مجید جویا: پژوهشی تازه منتشر شده از دو باستان شناس، نشان می‌دهد که شترهای سواحل شرقی مدیترانه، تا قرن دهم پیش از میلاد اهلی نشده بودند و این تاریخ، قرن‌ها دیرتر از زمانی است که در کتب عهد عتیق به آن اشاره شده است.
نظریه‌های متعدد و ناهمسویی در مورد زمان اولیه گردآوری کتب عهد عتیق (بخش اول کتاب مقدس مسیحیان) وجود دارند. پژوهش جدید هم (که برای مطالعه آن می‌توانید به این لینک مراجعه کنید) ادعا می‌کند زمان نوشته شدن آن کتاب‌ها، قرن‌ها پس زمان وقوع رخدادهایی بود که در خود کتاب ادعا می‌شود. این نتایج به تایید نظریه‌هایی کمک می‌کنند که صحت نوشته‌های تورات و انجیل را به به عنوان یک سند تاریخی زیر سوال می‌برند.
البته هدف اصلی این پژوهش، بررسی صحت و سقم نوشته‌های کتب مقدس آیین‌های مسیحیت و یهود نبود؛ بلکه تنها پس از پایان کار بود که تعارض نتایج آن با تورات هم آشکار شد.
شترهای تک کوهانی که عکس گرفتن با آنها به آیین جهانگردانِ مسافرِ خاور میانه تبدیل شده، 47 بار در تورات ذکر شده‌اند. در داستا‌ن‌های پیامبران بزرگ یهود مانند ابراهیم نبی (ع)، یعقوب نبی (ع) و یوسف نبی (ع) از شترها به عنوان حیوانات اهلی یاد شده است. برای مثال، در آیه 24:11 سفر پیدایش چنین آمده: «و او شترانش را در هنگام غروب، بیرون شهر و در کنار یک چاه بر زمین نشاند، همان زمان که زنان برای آب آوردن بیرون می‌روند».
شرح عکس: ورود ابراهیم نبی (ع) به سرزمین کنعان سوار بر شتر، که در یک نقاشی قرن نوزدهمی با الهام از تورات به تصویر کشیده شده است.
مورخان و باستان‌شناسان بر مبنای شواهدی مانند یافته‌های باستان شناسی شهر سامری اور (در عراق امروزی) و آرشیو الواح گلی یافته شده در ماری (در سوریه امروزی) معتقدند که این رخدادها بین 2000 تا 1500 سال پیش از میلاد رخ داده‌اند.
اما در تازه‌ترین پژوهش، دو باستان‌شناس ساکن فلسطین اشغالی به نام ارز بن یوسف و لیدار ساپیر-هن، با قدمت سنجی رادیواکتیو و مدارک کشف شده از کاوش‌های باستان شناسی، زمان ورود شترهای اهلی شده به این منطقه از زمین را قرن‌ها پس از این تاریخ برآورد کرده‌اند. آنها همچنین توانسته‌اند با دقت بالاتری به نسبت پژوهش‌های پیشین، بازه زمانی ورود این جانوران را تعیین کنند.
بن یوسف در کنفرانس مطبوعاتی که به همین مناسبت ترتیب داده بودند، گفت: «با بررسی شواهد باستان شناسی سایت‌های تولید مس در وادی عربه ( Aravah Valley)، ما توانستیم زمان ورود این شترها را، با دقت چند دهه به جای چند قرن محاسبه کنیم».
به گفته ساپیر- هن، باستان شناس جانوری که نقش حیوانات را در فرهنگ‌های انسانی باستانی بررسی می‌کند، این تحقیق توانست «دقت بازه زمانی ورود شترهای اهلی به ساحل مدیترانه را به 30 سال محدود کند. زمان ورود آنها، چیزی بین سال‌های 930 و 900 پیش از میلاد بود».
شتر و مس
وادی عربه، بخشی از مرز بین فلسطین اشغالی و اردن است که بین بحرالمیت و خلیج عقبه در دریای سرخ واقع شده است. این منطقه، در فاصله بین قرن چهاردهم و نهم پیش از میلاد، یکی از مراکز تولید مس بود.
شترها به طور ناگهانی و پس از تغییرات عمده در تولید مس در کل منطقه، ظاهر شدند. این بازه همزمان با حمله یک فرعون مصری به نام ششونک در سال 925 پیش از میلاد بود، که در تورات به نام شیشک نامیده شده است.
حال باستان شناسان می‌خواهند بدانند که آیا این رخدادها با هم ارتباط داشتند یا خیر. پس از این که مصریان، سرزمین‌های یهودی‌نشین آن روزگار را (که بخشی از فلسطین اشغالی امروزی است) اشغال کردند، احتمالا صنعت محلی مس را متحول کردند و شترها را به عنوان ابزارهای کارامدتر حمل و نقل در مقایسه با الاغ‌ها و یابوها، وارد این منطقه کردند.
این تحول، تبعات اقتصادی و اجتماعی متعددی برای سرزمین‌های کرانه باختری داشت، و درهای آن سرزمین را روی بخش‌های دیگری از جهان گشود که در ورای بیابان‌های پهناور قرار داشتند و تا پیش از آن هیچ پیوندی با این سرزمین نداشتند.
شترها احتمالا اولین بار در اوایل هزاره اول پیش از میلاد در جزیره‌العرب اهلی شدند. باستان شناسان این تاریخ را با توجه به قدمت اسکلت‌های کشف شده، جنسیت حیوانات و ضایعات روی استخوان‌های پا که ناشی از فشار مداوم کار به عنوان حیوانات بارکش بود، تخمین می‌زنند.
جزیره‌العرب هم مرز با وادی عربه و احتمالا دروازه ورود شترها به کرانه باختری بود. در حقیقت، بن یوسف و ساپیر- هن بر این باورند که شترهای اهلی شده مدفون در سایت‌های باستان شناسی وادی عربه، احتمالا در زمره اولین شترهایی بودند که از عربستان خارج شدند.
در کاوش‌های باستان شناسی وادی عربه، استخوان‌های دیگری هم از شترهای قدیمی‌تر پیدا شده که قدمت آنها شاید به دوره نو سنگی (تقریبا 9700 سال پیش از میلاد) هم برسد، ولی آنها احتمالا حیوانات وحشی بوده‌اند که در طبیعت رها بوده‌اند و هیچ گاه بار مس را بر پشت خود تحمل نکردند.
53271
نظر شما