اول اردیبهشت ماه جلالی، روز بزگداشت سعدی نامگذاری شده است. به همین مناسبت نگاه استاد دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی،(فیلسوف و شاگرد علامه طباطبائی) درباره شیخ اجل سعدی را می خوانیم. آنچه در پی می آید تلخیص خبرآنلاین از نکاتی بیان شده استاد است:
سعدی فارغ التحصیل دانشگاه نظامیه بغداد
- بر اساس مدارک موجود سعدی فارغ التحصیل دانشگاه نظامیه بغداد بوده است و از آن جا که در این نوع دانشگاهها محورهای تعلیم و تربیت در دو بخش کلام اشعری و فقه شافعی خلاصه می شده این شاعر فارسی به هر دو بخش مذکور احاطه کامل دارد.
- همچنین به رغم این که در دانشگاه های نظامیه اغلب به فرهنگ باستانی ایران توجه نمی شد اما سعدی در آثار خود توجه ویژه ای به فرهنگ باستان ایران زمین داشته است. سعدی با هنرمندی منحصر به فردی در آثار خود واقع بینی را با آرمانگرایی و نظم را به نثر نزدیک می کند.
- هشت باب گلستان سعدی به هشت بهشت معروف است و اگر در جامعه به اندیشه های سعدی در گلستان عمل شود جهان به بهشت تبدیل خواهد شد.
اگر سعدی در تاریخ ما نمی درخشید
- به درستی که زبان فارسی مدیون تلاش بی دریغ شیخ اجل، سعدی شیرازی است.
- اگر فردوسی نبود، ما امروز به زبان فارسی سخن نمی گفتیم و چنانچه اگر سعدی در تاریخ ما نمی درخشید به این زیبایی صحبت نمی کردیم.
- موضوع سخن من در حکمت سعدی و پیرامون این بیت از اشعار اوست: و ما اَبرَءُ نفسی و لااُذزکیها که هر چه نقل کنند از بشر در امکان است.
هنرمند خارج از تاریخ نیست
- سخن سعدی همان حکمت اوست.برای هنرمند- که سعدی یکی از بزرگ ترین هنرمندان است-شبانه روز 24 ساعت، هفته 7 روز و ماه 30 روز نیست. منظورم این نیست که هنرمند خارج از تاریخ است.خیر، هنرمند درون تاریخ است اما لحظه های زندگی او با مردم تفاوت دارد.
- اساساً هر انسان با انسانی دیگر متفاوت است.در واقع زمان یعنی نسبت انسان با هستی.زمان در عالم انتزاع امری یکنواخت است.هر انسانی نسبتی با تاریخ و لحظه دارد.اما اگر زمان یک حقیقت یکسان است پس تفاوت های تاریخی، قومی، ملی، انسانی و دیگر تفاوت ها از کجاست. تفاوت ها به دو ویژگی عقل و اراده در انسان برمی گردد.
سعدی، اخلاق و خلاقیت
- سعدی با حکمت عملی خود، یک مربی بزرگ است. به گونه ای که سخن سعدی به ما دستور اخلاقی و تربیت می دهد و نیز ما را در عمل توجیح می کند.
- تربیتی که سعدی ارائه می کند، عبارت است از خلاقیت. به طوری که اگر در تربیت، خلاقیت نباشد تربیت نیست.
- به عقیده من انسان دوبار متولد می شود. یک تولد طبیعی که همان زایش از مادر است و تولد دیگر با تربیت اخلاقی حاصل می شود.
- آدمی خودبه خود انسان نمی شود.انسان تربیت نشده حیوانی بیش نیست. از خلاقیت به عنوان معنای تربیت سخن گفتم، حال به معنای خلاقیت می پردازم.
تربیت در دوجهان: یکی جهان تکنولوژی و یکی جهان اخلاق
- همه بحث ها بر سر واژه هاست، واژگان در عین اینکه هدایت کننده اند، گمراه کننده هم هستند.امروز خلاقیت، در تکنولوژی خلاصه می شود.
- نشستن در برابر پنجره رایانه و دریافت اطلاعات و اخبار لایتناهی از اوضاع جهان ! و کتاب گلستان سعدی نیز پنجره دیگری است که جهانی دیگر را پیش روی ما قرار می دهد.
- هر دو جهان با اهمیت هستند در اینجا قصد من انتقاد به هیچکدام از این دو جهان پدیدار در مقابل ما نیست.
- تکنولوژی بیشتر به پیشرفت، انکشاف، توسعه و سودانگاری می اندیشد.دید تکنیکی به انسان بد نیست اما نباید اشتباهاً گمان کنیم که انسان خود موجودی تکنیکی است.
روزی دختر مارکس از او پرسید
- به قول ادیبی: کسی که یک چکش دارد، دوست دارد همه جهان میخ باشد. زیرا تنها کاری می داند چکش است.از آنجا که چکش به عنوان ابزاری در اختیار اوست بنابراین نگاه او را به جهان نیز ابزاری کرده.
- ابزار در خدمت انسان قرار دارد. خداوند فرموده: همه چیز را برای انسان آفریده و انسان را برای خود.
- آیا می شود انسان را نشناخت و فقط ابزار را شناخت یا فقط انسان را در حد احساسات، بدن و ساختار بیولوژیک فهمید
- روزی دختر مارکس از او پرسید:من سلیقه شما را در لباس و غذا می دانم اما جمله ای نیز مطابق با سلیقه خود بگویید و مارکس در جواب گفت: حکیمی رومی گفته است:«من انسانم و آنچه انسانی است با انسان بیگانه نیست.»
/6262
نظر شما