محمود حاج‌زمان: در پاسخ به تازه‌ترین تهدیدات کره شمالی مبنی بر حمله هسته‌ای پیشگیرانه به آمریکا، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که ایالات متحده کاملا قادر است تا در برابر هر حمله موشکی بالستیکی کره شمالی از خود دفاع کند. اهمیت اظهار نظر اخیر این مقام مسئول آنجاست که بر خلاف اظهارنظرهای قبلی که همگی حالتی مبهم داشتند؛ این اظهار نظر قاطع‌ترین و صریح‌ترین بیانیه در خصوص توانایی دفاع موشکی ایالات متحده به حساب می‌آید. دفاع موشکی بحث برانگیزترین بخش استراتژی موشکی به حساب می‌آید، و همچنین بیش از سایر بخش‌ها به فناوری‌های موفق وابسته است.
اما سوال اینجاست که آمریکایی‌ها واقعا چگونه می‌خواهند این کار را انجام دهند. برای پاسخگویی به این سوال، مساله را در دو حوزه کلی بررسی می‌کنیم.
الف) فناوری‌های ضدموشکی در اختیار ایالات متحده
1- سیستم دفاع موشکی بالستیک ایجس (Aegis BMD)
این سیستم که در حال حاضر تنها روی شناورهای نیروی دریایی آمریکا مستقر است، شامل موشکی است که در برد کوتاه و متوسط (1000 تا 5000 کیلومتر) با موشک‌های دشمن مواجه می‌شود. البته نسخه زمینی این سامانه دفاع موشکی نیز در حال توسعه است. در حالت ایده‌آل، ایالات متحده 16 کشتی در اختیار دارد که مجهز به ایجس بوده و همواره در آب‌های اقیانوس آرام حضور دارند. اما کاهش اخیر بودجه نظامی این کشور به معنای کاهش تعداد این کشتی‌ها خواهد بود.
نقطه ضعف: اگرچه ایجس در آزمایش‌ها سربلند بوده، اما سیستم آن هنوز باید توسط موشک‌هایی که قادر به رهاسازی طعمه (برای فریب موشک‌های دشمن) هستند به چالش کشیده شود. بدون موفقیت در آزمایش‌های فریب، نمی‌توان این سیستم را در دنیای واقعی موثر قلمداد کرد.
2- رهگیرهای زمینی (GBI)
رهگیرهای زمینی با این هدف طراحی شده‌اند که موشک دشمن را در خارج از جو و با برخورد مستقیم به آن از میان ببرند. در حال حاضر این رهگیرها در سیلوهای مستقر در کالیفرنیا و آلاسکا نگهداری می‌شوند.
نقطه ضعف: GBI به میزان زیادی به دقت اطلاعات هدفگیری وابسته است. اگر موشک رهگیر مستقیما با کلاهک جنگی هدف برخورد نکند و به جای آن خود را به بدنه موشک بکوبد، به احتمال فراوان کلاهک جنگی کماکان می‌تواند خط سیر اولیه خود را ادامه دهد. همچنین، ابزار مقابله‌ای برای غلبه بر GBI پیش از این توسط کره شمالی رونمایی شده است.
3- موشک‌های پاتریوت با توانایی پیشرفته (PAC)
موشک‌های PAC-3 که در اصل برای از پا درآوردن هواپیماها و موشک‌های کروز استفاده می‌شود، با این هدف طراحی شده‌اند که حمله دشمن را در آخرین مرحله پروازی آن قطع کنند.
نقطه ضعف: ایرادی که کارشناسان به این سیستم وارد می‌کنند این است که موشک‌های PAC-3 تنها در صورتی کارآمدند که هدف مستقیما در برد 20 کیلومتری آنها پرواز کند و مسیری مستقیم را طی نماید.
4- پایانه دفاع منطقه‌ای ارتفاع بالا (THAAD)
این سامانه که سکوی پرتاب آن بر پشت کامیون‌های مسطح مخصوص قرار دارد، چندین موشک را به طور همزمان پرتاب می‌کند که برای برخورد به موشک‌های دشمن در ارتفاع بالا طراحی شده است. این سامانه بهترین عملکرد خود را در برابر تهدیدات موشک‌های بالستیک غیرمتقارن دارد؛ که در ادبیات نظامی به موشکها و راکت‌های با ضعف ساختاری یا بهسازی اطلاق می‌شود.
نقطه ضعف: پس از تاریخچه طولانی و سرشار از مشکل در دهه 1990/1370اکنون به نظر می‌رسد که موشک‌های تاد یکی از شایسته‌ترین بخش‌های دفاع موشکی آمریکا را تشکیل می‌دهند. اگرچه هدف اصلی طراحی آنها مقابله با موشک‌های بالستیک قاره‌پیما نبوده، اما به این معنا نیست که موشک‌های تاد ذاتا برای استفاده در مقابل آنها بلااستفاده باشند.
ب) آیا هیچ کدام از این فناوری‌ها می‌توانند موشکی را که به سمت آمریکا هدف رفته است متوقف کنند؟
نخست، باید توجه داشت که اغلب آزمایش‌های دفاع موشکی کماکان در حال انجام است و هیچ‌کدام از فناوری‌های بالا هنوز در شرایط ایده‌آل خود قرار ندارند. بسیاری از تعاریف یک آزمایش موفق شامل اقدامات متقابل نمی‌شود. آزمایش اخیر موشک‌های GBI در ماه ژانویه / دی‌ماه نشان داد که توانایی کامل وعده داده شده این سامانه هنوز به دست نیامده است.
دوم، این اجزاء تنها بخشی از سامانه دفاع موشکی آمریکا هستند. تمام موادری که در اینجا به آنها اشاره شد فقط بخش پرتابی ماجرا را در بر می‌گرفت، اما تمام این‌ها بخشی از یک سامانه بزرگ‌تر ارتباطات الکترونیکی و حسگرهایی هستند که طراحی شده‌اند تا دفاع جامع‌تری از صرفا مقابله با یک موشک را فراهم آورد. اگرچه نقطه ضعف‌های اجزاء آن مشخص است، اما موضوعی که معلوم نیست توانایی کل سیستم برای اصلاح و تطبیق دادن محدودیت‌های اجزای معیوب خود است.
در نهایت، درک صحیح تهدید نیز ارزشمند است. کره شمالی سابقه مهمی در پرتاب موشک ندارد. اگرچه فناوری آنها بهبود یافته است، فرض اینکه فناوری موشکی آنها به اندازه‌ای بهبود یافته باشد که بتواند بمب‌های اتمی سنگین ساخت کره را حمل کند کمی غیرواقعی است. کره شمالی در حال حاضر توانایی آن را ندارد که بمب اتمی کوچکی بسازد که بتوان آنها را در یک موشک جا داد. همچنین کره شمالی تاریخچه‌ای شصت ساله از تحریک و تهدید دارد که البته به هیچ جنگ تازه‌ای منجر نشده است.
53275
نظر شما