به گزارش خبرآنلاین، کتاب «ایرانیان، دوران باستان تا دوره معاصر» نوشته دکتر همایون کاتوزیان و ترجمه حسین شهیدی را نشر مرکز منتشر کرده است. نکاهی مستند و موجز به تاریخ ایران؛ تاریخی که اگرچه بلند و پرماجراست، در بلندمدت از تداوم برخوردار نبوده بلکه مجموعه‌ای از دوره‌های کوتاه و به هم پیوسته است.
موضوع این کتاب «چیستی» تاریخ ایران و هم «چگونگی» و «چرایی» آن است. در راه انجام این سه کار با هم نویسنده ملاحظاتی تطبیقی نیز میان تاریخ ایران و تاریخ اروپا انجام داده تا نشان دهد که جامعه ایران و تاریخ پر نقش و نگار آن با آن چه که در غرب گذشته تفاوت های مهمی داشته است. این کتاب علاوه بر پیشگفتار و مقدمه و پیوست، شامل 12 فصل است. فصل‌های اول تا ششم کتاب در‌بردارنده تاریخ ایران باستان تا قرن نوزدهم میلادی است. فصل های هفتم تا دوازدهم نیز درباره تحولات تاریخ ایران از قرن نوزدهم تا انقلاب بهمن 1357 به نگارش درآمده است.
«افسانه‌ها، اسطوره‌ها، تاریخ باستان»، «یونانیان، پارتیان، پارسیان»، «اعراب، اسلام و ایرانیان»، «ترکان و مغولان»، «بار دیگر امپراتوری ایران»، «فروپاشی و وحدت دوباره»، «معمای اصلاح و تجدد»، «انقلاب برای قانون»، «حکومت استبدادی نوین»، «اشغال، ملی شدن نفت و دیکتاتوری»، «انقلاب سفید» و «انقلاب بهمن 1357» به ترتیب فصول دوازده‌گانه کتاب را تشکیل داده‌اند.
در بخشی از فصل دوم کتاب، درباره «پادشاه دادگر و جاودان ایران توضیحات جالبی داده شده است که در ادامه می خوانید:
«در سال 531 میلادی، خسرو اول که بعدتر انوشیروان، یا دارای وان جاودان، لقب گرفت، به پادشاهی ایران رسید. لقب کامل او انوشیروان دادگر بود، عنوانی که در فرهنگ اجتماعی - تاریخی ایران نه تنها از این رو موجه است که او آیین مزدک را به کلی از میان برد بلکه به این سبب نیز که به تقریبا یک قرن اشوب، تلاطم، شکست از خارجیان، سقوط اقتصادی و حکومتهای ناتوان پایان داد...
او علاوه بر سرکوب شورش، حکومت مقتدر مرکز را به استان ها گسترش داد، نظام مالیاتی را اصلاح و دستگاه قضائی کشور را بازسازی کرد. حال که ایران حکومتی نیرومند و با ثبات داشت، جنگ با روم امری محتوم بود. در یک مرحله از جنگ، انوشیروان انطاکیه را تسخیر کرد. اما نبرد با روم جنگی بلندمدت، با پیروزی ها و شکست هایی معمولا جزئی، بود. دو کشور پس از سی سال درگیری به وضعیت پیش از جنگ برگشتند و به مسیحیان ایران و زرتشتیان روم، به شرط آنکه دین خود را تبلیغ نکنند، حق عبادت داده شد.او همچنین سرانجام پادشاهی هفتالیان را که ایران مدت ها بود به آنان خراج می پرداخت، سرنگون کرد...
دوران خسرو انوشیروان شاهد تحولات فرهنگی بزرگی نیز بود. بازی شطرنج از هند به ایران آمد و پنچانترا یا کلیله و دمنه به پهلوی ساسانی ترجمه شد.اسطوره ها و حکایت هایی از زندگی و حکومت خسرو انوشیروان، بهترین نمونه پادشاه دادگر ایران، در ادبیات موج می زند.
بزرگمهر، وزیر اسطوره ای او، در ادبیات فارسی صاحب گنجینه خرد تصویر شده، در حالی که هیچ سند و تاریخی دال بر وجود او در دست نیست. فردوسی، سعدی و بسیاری دیگر از شاعران و نویسندگان ایران در آثار خود از بزرگمهر سخن گفته اند. بنابر یکی از این داستان ها بزرگمهر بسیار زود از خواب بر می خاست و می گفت: «سحر خیز باش تا کامروا باشی.»
روزی شاه ترتیبی داد تا هنگام سحر که بزرگمهر از خانه بیرون می رفت، دزدان بر او حمله ببرند و اموالش را بربایند. شاه سپس به بزرگمهر را به ریشخند گرفت که سحر خیزی به کامرواییش نینجامیده. بزرگمهر گفت دزدان زودتر از او از خواب برخاسته و کامرواتر شده بودند.
سعدی در گلستان می گوید:
آورده اند انوشیروان عادل در شکارگاهی صید کباب کردند و نمک نبود. غلامی به روستا رفت تا نمک آرد. نوشیروان گفت: «نمک به قیمت بستان تا رسمی نشود و ده خراب نگردد.» گفتند از این قدر چه خلل آید؟ گفت بنیاد ظلم در جهان اوّل اندکی بوده است هر که آمد برو مزیدی کرده تا بدین غایت رسیده.»
اگر زباغ رعیت ملک خورد سیبی / برآورند غلامان او درخت از بیخ
به پنج بیضه که سلطان ستم روا دارد / زنند لشکریانش هزار مرغ به سیخ
کتاب ایرانیان (دوران باستان تا دوره معاصر) در 416 صفحه، قطع وزیری به بهای 20هزار تومان از سوی نشر مرکز منتشر شده است.
6060
نظر شما