چرخه باطل مدیریت بازار/ نوسان‌های قیمتی سیگار از کجا می‌آید؟

این گروه اصلی در محاسبات تورم، طی آبان‌ماه سال 1391 نسبت به آبان‌ماه سال قبل خود115.2  درصد رشد کرده است. اما این تمام رشد شاخص قیمتی گروه دخانیات نیست. آخرین آماری که بانک‌ مرکزی منتشر کرده نشان می‌دهد در آبان‌ماه سال گذشته نسبت به مهرماه، شاخص قیمت این گروه، نزدیک به 14.5  درصد رشد داشته است.
بنابراین، آمارها می‌گوید دخانیات، حداقل با همین آمار موجود که آخرین آماری است که بانک‌ مرکزی  به صورت جزیی از تورم کالاها منتشر کرده؛ رکورد افزایش قیمت در سال گذشته را جابه‌جا کرده است. تاکنون بازار دخانیات به دلیل ارتباط مستقیم با وضعیت سلامت جامعه، به صورت انحصاری مدیریت شده است. با افزایش قیمت ارز و به تبع آن نوسان قیمت مواد اولیه سیگارت‌سازی از یک‌سو و اجرای هدفمندی یارانه‌ها و بالا رفتن هزینه‌های تولید از طرف دیگر، موجب بروز نابسامانی در قیمت کالایی شد که تا پیش از سال 1389 به خوبی مدیریت شده و دولت از پس آن بر‌آمده بود.
با اتفاقات پیش‌آمده، به نظر می‌رسد که حتی یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های وابسته به وزارت صنعت و تجارت نیز نمی‌تواند بازار سیگار را مدیریت کند. اینها در شرایطی است که وزارت ‌بهداشت، به عنوان متولی بخش سلامت کشور، به شدت پیگیر مطالباتی است که برای آن قانون تصویب شده و سفت و سخت است. مطالباتی که می‌گوید قیمت سیگار نباید ارزان باشد و سیگار کالایی نیست که بتوان آن را به راحتی در دسترس قرار داد. از این رو، وزارت بهداشت همواره در فصل بودجه‌ریزی، لابی گسترده‌ای با مجلس صورت می‌دهد تا عوارض و مالیات سیگار تولید داخل و وارداتی را افزایش دهد. در این شرایط چاره‌ای برای سیاستگذار صنعت دخانیات نمی‌ماند جز اینکه قیمت محصول نهایی را افزایش دهد. در این پروسه، قیمت سیگار بالا می‌رود، تعداد سیگارت‌های قاچاق در بازار رشد می‌کند و به دلیل نبود نظارت بر میزان سلامتی این نوع سیگارت‌ها، هزینه‌های درمان بیماری‌های ناشی از سیگار بالاتر و بالاتر می‌رود.
3939