مجرمین و بزهکاران در زندانها هستند. آنها باید عاقبت کار خود را ببینند نه تعدادی کودک، نوجوان و جوان که به خاطر کنجکاوی و هیجان طلبی با والدین خود به تماشای این مناظر آمدهاند.
با توجه به پژوهشهای انجام شده و همینطور با عنایت به ایجاد معاونت پیشگیری در قوه قضاییه و معاونت راهبردی در همین قوه، کارشناسان و آسیبشناسان اجتماعی امیدوار هستند با تمهیدات و سیاستهای پیشگیرانه نسبت به کاهش آمار جرایم اقدامات لازم به عمل آید. کاهش عناوین مجرمانه و همینطور کالبدشکافی اعدامهای علنی توسط صاحبنظران میتواند دستاوردهای علمی و پژوهشی مناسبی را در اختیار مجریان قانون قرار دهد.
*آسیب شناس و رفتارشناس اجتماعی
47234
نظر شما