فهیمه حسن‌میری: چند سال است پرستارها نسبت به وضعیت نامناسب کاری‌شان اعتراض می‌کنند و مسئولان درباره کمبود پرستار هشدار می‌دهند؛ با این حال، اوضاع کاری آنها تغییر زیادی نکرده و هشدارها انقدر جدی گرفته نشده که حالا با یک وضعیت بحرانی روبه‌روییم. محمد شریفی‌مقدم، عضو شورای عالی نظام پرستاری و دبیر کل خانه پرستار درباره این وضعیت بحرانی ابراز نگرانی کرده و می‌گوید علاوه بر پرستارها که با مشکلات زیادی مواجهند، این مردم هستند که در چنین وضعیتی قربانی می‌شوند و سلامتشان به خطر می‌افتد پس باید تا از این دیرتر نشده کاری کرد.
مدت‌هاست راجع به مهاجرت پرستارها هشدار داده می‌شود و حالا خبرها از کمبود پرستارها به ویژه پرستارهای مرد حکایت دارند. چرا با همه هشدارهایی که چند سال است داده می‌شود، این مشکل نه تنها حل نشده بلکه شدیدتر هم شده است؟
متاسفانه در مدیریت‌های مختلف، نسبت به مقوله پرستاری غفلت شده و کم‌توجهی‌هایی که به نیروی انسانی صورت گرفته باعث شده این شرایط بحرانی به وجود بیاید. کمبود نیروی انسانی در حوزه پرستاری سال‌هاست احساس می‌شود اما توجه نکردن به این موضوع موجب کاهش انگیزه پرستاران به ادامه فعالیت شده است.
الان از لحاظ تعداد پرستار چه وضعیتی داریم؟
کافی بودن یا نبودن تعداد پرستارها با چند فرمول محاسبه می‌شود. یکی از این فرمول‌ها این است که به ازای جمعیت این تعداد را در نظر بگیرند به طوری که به عنوان مثال در کشورهای اروپایی استانداردشان به این صورت است که از هر 1000 نفر جمعیت، 9 نفر پرستار لازم است، در انگلیس 8 نفر، در کشورهای حوزه خلیج فارس و در حداقلی‌ترین شرایط 3 نفر پرستار لازم است. این در حالی است که اگر جمعیت کشورمان را 75 میلیون نفر در نظر بگیریم، حدودا به 240 هزار نفر پرستار شاغل نیاز داریم در حالی که الان حتی 120 هزار پرستار هم نداریم و تازه اگر به میزان دوبرابر برسد مردم به حداقل مراقبت‌ها دسترسی پیدا می‌کنند. فرمول دیگر به این صورت است که بر اساس تخت‌های بیمارستانی تعداد پرستارها را محاسبه می‌کنند به این صورت که هر تخت 2 نفر پرستار داشته باشد یعنی اگر 100 تخت داشته باشیم، احتیاج به 200 کادر پرستاری است ولی در کشور ما این ضریب زیر یک است و به ازای هر تخت 9/0 پرستار داریم و این جمعیت باید دوبرابر شود. نکته سوال‌برانگیز اینجاست که چرا مسئولین این بحران را به خصوص در تهران احساس نمیکنند یا اگر احساس می‌کنند برای حل این مشکل کاری نمیکنند.
برای حل این مشکل چه کار باید کرد؟
باید برای این قشر جذابیت ایجاد کرد تا این کار را رها نکنند. الان وضع به جایی رسیده که برخی از پرستاران خانه‌داری یا فعالیت در مشاغل دیگر را انتخاب کرده‌اند و بسیاری از آنها توسط کشورهای همسایه جذب فعالیت شده‌اند. ترک شغل و مهاجرت پرستاران، نتیجه همین سیستم معیوبی است که مدام در حال تکرار و چرخش است.
منظورتان از ایجاد جذابیت، افزایش حقوق است؟
یکی از این کارها این است که باید ارزشگذاری لازم برای کار آنها ایجاد شود. آنها وقتی میبینند متخصصی که در بیمارستان حضور ندارد، چندین برابر آنها که ساعت‌های زیادی را در بیمارستان هستند حقوق می‌گیرد باعث می‌شود احساس تبعیض کنند و انگیزه لازم را برای کار نداشته باشند. نظام سلامت ما پزشک‌سالار است و اختلاف در پرداخت و تبعیض در نظام سلامت بین گروه‌های مختلف ازجمله پزشک و پرستار معضلی است که سال‌هاست وجود دارد و باید حل شود. در کنار آن، یکی دیگر از کارهایی که باید انجام شود می‌تواند افزایش حقوق باشد. الان در کشورهای دیگر پرستارها را در حدی در رفاه قرار داده‌اند که بیشتر از یک شیفت کار نکنند تا بتوانند برای رسیدگی به بیماران انرژی بگذارند نه این که سرکار باشند ولی انقدر خسته باشند که نتوانند کاری بکنند یا تمرکز لازم را نداشته باشند.
این کمبود نیرو چه عواقبی دارد؟
به خطر افتادن جان مردم و خود پرستاران از مهمترین تبعات این بی‌توجهی‌هاست. نمی‌توان از کنار مرگ‌های پنهان که به دلیل کمبود پرستار در مراکز درمانی رخ می‌دهد، بی‌اعتنا گذشت؛ به عنوان مثال ساده‌ترین راه جلوگیری از عفونت بیمارستانی شستن دست است اما گاهی این کار به دلیل کمبود وقت پرستاران در ارائه خدمات به چند بیمار در حداقل زمان ممکن نیست و خطراتی از این طریق متوجه پرسنل پزشکی و بیماران می‌شود. ضمن این که کار زیاد، خستگی مفرط، اضافه کاری اجباری و ... از عوامل بالا رفتن خطای پرستاران است که به دلیل کمبود نیروی انسانی در مراکز درمانی اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات یک پرستار 48 ساعت در محل کار حضور دارد و همین خستگی و تحلیل قوا باعث می‌شود دچار خطا شود و در نتیجه بیمار خسارت ببیند. طبیعی است پرستاری که حتی فرصت غذا خوردن نداشته باشد، نمی‌تواند برای بیمار و همراهش وقت کافی بگذارد. گاهی دیده می‌شود پرستاران مجبورند اضافه کار اجباری داشته باشند در حالی که شرایط جسمانی آنها توان حضور در سه شیفت متوالی را نمی‌دهد اما آنها به ناچار در محل کار حاضر می‌شوند.
آماری از مهاجرت پرستارها به کشورهای دیگر وجود دارد؟
متاسفانه نمی‌توان آماری از مهاجرت پرستارها به کشورهای دیگر ارائه داد چون آنها از یک کانال مهاجرت نمیکنند. بعضی از آنها از طریق کاریابی به آنجا فرستاده می‌شوند، عده‌ای مستقیما با کشورهای دیگر ارتباط میگیرند و برای کار به آنجا می‌روند و بعضی از آنها هم با ویزای توریستی رفته و در آنجا مشغول فعالیت می‌شوند. اگر هم آماری در این زمینه اعلام می‌شود مطمئنا با واقعیت تفاوت دارد و درواقعیت میزان مهاجرت این قشر بیشتر از اعداد و ارقامی است که گاهی اعلام می‌شود.
انتظارتان از وزیر بهداشت بعدی در این زمینه چیست؟
مشکلات مطرح شده مربوط به دولت خاصی نبوده و در تمام دوره‌ها این مشکلات و بی‌توجهی به مشکلات پرستاران وجود داشته است. امیدواریم در دولت آینده، در کنار حل مشکلاتی مانند گرانی و کمبود دارو به ویژه داروهای بیماران خاص، نگاه مسئولان به حوزه پرستاری هم طوری باشد که بتواند گره‌هایی را از مشکلات جامعه پرستاری و در نهایت نظام سلامت باز کند. اگر وزیر بهداشت بعدی کسی باشد که به سلامت مردم اهمیت بدهد، یکی از مهمترین نکاتی که باید به آن توجه کند وضعیت پرستارهاست چون به طور مستقیم با بیماران در ارتباطند و بهبود وضعیت آنها می‌تواند وضعیت رسیدگی به بیماران را هم بهتر کند.
23445
نظر شما