هزینه، فرصت های قرار گرفتن جبهة النصره در لیست گروههای تروریستی سازمان ملل

زهرا خدایی

نام جبهة النصره روز جمعه با تصویب شورای امنیت سازمان ملل به لیست سازمان‌های تروریستی سازمان ملل اضافه شد. طبق رأی صادر شده قرار است دارایی و اموال این گروه تروریستی که تاکنون در میدان سوریه دست به فجایع دلخراشی زده‌اند، در کشورهای مختلف جهان بلوکه شود. ابومحمد الجولانی، رهبر جریان جبهة النصره که پیشتر به ایمن الظواهری، رهبر جریان القاعده اقتدا کرده بود، پیشتر ارتباط النصرة با سازمان القاعده را تأئید کرده بود.
ناظران و کارشناسان بر این اعتقادند که النصره از القاعدۀ عراق، سلاح و کمک مالی دریافت می‌کند و سازمان ملل نیز پیشتر ارتباط میان النصره و القاعدۀ عراق را تأئید کرده بود. اینکه تصمیم شورای امنیت در قراردادن نام جبهة النصره چه تأثیری در معادلۀ سوریه دارد، پرسشی است که خبرگزاری خبرآنلاین در گفتگویی با دکتر نوذر شفیعی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار داده که در پی می‌آید:
زمانی گروههای افراطی و تندرو در سوریه مورد حمایت قرار می‌گیرند و زمانی نام آنها به لیست سازمان‌های تروریستی اضافه می‌شود. از نگاه شما این مسئله از چه زاویه‌ای قابل بررسی است؟
اولاً این اقدام به اعتبار سازمان ملل می‌افزاید. به این دلیل که جبهة النصره اقداماتی را انجام داده بود که افکار عمومی را جریحه دار کرده بود. اقدامات انتحاری، تروریستی، اعدام افراد، سربریدن در ملأ عام، سینه شکافتن سربازان جنگی که اسیر شده بودند، قتل عام کودکان و زنان و سایر اقدامات خشونت آمیزی که توسط جبهة النصره صورت گرفته بود، افکار عمومی را تحریک کرده بود. سازمان ملل برای اینکه بتواند به اعتبار خود بیفزاید و بتواند جایگاه خود را نزد افکار عمومی بین الملل به عنوان یک نهاد بیطرف به اثبات برساند، این اقدام را انجام داد. بنابراین این اقدام گامی است در جهت مشروعیت بخشیدن به سازمان ملل متحد؛ مشروعیتی که متأثر از موضع گیری‌های غیرمنتظره و خلاف شأن سازمان ملل متحد در دوران گذشته مخدوش شده بود.
بنابراین این اقدام را باید تنها حرکتی سمبلیک در راستای مشروعیت بخشیدن به سازمان ملل دانست؟ و هیچ کارکرد عملی ندارد؟
در هر حال هر اقدامی وزن‌های سیاسی و امنیتی متفاوتی دارد. اقدام سازمان ملل اگر بتواند تعمیم پیدا کند و در قبال تمام گروههایی که بدین شکل و به گونۀ افراط آمیز خشونت را ترویج می‌دهند وارد عمل شود، این مسئله می‌تواند به عنوان یک رویه به مشروعیت دائمی سازمان ملل متحد در افکار عمومی کمک کند اما در صورتی که مقعطی و تحت تأثیر متغیرهای آنی باشد، این رفتار سازمان ملل توسط افکار عمومی رصد می‌شود. اگر این رفتارها تکرار شد و تعمیم یابد در آن صورت می‌توان گفت که سازمان ملل به وظایف خودش عمل کرده است. در غیر اینصورت هیچگاه اقدامات مقطعی و آنی و غیرسیستمیک نمی‌تواند جایگاهی که از سازمان ملل انتظار می‌رود، به این نهاد ببخشد و افکار عمومی را اقناع کند.
اصولاً سازمان ملل نمی‌خواهد بر کشورهای حامی این گروهها فشار بیاورد؟ آیا این مسئله اصولاً در دستور کار سازمان ملل هست؟
رویه کار باید اینگونه باشد که اگر گروهی در لیست سازمان‌های تروریستی قرار گرفت و کشوری از آن حمایت کرد آن کشور تحت عنوان حامی تروریسم شناخته می‌شود و قطعاً و قاعدتاً باید برای این کشورها هم محدودیت‌هایی اعمال شود. حال آنکه گام بعدی سازمان ملل متحد در برخورد با حامیان این جریان چیست، باید منتظر زمان بود. ولی سازمان ملل باید به عنوان مهمترین متولی صلح و امنیت بین المللی این نکته را بداند که اساساً شکل گیری و رشد چنین گروههایی مخل امنیت بین المللی است. اینها تهدیدات نوینی هستند که مهمترین تهدید علیه امنیت بین المللی شناخته می شوند.
بسیاری از آنهایی که امروز در سوریه می جنگند، تا دیروز در لیبی، مالی، چچن، افغانستان و... می‌جنگیدند و هنوز هم در حال جنگیدن هستند. اینها تهدیدات نوین هستند که شناسایی و مقابله با آنها کار دشواری است و لذا سازمان ملل باید در برخورد با این گروهها از آغاز شکل گیری تا شناخته شدن عوامل آنها برخورد قاطعانه به عمل آورد.
تأثیر، تبعات و یا چشم انداز قرار گرفتن نام جبهة النصره در لیست سازمان ملل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا تغییری در معادله سوریه ایجاد خواهد کرد؟
به لحاظ سیاسی این تصمیم اهمیت دارد.
بار سیاسی این اقدام اینست که اولاً جبهة النصره گروهی نامشروع، خشن و ضدامنیت بین المللی است.
دوم اینکه این گروه باید در جامعۀ بین المللی مورد تنفر و انزجار قرار گیرد.
سوم اینکه اگر دولتی از این جریان حمایت کرد، کشورهای حامی آنها به عنوان کشورهای حامی تروریسم شناخته شوند و مجازات لازم علیه آنها اعمال شود و در نهایت مهمترین نکته اینکه اگر زین پس این گروه در پرتو خشونت موفق شد بنا به فرض دولت سوریه را ساقط کند باید بدانیم که دولت برخاسته از جنگ داخلی سوریه یک دولت تروریستی است و شناسایی آن دولت در مراجع بین المللی باید محل تردید قرار گیرد.

4952