زهرا خدایی
تلآویو، حمله به برخی نقاط سوریه را از بامداد شنبه آغاز کرده است. این در حالی است که دولت آمریکا بازنگری در تجهیز مخالفان سوریه را در دست بررسی دارد و اوباما نیز به تازگی اعلام کرده است که اسراییل حق دفاع از خود را دارد. پرسش اینجاست که با تشدید بحران در سوریه احتمال وقوع جنگ جدیدی در خاورمیانه وجود دارد؟ پیروز مجتهدزاده در گفتگویی با خبرگزاری خبرآنلاین به این پرسش پاسخ داده است. برخی منابع از حملۀ هوایی رژیم صهیونیستی به برخی نقاط سوریه خبر دادهاند. آیا این سرآغاز یک جنگ بزرگ است؟
برخلاف همه ظاهرسازیها و تبلیغاتی که صورت میگیرد، اسراییل از ابتدا عامل اصلی همۀ تحولات در سوریه محسوب میشود. اگر در عالم سیاست کسانی هستند که فکر میکنند در بروز چنین حوادثی در کشورهای همسایۀ اسراییل- کشورهایی که با اسراییل اختلافات سرزمینی شدیدی دارند- تلآویو دست و یا نقشی ندارد، باید هوش سیاسی آنها را مورد آزمایش قرار داد. مسئلۀ استفادۀ از سلاح شیمیایی نیز بدون کمترین تردیدی مربوط به اسراییل است. در واقع در مقطع فعلی بحث بر سر اینست که از سلاحهای خفیفی در سوریه استفاده شده است. من شک ندارم که اگر بررسی و مطالعات بیطرفانۀ بینالمللی در این زمینه صورت گیرد، رد پای اسراییل در آنجا نیز پیدا خواهد شد.
ما شاهد بودیم که پس از تخفیف یافتن نسبی بحران سوریه در چند ماه گذشته، اسراییل چگونه رأساً تحریکات جدیدی از جمله استفاده از سلاحهای شیمیایی را آغاز کرد تا بحران مجدداً پا بگیرد.
ما شاهد بودیم در همان مقطعی که دامنۀ بحران سوریه کاهش یافته بود(این کاهش، نتیجۀ سیاستهای آمریکا در کنارهگیری از بحران سوریه بود)، اسراییل و فرانسه چه فعالیت شدیدی را به کار گرفتند که دوباره آمریکا را به صحنۀ سوریه بازگردانند؛ آنهم در حالیکه ایالات متحده آمریکا تا این مقطع به صورت کجدار و مریز برخورد کرده است.
البته آمریکا بودجۀ مختصری را در کنگره آمریکا برای کمک به مخالفان سوریه تصویب کرد اما از درگیر شدن در بحران سوریه اکره دارد، اما در عین حال از آموزش نظامی و چریکی به مخالفان سخن به میان آورد و در واقع کار به جایی رسیده است که میخواهد چریکهای القاعده را برای این کار آموزش بدهد. به هر حال هنوز برخورد آمریکا تمام عیار و مستقیم نیست و هنوز آمریکا با اینکه فشارهای زیادی از طرف اسراییل و فرانسه بر آن اعمال میشود، همچنان سعی میکند به صورت کجدار و مریز با این بحران برخورد کند.
آمریکا پیشتر استفاده از سلاحهای شیمیایی را عبور از خط قرمز خوانده بود. فکر میکنید آمریکاییها چه سیاستی را در پیش خواهند گرفت؟
در مورد استفاده از سلاحهای شیمیایی شاهد آن بودیم که حتی رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا از این مسئله ابراز تردید کرد و اعلام کرد که باید تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت گیرد. اگر امروز آمریکا بخواهد نقش خود را در بحران سوریه تقلیل بدهد و تا اندازهای خود را کنار بکشد، احتمال درگیر شدن مستقیم اسراییل بسیار زیاد خواهد بود. اگر چنین درگیری از سوی اسراییل آغاز شود، در عین حال که تا این تاریخ همۀ قدرتها تلاش کردهاند که اسراییل وارد میدان نشود، شاید بحران بزرگی در سطح منطقه و حتی در سطح جهانی آغاز شود.
چون اگر اسراییل وارد این کشمکشها بشود، جهان اسلام برانگیخته خواهد شد و این خطری است که هیچکس خواهان آن نیست. به همین دلیل نیز بر روی اسراییل فشار است که در مسائل عربی دخالت نکند. اگر قرار باشد ایالات متحده آمریکا نقش اسراییل و فرانسه را در این بحران بازی نکند، اسراییل ممکن است وارد عملیات مستقیم علیه سوریه شود که این اقدام صحنۀ سیاست و ژئوپولیتیک منطقه را به کلی تغییر خواهد داد و این تغییر به صورت اسراییل، آمریکا و فرانسه نخواهد بود.
دلیل حضور کمرنگ آمریکا در بحران سوریه نیز همین است؟
ایالات متحده آمریکا رسماً اعلام کرده بود که کمک به مخالفان سوریه کمک به القاعده و طالبان و تروریستهای معروف و فعال جهان است. تروریستهایی که هدف اصلی آنها مبارزه با آمریکاست. لاجرم آمریکا عاقلانه به دنیا اعلام کرد که آمریکا نمیتواند به تروریستهایی کمک کند که آمریکا را نشانه گرفتهاند. اما شاهد این بودیم فرانسه و اسراییل آنقدر فشار آوردند که آمریکا را وادار کردند که از موضع بیطرفی خارج شود و نوعی مداخله نیم بند آغاز کند. حال باید منتظر بود و دید که این مداخلۀ نیم بند به چه صورتی خواهد بود. اگر آمریکا باز هم خود را کنار بکشد، احتمال دخالت اسراییل و فرانسه در سوریه زیاد خواهد بود و آن اقدام نیز همۀ صحنهها را به زیان غرب تغییر خواهد داد.
اسراییل با سوریۀ فردا چه خواهد کرد؟ تا جایی که میدانیم مرزهای سوریه و اسراییل در زمان حکومتداری خاندان اسد، بسیار امن بوده است. آیا اسراییل از قدرت گرفتن اسلامگرایان پس از بشار اسد اطمینان خاطر دارد؟
اسراییل برای اولین بار نیست که در مسائل ژئواستراتژیک بی منطقی از خود نشان میدهد و این بار نیز جای تعجب ندارد که باز هم دست به کار خارج از منطق بزند. اما مسئله اینست که اسراییل ممکن است دست به چنین کاری بزند اما آیا حامیان اسراییل اعم از آمریکا و اتحادیه اروپا نیز اجازه خواهند داد اسراییل وارد جنگ مستقیم شود؟ در واقع باید به این سوال پاسخ داد.
از شواهد اینگونه برمیآید که حامیان اسراییل در خاورمیانه اجازۀ چنین کاری به اسراییل را ندهند اما با توجه به طبیعت شخصیتی افرادی که در اسراییل تصمیم میگیرند، احتمال چنین اقدامات بیمنطقی بعید نیست.
فکر میکنید سناریوی جنگی که بدان اشاره کردید، تا چه اندازه احتمال اجرایی شدن داشته باشد؟
امکان آن وجود دارد، اما در حال حاضر این احتمال زیاد نیست؛ چون کلید اصلی این ماجرا از نظر عملیات نظامی زمینی آمریکاییها هستند و آمریکا در نتیجۀ فشارهای زیاد حاضر شد که در نقش خود تعدیلی به وجود آورد و نقش نیم بندی را آغاز کند.
من گمان نمیکنم به سود آمریکا باشد که اجازه بدهد بحران از این وضعیت خارج شود و شکل حادتری به خود گیرد. این مسئله قطعاً به سود آمریکا نیست. (این احتمال بسیار ضعیف است که) اگر تروریستها در سوریه به قدرت برسند قطعا به ضرر اسراییل خواهد بود و امنیت اسراییل به طور کامل در خطر قرار خواهد گرفت. لاجرم این سناریوی پیچیدهای است که حاصل مقدار زیادی بیمنطقی از جانب اسراییل و ایالات متحده آمریکا و فرانسه است. من تعجب میکنم که این چه ماجراجویی است که فرانسه در خاورمیانه پیگیری میکند. من حقیقتاً حیرت میکنم از اینکه فرانسه چه منافعی را در اینگونه ماجراجوییها جستجو کند.
شاید اروپا و فرانسه قصد دارد همانند بحران لیبی، ابتکار عمل را در دست گیرد و این نقش فرانسه نیز در همین راستاست.
فرانسه، اتحادیه اروپا و آمریکا در مورد بسیاری از این کشورها از جمله لیبی از بهار عربی سخن به میان میآورند. بهاری که توسط بمب افکنهای فرانسه و لیبی و ایتالیا نصیب مردم لیبی شد و حالا میخواهند این بهار حیرت انگیزی که شکل زمستان یخ بسته به خود گرفته را برای مردم سوریه نیز به ارمغان بیاورند. افرادی همچون من که سالهای زیادی مشغول مطالعه و نظارت بر تحولات بینالمللی هستند، حقیقتاً نمیتوانند برای برخی از کارهای جدید توجیهی بیابند. ایالات متحده آمریکا که معمولا در اینگونه تحولات حادتر، شدیدتر و تعصب آمیزتر برخورد میکند، در مورد سوریه عاقلانه به این نتیجه رسیده است که لطمه زدن به حکومت سوریه، تقویت القاعده و تروریسم ضدغربی خواهد بود. اما فرانسه چه توجیهی برای این سیاست خود دارد؟ تنها چیزی را که در این زمینه میشود بیان کرد اینست که ممکن است نفوذ لابی یهودی و اسراییلی در فرانسه و دولت جدید آن بیش از آن چیزی که تصور میکنیم باشد، حتی بیش از دولت سارکوزی.
5252
نظر شما