آیا می‌شود مانند ادوارد اسنودن بدون گذاشتن هیچ ردپایی ناپدید شد؟

محبوبه عمیدی: ادوارد اسنودن که به تازگی با فاش کردن اطلاعات طبقه‌بندی‌شده امنیتی آمریکا خبرساز شده، از هاوایی تا هنگ‌کنگ و سپس به مقصد مسکو بدون اینکه ردیابی شود، پرواز کرده است. آیا چنین چیزی به همین سادگی در قرن بیست و یکم ممکن است؟

اسنودن 30 ساله که پیش از این پیمانکار سازمان امنیت آمریکا (NSA) بود، پس از اینکه اطلاعات طبقه‌بندی‌شده متعددی را در مورد برنامه‌های تجسس دولت این کشور فاش کرد، یکشنبه همین هفته هنگ‌کنگ را به مقصد مسکو ترک کرد. دو روز بعد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرد که اسنودن بی‌آنکه قانونی را زیر پا گذاشته باشد، وارد خاک روسیه شده است. کنفرانس مطبوعاتی پوتین چند ساعت پس از آن انجام گرفت که وزیر امور خارجه این کشور اعلام کرد اسنودن وارد خاک این کشور نشده است.

اسنودن پس از رسیدن به مسکو چندین پرواز را به مقصد هاوانا رزرو کرد؛ اما تمامی آنها بدون حضور او مسکو را ترک کردند. درست است که اسنودن یک مسافر عادی نیست؛ اما چطور می‌شود در دنیایی که لحظه‌به‌لحظه اطلاعات به‌روز می‌شود، او بدون کمک رابط‌های خود کاملا در خفا سفر کرده باشد؟

کارشناسان معتقدند او کمک‌های بسیاری از رابط‌های گوناگون دریافت کرده و تکرار چنین کاری تقریبا غیرممکن است. فرانک آهرن، نویسنده کتاب «چطور ناپدید شوید؟» می‌گوید: «استفاده از اسامی و کارت‌های شناسایی جعلی جرم محسوب می‌شود، پس بهتر است راه دیگری را انتخاب کرده و تلاش کنید تا جایی که ممکن است ردیابی مسیرهای حرکت شما غیرممکن شود».

آهرن متخصص ناشناس ماندن است. او حدود 20 سال برای پیدا کردن کسانی که نمی‌خواستند ردی از خود باقی بگذارند کار کرده و پس از آن شغل پول‌سازتر کمک به کسانی که می‌خواهند ناپدید بشوند را انتخاب کرده است. به همین دلیل نشنال جئوگرافیک به سراغ او رفته تا از آهرن بپرسد چطور می‌شود مانند اسنودن بدون باقی‌گذاشتن هیچ ردی سفر کرد.

ملودی کرامر: خوب من یک نویسنده 28 ساله ساکن واشینگتن هستم و می‌خواهم برای یک شروع تازه کاملا ناپدید بشوم.
آهرن: سئوال اول این است که چقدر پول داری؟ فرض می‌کنیم منابع مالی تو نامحدود باشد. در این صورت اروپای شرقی یکی از بهترین انتخاب‌ها است. البته این کاملا بستگی به کسی دارد که می‌خواهد تو را پیدا کند. شاید مکزیک یا حتی شهرهای کوچکی در مرکزی و جنوب آمریکا هم برای زندگی خوب باشند. نکته مهم دیگر است که تو چقدر می‌توانی خوب با شرایط کنار بیایی.

در مورد مکزیک و آمریکای جنوبی شنیده بودم؛ اما چرا اروپای شرقی؟
پیدا کردن فردی که برای ناپدید شدن کرواسی یا اوکراین را انتخاب کرده، بسیارسخت است، چون زیرساخت‌های آنها با بسیاری از کشورهای دیگر متفاوت بوده و مثلا نمی‌شود از روی قبوضی که برای فرد صادر شده به هویت او پی برد.

اگر منابع مالی نامحدود در اختیار نداشته باشم، چطور؟
در این صورت بهتر است سراغ شهرهای بروی که آزادی عمل بیشتری به تو می‌دهند. مثلا لاس وگاس را برای کارهایی شبیه به بازاریابی یا پیش‌خدمتی انتخاب کنی. شاید هم بشود شهر به شهر جابجا شد و کار کرد. ایده‌آل نیست ولی ممکن است.

آیا این کارها ناشناس‌ماندن من را ضمانت می‌کند؟
واقعیت اینست که اغلب افرادی که می‌خواهند ناشناس بمانند به شکل دیگری خودشان را لو می‌دهند. آنها با کسی از گذشته‌شان تماس می‌گیرند و مسیر را برای کسانی که در جستجوی آنها هستند، هموار می‌کنند. هیچ چیزی به این اندازه که گذشته خود را فراموش کنید، شما را نجات نمی‌دهد.

 آیا باید با تمام حساب‌های کاربری که در شبکه‌های اجتماعی یا توییتر دارم، خداحافظی کنم؟
اصلا نیازی به این کار نیست. نکته حائز اهمیت انتقال اطلاعات غلط به وسیله این رسانه‌ها به کسانی است که دنبال شما می‌گردند. فرض کنیم می‌خواهی به لاس‌وگاس بروی، در این صورت می‌توانی با فتوشاپ عکس‌هایی از خودت در ویسکانسین بگذاری. از خانه برای پیدا کردن کار به این شهر زنگ بزنی و حتی دوستانی در ویسکانسین پیدا کنی که با تو قرار نهار بگذارند.

چطور؟ من که در ویسکانسین زندگی نمی‌کنم!
درست است؛ اما می‌توانی از هویت جعلی استفاده کنی و با آدم‌هایی در این شهر از طریق شبکه‌های اجتماعی دوست بشوی. آنها می‌توانند حضور تو را در ویسکانسین تأیید کنند.

 چه خوب! دارم به این فکر می‌کنم که به خاطر دوستانم به ویسکانسین بروم.
یادت باشد که آنها دوستان واقعی تو نیستند.

 چرا سراغ یک هویت جدید نروم و به یک آدم تازه تبدیل نشوم؟
استفاده از هویت جدید بی‌فایده است. بسیارساده می‌توانی یک شناسنامه تازه بگیری چون تأمین اجتماعی کاری با آمار مرگ‌و‌میر ندارد، چون خیلی بهتر و دقیق‌تر عمل می‌کند.

خوب نتیجه می‌گیریم که بهترین راه ناپدیدشدن، رفتن به شهرهایی است که حساسیت کمتری روی هویت من دارند. همزمان باید در مورد خودم اطلاعات غلط بدهم و گذشته‌ام را فراموش کنم. همین کافی است؟
مطمئنا نه! مهمترین مسئله اینست که چه کسانی به دنبال تو می‌گردند و چه منابع مالی در اختیار دارند. آنها اگر بخواهند که تو را پیدا کنند احتمالا می‌توانند.

53273