صادق خرازی: ما با تاریخ زندگی نمی کنیم/ایرانی ها همواره دشمنان خود را بخشیده اند

گفتوگو با صادق خرازی در نخستین روزهای روی کار آمدن دولت یازدهم حال و هوای دیگری دارد. خوشحالی او همسان با تمام مردم ایران و حتی فراتر از آن است. از دید او دولتی سر کار آمده است که به واسطه همفکری با اعضای آن هشت سال تحت آماج شدیدترین بهتان ها قرار داشت. خرازی که طی سالهای 1989 تا 1995 به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک حضور داشت از جمله دیپلماتهایی است که از آمریکا هم شناخت کاملی دارد. وی در رابطه با برقراری مجدد روابط تهران و واشنگتن در سالهای آتی اینگونه عنوان میکند که اگر قرار باشد ما تغییر سیاستی در روابطمان با آمریکا داشته باشیم آن را تابعی از رفتار ایالات متحده در قبال ایران قلمداد میکنیم. آمریکا همکار ی بدون مابه ازا از ایران میخواهد و ایرانیها حاضر نیستند باج دهند.

کابینه یازدهم در حالی کار خود را آغاز کرد که ما با مشکلات فراوانی در ابعاد اقتصادی و همچنین پرونده هسته ای کشور مواجه هستیم. در این شرایط آیا اعضای کابینه جدید میتوانند به کاهش مشکلات اقتصادی کشور و رفع مشکلات معیشتی مردم کمک کنند؟
آقای روحانی تلاش خواهد کرد تا از مجموعه ظرفیتهای ملی برای موفقیت برنامههای دولت خویش استفاده کند. البته تیم اقتصادی دولت هم باید مانند اعضای یک ارکستر سمفونیک در خواندن و اجرای نت همراه و همگام با رئیسجمهور باشند و با شناختی که من از بسیاری از اعضای کابینه دارم دارای خط مشی معتدل و برخوردار از فهم مدلهای توسعه و پیشرفت هستند و آگاهی کاملی نسبت به وضع موجود اقتصادی کشور دارند. در هر حال امیدوارم این دولت در بعد اقتصادی موفقیتهای خوبی را به دست آورد.

آیا حضور آقای ظریف در وزارت خارجه میتواند به بهبود مناسبات ایران با سایر کشورها و ارائه یک چهره غیرخصمانه از کشورمان نزد افکار عمومی جهان کمکی کند؟
آقای دکتر ظریف برجسته ترین دیپلمات بین المللی جمهوری اسلامی ایران هستند که از همه نرمها و ادبیات متعارف سیستم بین الملل، حقوق بین الملل و روابط بین الملل به خوبی آگاهی دارند و البته صاحب نظر و دارای برنامه و فکر نیز هستند.
اما در پاسخ به سوال شما باید گفت دیپلماسی مهمترین موضوع فعلی کشور است. در واقع دیپلماسی دروازه توسعه و رفع موانع و حذف تحریمها و کاهش تهدیدات است. مردم میخواهند با بهبود مناسبات ایران با سایر کشورها در تجارت، تولید و زندگی روزمره خود گشایشی ایجاد کنند. آقای دکتر ظریف بیش از 30 سال است که در صف و ستاد دیپلماسی کشور حضور موثری داشته است و یکی از دغدغه های همیشگی ایشان همواره اعتمادسازی و تنش زدایی با رعایت همه مبانی اصولی جمهوری اسلامی بوده است.
بر این اساس اعتمادسازی باید یکی از اصول سیاست خارجی کشور باشد. آقای روحانی با چه اهرمهایی باید به جلب اعتماد عمومی جامعه بین الملل بپردازد؟
این سوال درستی است هرچند بنده به صورت مفهومی با این نوع سوال کردن مشکل دارم. اینکه ما چطور میتوانیم اعتماد جهانی را کسب کنیم یا به جلب افکار عمومی بپردازیم! چرا نمیپرسیم که جهان باید به چه صورت اعتماد ما را به دست آورد؟ مگر مردم ایران چه خطایی مرتکب شده اند که باید به دنبال اعتمادسازی باشند؟
البته ما نمیتوانیم منکر ادبیات یا گفتمان مذاکره یا رفتارها و هنجارها در جذب اعتماد طرف مقابل باشیم اما معتقدم هر بحثی متقابل است. مناسبات انسانی، اجتماعی و سیاسی و دیپلماتیک همه یک حرکت دوسویه است. اگر آنها (طرفهای مذاکره کننده) رفتار درستی داشته باشند رفتار ما نیز متناسب با آن خواهد بود. اگر آنها رفتار خصمانه ای داشته باشند رفتار ما نیز خصمانه است. البته آقای دکتر ظریف همچون آقای روحانی از این هنر و توانایی برخوردار است که مخاطب را تحت تاثیر سخنان خود قرار دهد. با زبان و ادبیاتی گفت وگو کند که مخاطب جذب سخنان او شود. به بیان دیگر میتوان گفت که در کلام آقایان روحانی و ظریف و دیگر اعضای کابینه یازدهم هارمونی وجود دارد که موجب میشود در بیان، کلام، استراتژی و سیاست آنها تعارضی وجود نداشته باشد.
کش مکش های ایران و آمریکا یکی از مشکلات این روزهای سیاست خارجی ماست. آیا انتخاب آقای ظریف میتواند به کوتاه کردن دیوار بیاعتمادی روابط تهران و واشنگتن بینجامد؟ شما در مطلبی اشاره کرده بودید که اگر ما نشانه های مثبتی از سوی آمریکا مشاهده کنیم و عادی سازی روابط جزو سیاستهای ما قرار بگیرد، ظریف بهترین فرد برای ارزیابی اوضاع و عمل به آن بدون هیچگونه سوءتفاهم است.
در سیاست خارجی هیچ موضوعی قطعی و قراردادی نیست و همه چیز تابع منافع ملی و امنیت پایدار است. طبعاً سیاست ما نیز تابعی از رفتار متقابل است. اگر آمریکاییها تغییری در سیاست هایشان حاصل کنند دو طرف میتوانند به صورت جدی در رابطه با بهبود روابط مذاکره کنند. من الان خوشبینی سابق را ندارم. تاثیر لابی های اسرائیل و عربی و هزینه هایی را که طی ماههای اخیر برای ارائه چهره دیگری از آقای روحانی صرف شده است نمیتوان نادیده گرفت. ما تنها به دنبال تغییر ادبیات صرف آمریکاییها نیستیم. با شناختی که من از ارکان نظام یعنی مقام معظم رهبری، رئیس جمهور، وزیر خارجه و مجلس دارم میدانم که همه به دنبال تغییر هنجارها و تغییر سیاستها و گشایشهای جدید در روابط هستند. اما در هر صورت معتقدم این مردم و نسل آینده ما را نمیبخشند و از ما نمیگذرند اگر بخواهیم با ساده بینی به هر خواسته ای تن در دهیم. بله من گفتم جواد بهترین مذاکره کننده برای رفع سوءتفاهم هاست. اما بشرطها و شروطها.
چه شرط و شروطی؟
ما در سالهای اخیر نسبت به یکسری موضوعات بی توجه بودیم. البته منظور از ما مجموعه افراد تاثیرگذار در ایران و آمریکاست. به طور مثال اوباما فرصتی برای تهران و واشنگتن بود که هم خود اوباما این فرصت را قدر ندانست و هم ما این فرصت را تشخیص ندادیم. نامه نگاری های اشتباهی توسط رئیس جمهور قبل صورت گرفت که همه نیز بی پاسخ ماند. در شرایط فعلی نیز آقای روحانی یک فرصت است و اگر آقای اوباما خوب تشخیص دهد میتواند از این فرصت استفاده کند. بهبود مناسبات ایران و آمریکا همه در اختیار ما نیست. ایران 50 درصد قضیه است. 50 درصد باقی ماجرا برمیگردد به رفتار و عملکرد آمریکاییها. اگر آمریکاییها بخواهند در دولت جدید نیز رفتار گذشته را در پیش بگیرند ما به جایی نمیرسیم. نیاز ما تغییر سیاست در آنسوی آبهاست. آمریکاییها باید این تغییر را ایجاد کنند. تاریخ گواه رفتارهای بی حب و بغض ایرانیهاست. ما دشمنان خود را بخشیده ایم. تمام کشورهای منطقه و برخی از کشورهای اروپایی در جنگ هشت ساله علیه ما اقدام کردند اما ما آنها را بخشیدیم. قرار نیست ما با تاریخ زندگی کنیم. قرار است با واقعیت ها زندگی کنیم.

27301