13 برنامه نجفی برای آموزش و پرورش

عنوان برنامه

توضیحات

سند تحویل بنیادین آموزش و پرورش

1-1- استمرار گفتمان تحول در آموزش و پرورش و حفظ مضامین تحولی و تعالی‌بخش آن همراه با تشکیل شورایی از صاحب‌نظران آموزش و پرورش به منظور بررسی محتوایی «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» و اسناد پائین‌دستی آن خصوصا «برنامه درسی ملی» و ارزیابی اقدامات انجام شده در 2 سال اخیر در اجرای سند تحول از جمله تغییر شتابزده ساختار نظام آموزشی به 3-3-6

مدیریت و رهبری آموزشی

2-2 افزایش کارآیی و اثربخشی و کاهش نرخ ضایعات از طریق بازمهندسی نظام مدیریت آموزش و پرورش با رویکرد شایسته‌سالاری و تمرکززدایی

3-2- تبدیل مدرسه به اصلی‌ترین کانون تعلیم و تربیت و همچنین ارتقاء جایگاه‌ و نقش آن در توسعه جامعه محلی با افزایش تدریجی دامنه اختیارات متناسب با این کارکردها

2-3- ارزیابی طرح تاسیس مجتمع‌های آموزشی شهر و روستا با بازنگری در مصوبه مربوطه

2-4- طراحی نظام واگذاری اختیارات اداری و اجرایی در راستای کاهش تمرکز با تاکید بر تقویت نقش شورای آموزش و پرورش استان‌ها، مناطق و مدارس متناسب با مقتضیات آموزشی و افزایش کارآمدی شوراهای درون مدرسه (شورای معلمان، شورای دانش‌آموزی) و گروه‌های آموزشی با تفویض برخی از اختیارات اداره و مدرسه به آنان و فراهم آوردن زمینه مشارکت بیشتر ایشان در فرآیند تعلیم و تربیت.

2-5- تقویت فرهنگ خودباوری و مسئولیت‌پذیری در استان و منطقه متناسب با ویژگی‌های سازمان یادگیرنده

2-6- طراحی نظام بهره‌گیری هدفمند و مداوم از تجارب صاحب‌نظران اعم از فرهنگیان، استادان و بازنشستگان در جهت افزایش کارایی درونی و بیرونی و اثربخشی نظام آموزشی.

2-7- ایجاد تعامل و ارتباط مؤثر با دیگر نظام‌های تربیت رسمی و غیررسمی کشور ازجمله آموزش عالی و رسانه ملی

منابع انسانی

3-1- ارتقاء کیفیت نظام تربیت معلم و افزایش مستمر شایستگی‌ها و توانمندی‌های علمی، حرفه‌ای و تربیتی فرهنگیان با روزآمد ساختن برنامه‌های درسی تربیت معلم متناسب با الگوی برنامه درسی جدید (محور پنجم این برنامه مراجعه شود)، تنوع‌بخشی به شیوه‌های یاددهی و یادگیری و تربیت معلمان چند موضوعی

3-2- تقویت آموزش‌های کیفی و اثربخش مدیران مدارس به عنوان مؤثرترین حلقه نیروی انسانی در فرآیند تعلیم و تربیت، با تدارک تحصیلات تکمیلی با رویکرد «عملی و مساله محور» ‌برای ارتقاء سطح دانش حرفه‌ای، بینش و مهارت‌های آموزشی و تربیتی و آماده‌سازی آنان برای ایفای نقش رهبری آموزشی و تربیتی

3-3- محقق ساختن دسترسی معلمان به تجارب خلاق و سازنده در ایران و جهان با استفاده از ظرفیت‌های فن‌آوری‌های نوین

3-4- اصلاح نظام پرداخت بر اساس شایستگی‌ها و صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان و مدیران متناسب با ویژگی‌های شغلی ایشان از طریق استقرار نظام سنجش صلاحیت علمی و حرفه‌ای

3-5-  استقرار نظام معیشتی و رفاهی ویژه فرهنگیان جهت تامین امنیت و منزلت شغلی آنان با تاکید بر نقش صندوق ذخیره فرهنگیان.

3-6- ساماندهی و به کارگیری بهینه منابع انسانی با هدف افزایش اثربخشی نظام تعلیم و تربیت

3-7- ارتقای دانش و مهارت حرفه ای معلمان با به کارگیری روش‌های تشویقی و ایجاد رغبت در آنها برای شرکت در دوره‌های ضمن خدمت و دوره‌های ادامه تحصیل فرهنگیان.

3-8- تقویت مرجعیت و منزلت فرهنگی و اجتماعی معلمان با اتکاء به ظرفیت‌های درون و بیرون آموزش و پرورش

منابع مالی

4-1- افزایش سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی کشور و مدیریت بهینه منابع و مصارف و ایجاد تنوع در منابع و یافتن منابع جدید

4-2- افزایش سهم بخش غیردولتی در منابع آموزش و پرورش با گسترش و تقویت شوراهای استان و مناطق و توسعه و تقویت مدارس غیردولتی

4-3- طراحی سازوکارهای فرهنگی و حقوقی استفاده از معافیت‌های مالیاتی، عوارض خاص آموزش و پرورش، موقوفات و نظایر آن

4-4- ارتقاء مستمر سطح مشارکت خیرین مدرسه‌ساز و بسط فرهنگ نیکوکاری و تعاون با الهام از آموزه‌‌های دینی برای بهبود کیفیت تعلیم و تربیت

برنامه درسی

5-1- تعمیق و اعتلای تربیت دینی و اخلاقی دانش‌آموزان با تاکید بر انس با قرآن با رویکرد فطری جهت تکوین و تعالی هویت دینی و مقابله با آسیب‌ها و آفت‌های تربیتی و اخلاقی با همکاری حوزه‌های علمیه و مراکز دینی.

5-2- اجرای مصوبه واگذاری اختیارات برنامه‌ریزی درسی به استان‌ها به تناسب ظرفیت‌ها و توانایی‌ها و ایجاد شبکه پشتیبان به منظور تسهیل تبادل تجربیات و حمایت از نوآوری‌ها در سطح استان، منطقه و مدرسه

5-3- جلب مشارکت بخش‌های غیردولتی در انجام امور مربوط به تولید، چاپ و توریع مواد و منابع آموزشی در چارچوب سیاست‌های آموزش و پرورش با تاکید بر سیاست تولید بسته‌های آموزشی و سیاست چند تالیفی کتاب‌های درسی

5-4- کاستن از حجم (چگالی برنامه‌ها) و تعدد دروس برای ارتقای کیفیت یادگیری با اتخاذ رویکرد درهم تنیده (تلفیقی) در طراحی برنامه‌های درسی

5-5- موضوعیت قائل شدن برای هویت‌های اختصاصی در کنار هویت مشترک دانش‌اموزان با ایجاد انعطاف در برنامه‌های درسی از طریق اجرای الگوی برنامه درسی سه وجهی الزامی (تجویزی)، (نیمه تجویزی)، اختیاری (غیر تجویزی) وفق مبانی نظری سند تحول در این زمینه

5-6- تضمین کیفیت و پایش دقیق و نظام‌مند پیشرفت تحصیلی و تربیتی دانش‌آموزان با تاسیس سازمان ملی سنجش آموزش عمومی کشور

5-7- ارتقای جایگاه و کیفیت عملکرد دانش‌آموختگان علوم انسانی در نظام آموزشی با ایجاد جذبه‌های لازم و افزایش انگیزه در جهت جذب دانش‌آموزان مستعد و سرمایه‌گذاری برای بهبود کیفیت آموزش در شاخه علوم انسانی

5-8- برنامه‌ریزی برای اجرای بند ج ماده 19 قانون برنامه پنجم در خصوص اجرای اصل 15 قانون اساسی مبنی بر تقویت گویش محلی و ادبیات بومی در مدارس

فعالیت‌های پرورشی، فرهنگی و تربیت بدنی

6-1- توسعه و تقویت کارکرد پرورشی (تربیتی) نظام آموزش و پرورش در ساحت‌های شش‌گانه تعلیم و تربیت با بازبینی و بازتعریف ساختار، محتوا، ترکیب نیروی انسانی و فعالیت‌های پرورشی و تشکیلات مرتبط با آن و ارزیابی اجرای قانون احیاء معاونت پرورشی با رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی

6-2- استفاده مطلوب از ظرفیت‌های قانونی سازمان دانش‌آموزی در جهت توسعه مشارکت فعال دانش‌آموزان برای انجام فعالیت‌های پرورشی و به کارگیری ظرفیت و امکانات سایر سازمان‌های دولتی و غیر دولتی، سمن‌ها و نهادهای فرهنگی در این زمینه

6-3- توسعه و فعالیت‌های تشکل‌های دانش‌آموزی (بسیج دانش‌آموزی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، پیشتازان و فرزانگان، شوراها و مجلس دانش‌آموزی، شهردار و پلیس مدرسه و ...) در جهت رشد هویت دینی، ملی و اجتماعی دانش‌آموزان و کسب شایستگی‌های شهروندی

6-4- گسترش دامنه شادابی و نشاط و سلامت در دانش‌آموزان از طریق تقویت و تعمیم برنامه‌های ورزشی (ورزش همگانی) در سطح مدارس و هماهنگی با سایر تشکل‌ها و نهادهای اجتماعی برای افزایش بهره‌وری این برنامه

6-5- مشارکت در عرصه ورزش قهرمانی کشور در رده سنی زیر 18 سال و اخذ مجوز دولت برای واگذاری مسئولیت‌ها و امکانات مرتبط به وزارت آموزش و پرورش

6-6- استقرار نظام فراگیر مشاوره و راهنمایی اعم از تحصیلی، شغلی، روانی و اجتماعی برای دانش‌آموزان و خانواده با استفاده از مشاوران تخصصی، معلمان و مربیان

6-7- کمک به تکوین و توسعه شایستگی‌های هنری و خلاقیت دانش‌آموزان از طریق تقویت برنامه‌های فرهنگی و هنری مدارس و برنامه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

تربیت فنی و حرفه‌ای

7-1- تاکید بر یادگیری مهارت‌های فن‌آوری و کارآفرینی در آموزش عمومی متناسب با آمایش منطقه‌ای و توانایی‌ها و نیازهای سنی دانش‌آموزان و پایه‌های تحصیلی مختلف جهت توسعه شایستگی حرفه‌‌ای و اقتصادی دانش‌آموزان

7-2- تامین و تربیت هنرآموزان موردنیاز با توجه به ویژگی‌های این آموزش‌ها و توزیع بهینه آن‌ها

7-3- ایفای نقش کلیدی در طراحی و تدوین برنامه کلان توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای با توجه به سیاست‌های کلی اشتغال و ماده 21 قانون برنامه پنجم توسعه

7-4- تنوع‌بخشی منابع مالی و استفاده بهینه از ظرفیت و امکانات بخش دولتی و غیر دولتی برای توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و افزایش کیفیت آنها

7-5- افزایش کارآیی بیرونی و اثربخشی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای پاسخگویی به نیاز بازار کار و اشتغال مولد از طریق احیاء دوره‌های کاردانی پیوسته فنی و حرفه‌ای (5 ساله) با گسترش ظرفیت آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای و دانشگاه جامع علمی و کاربردی

مشارکت‌های مردمی

8-1- اجرای کامل مصوبات قانون مدارس غیردولتی با تاکید بر ایجاد صندوق حمایت از موسسان مدارس غیردولتی

8-2- بازنگری قوانین و مقررات مربوط به مدارس غیر دولتی با رویکرد پشتیبانی از موسسان و سرمایه‌گذاران مدارس و به کارگیری ظرفیت‌ها و امکانات بخش عمومی و تعاونی‌ها در توسعه مدارس غیر دولتی

8-3- تامین بخشی از نیروهای آموزشی و اداری مدارس غیر دولتی به ازاء ثبت‌نام تعدادی از فرزندان خانواده‌های محروم

8-4- تقویت انجمن‌های اولیاء و مربیان به منظور افزایش میزان مشارکت خانواده‌ها در فعالیت‌های آموزشی و تربیتی مدرسه، برگزاری دوره‌های آموزشی اثربخش، ارائه خدمات مشاوره‌ای به خانواده‌ها برای همسوسازی اهداف و روش‌های تربیتی خانواده و مدرسه

8-5- ساماندهی آموزشگاه‌های آزاد با نظارت بر فرآیند تاسیس و عملکرد آنها

گروه‌های آموزشی خاص و با نیازهای ویژه

9-1- توسعه فرصت‌های دسترسی به آموزش‌های با کیفیت مطلوب به منظور توانمندسازی مربیان ساکن در مناطق محروم، روستاها، حاشیه شهرها، عشایر کوچ‌رو و مناطق دوزبانه

9-2- توسعه فرصت‌های دسترسی به آموزش‌های با کیفیت مطلوب برای دانش‌آموزان دارای نیازهای ویژه (تیزهوشان و استثنایی) ‌از طریق بازنگری عملکرد آموزش و پرورش در این عرصه

نهادهای صنفی و مدنی

10-1- گسترش ارتباط و تعامل با تشکل‌های صنفی فرهنگیان و نهادهای مدنی و انجمن‌های علمی فرهنگیان و تقویت نقش و جایگاه آنها در فرایند تصمیم‌سازی و انتقال مطالبات، انتظارات و ایده‌های فرهنگیان به مدیریت آموزش و پرورش

10-2- ارتقای منزلت حرفه‌ای فرهنگیان و واگذاری بخشی از مسئولیت‌های غیر حاکمیتی آموزش و پرورش به معلمان با تدوین طرح تاسیس «سازمان نظام معلمی» و اجرای آن پس از تصویب مراجع ذیربط

فضاهای کالبدی

11-1- طراحی، توسعه، ساخت و تجهیز فضاهای آموزشی متناسب با مقتضیات و الزامات برنامه درسی، تحولات بافت جمعیتی، اصول شهرسازی و معماری و شرایط اقلیمی با تاکید بر استفاده از فن‌آوری نوین ساخت و تجهیز فضاهای آموزشی با رعایت الگوی معماری اسلامی - ایرانی

11-2- مقاوم و متناسب‌سازی مدارس فرسوده و قدیمی و تجهیز مدارس به امکانات سرمایشی و گرمایشی ایمن.

فن‌آوری اطلاعات

12-1- بازنگری در اقدامات انجام شده در زمینه بهره‌برداری از فنآوری‌های نوین آموزشی و تاسیس مدارس هوشمند و ساماندهی این اقدامات در جهت افزایش اثربخشی فرآیند یاددهی یادگیری

12-2- پوشش وسیع‌تر بازماندگان از تحصیل به ویژه بزرگسالان با توسعه بهره‌بردرای از نظام آموزش از راه دور

12-2- طراحی و تاسیس شبکه ملی «تدبیر و تعالی تعلیم و تربیت»‌با هدف تقویت بنیه کارشناسی آموزش و پرورش، با عضویت استادان و کارشناسان ارشد تعلیم و تریبت و رشته‌های مرتبط (مجمع مشاوران مجازی) از طریق استفاده از ظرفیت فناوری‌های جدید

سایر اقدامات

13-1- تدوین طرح جامع توسعه روابط و همکاری‌های بین‌المللی آموزش و پرورش و پیش‌بینی ساختار تشکیلاتی متناسب با آن

13-2- استقرار نظام خلاقیت و نوآوری در آموزش و پرورش و حمایت مادی و معنوی از مدیران، معلمان و دانش‌آموزان خلاق و نوآور

13-3- اصلاح ساختار و برنامه‌های نهضت سوادآموزی به منظور کاهش نارسایی‌های فعلی و دستیابی به هدف کلی محو بی‌سوادی

13-4- ساماندهی مدارس خارج از کشور در جهت افزایش جاذبه و ارتقاء سطح کارآیی و اثربخشی این مدارس

13-5- بازنگری در تغییر جایگاه پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش از نهاد مشرف به کل دستگاه به زیر مجموعه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی