به صورت عربستان نباید سیلی زد

دست آوردهای بزرگ همواره در برابر مخاطرات بزرگتری قرار دارند. توافق ایران با قدرت های بزرگ جهانی از این قاعده مستثنی نیست.آنچه ایران وبه خصوص غرب وبطور مشخص آمریکا در ژنو بدست آوردند آنقدرارزشمند هست که طرفین به صورتی همگرایانه و خوش بینانه متحدا از آن دفاع کرده وبا سرمایه ای مشترک حدود ضربه پذیر آنرا مراقبت نمایند. به ویژه از سوی دو طرف اصلی ماجرا یعنی تهران و واشنگتن که اکنون گرمی دست های یکدیگر را به خوبی احساس کرده اند.
تفاهم ژنو اگرچه به صورت کمی دشمنان زیادی ندارد اما همانها که هستند بالقوه و کیفی  قدرتمندند و منبعد بیکار نخواهند نشست. اگر چه ممکن است در آینده آنها نیز مدیریت شوند .اما فعلا که لب های آویزانی دارند!خب چه میشود کرد سیاست همین است.
یکی ازاین مخاطرات به نحوه برخورد دولت عربستان نه فقط در موضوع توافقنامه ژنو که با کل فرآیند تحول استراتژیک منطقه باز میگردد .فرایندی که تهران برای بهره گیری ازنتایج آتی سخاوتمندانه و به درستی سرمایه گذاری هنگفتی  در آن را آغاز کرده است. به همین دلیل ازکنار نارضایتی آشکارو برخورد منفی ریاض نسبت به تهران که روندی تزایدی به خود گرفته  نمیتوان ساده گذشت و بی تفاوت بود. نه صرفا به دلیل وسعت سرمایه گذاری سنگین تهران -آنهم مهم است - بلکه بیشتراز آن جهت که دولت عربستان در منطقه وعرصه بین المللی وزنه ای سبک ودیواری کوتاه نیست . این هیچ ربطی به خوش آمدن یا نیامدن ما یا هر کس دیگری ندارد،عین واقعیت است. فراموش نکنیم واقعیت و پذیرش آن وجه غالب دیپلماسی ست.آقای ظریف 3روز پیش در ژنو طی مصاحبه ای به این نکته بس مهم اشاره کرد آنجا که گفت "رابطه با همسایگان و رفع نگرانی های آنها برای ایران اهمیت داشته و رابطه با هسایگان از اولویت محوری  برای ایران برخوردار است"(قرین به مضمون).این نگاه وزیر خارجه ایران آشکارا و از دید بسیاری دیپلماتهای مقیم ژنو اشاره ای به دولت سعودی برداشت شدکه از روند تحولات با ناشکیبایی احساس نگرانی میکند.
این احساس واقعی ست یا تصوری؟ پاسخ ، تغییری در اصل ماجرا بوجود نمی آورد .آنها فعلا در شرایط موضع قرار دارند و این در بلند مدت اگر کنترل نشود ابعاد آن برای سیاست خارجی ایران بطور جدی مخاطره آمیزو مخرب خواهد بود. تاکید آقای ظریف بر موضوع نشان میدهد تهران نقطه خطر را شناسایی کرده است. در این میان توضیحات و تاکیدات مقامات واشنگتن هم به نظر نمیرسد توانسته باشد یا بتواند به تنهایی سعودی هارا مجاب کند که  متد کاری و سیاست دست های گرم آمریکا با ایران تهدیدی را متوجه ریاض نخواهد کرد. لذا ایجاد فضای مناسب و تفاهمی اینک  جهد مضاعف تهران را میطلبد مسائل ایران و عربستان به تنهایی و در یک اتاق دربسته  آنهم در ریاض میتواند تا حدود زیادی  حل و فصل شود.
کار پیچیده تیم مذاکره کننده ایران به رهبری دکتر ظریف در ژنوبی شباهت به کار یک جراحی سنگین نبود.در جراحی ها معمولا  پس از انجام مراحل اصلی و بیرون آوردن موفق تومورهای خطرناک ،جراح اصلی(ودر این مورد دکتر ظریف)کار را رها وبقیه مراحل را مانند بستن محل عمل ودوخت ودوزو... را به بقیه تیم پزشکی می سپارد و خود سراغ کاری مشابه مانند جراحی فرد دیگری میرود.اینک پس از جراحی ژنو و سپردن بقیه کارها به تیم همکار، آقای دکتر ظریف لازم است به فوریت به اتاق عمل بخش جنوبی  برود که قرار است جراحی بسیار سنگین و حساسی، حتی به مراتب حساس تر از عمل قبلی انجام دهد.
آقای ظریف خسته اید!درست!  ببخشید اما فرصت ندارید!.
موضوع عربستان سعودی وتیزتر شدن لحن مقامات در ریاض مسائلی هستند که میتوانند عمیقا اثرات منفی و خنثی کننده ای بر دیپلماسی ایران بگذارند.سعودی ها همانگونه که گفته شد واقعی یا تصوری بنا به عللی دچار بی خوابی شبانه اند و با موضع گیری "آنها خود مسئول بی خوابیشان هستند " مسئولیت های دیپلماسی تهران در منطقه رفع نمیشود. به همین دلیل دستگاه دیپلماسی ایران  به طور جد لازم و ضروریست اقدامی عاجل و فوری برای کنترل شرایط به عمل آورد. به دیگر سخن واضح ، وزارت خارجه پکیجی  اورژانسی -دیپلماتیک آماده ومردان خودرا راهی ریاض کند. دیپلماسی با سعودی ها شاید سخت تر از کار با 6 قدرت تراز اول دنیا نباشد اما بی شک  اهمیت آن در حد مذاکرات ژنو هست ، شک نکنید.در منطقه برای تهران بازی تازه شروع شده وبه طور طبیعی  نمیتواند بازیگر دیگر را نادیده بگیرد.با تردید شاید بتوان گفت تا الان برای گرم وفعال کردن موتور دیپلماسی منطقه ای قدری کوتاهی صورت گرفته، اما قاطعانه میتوان ادعا کرد منبعد واز هم اکنون چنانچه اقدامی فراگیر،کنترلی و اعتماد ساز صورت نگیرد مطمئنا فردا دیر خواهد بود. شرایط بسیار حساس و شکننده است .تهران در برابر گزینه های متعددی در منطقه قرار ندارد.matinmos@gmail.com