سریال‌های حاشیه ساز سیما در سال ۹۲

بهناز شیربانی: سال گذشته رسانه ملی سال پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشت و می‌توان گفت در زمینه تولیدات نمایشی سال کم حاشیه‌ای نبود. طی یکسال گذشته از سویی مدیران صدا و سیما از شرایط بد مالی سازمان حرف می‌زدند و علت به ثمر نرسیدن بسیاری از پروژه‌ها را نبود بودجه کافی اعلام می‌کردند و از سوی دیگر سعی داشتند طیف عظیمی از مخاطبانی که شبکه‌های ماهواره‌ای را برای سرگرمی انتخاب می‌کنند به سمت دیدن برنامه‌های رسانه ملی دعوت کنند.

اما در سال گذشته تلویزیون طبق قول و قراری که با مخاطبانش مبنی بر پخش دو سریال الف ویژه در سال گذاشته بود عمل کرد و دو سریال الف ویژهِ «کلاه پهلوی» و «سرزمین کهن» را روی آنتن فرستاد. دو سریالی که از حاشیه ساز‌ترین مجموعه‌های اخیر تلویزیون نیز محسوب می‌شوند.

سریال «کلاه پهلوی» ساخته سید ضیا الدین دری که به مدت یکسال روی آنتن شبکه یک سیما بود داستان زندگی فرخ باستانی را روایت می‌کرد که پس از تحصیل در مدرسه دارالفنون تهران، برای ادامه تحصیل به پاریس می‌رود. او با دختری ایرانی ـ فرانسوی به نام بلانش آشنا می‌شود و با او ازدواج می‌کند و موفق می‌شود سمت منشی‌گری حسن تقی‌زاده سفیر وقت ایران در پاریس را در فاصله سال‌های ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۴ به دست آورد. پس از بازگشت به ایران فرخ باستانی به سمت فرماندار یک شهرستان کوچک کویری با نام «سامان» منصوب می‌شود. حضور او و همسرش باعث تغییر و تحولاتی سیاسی و اجتماعی در آن شهر می‌شود و با فرمان کشف حجاب اتفاقات تازه‌ای در آن شهر رخ می‌دهد.

این سریال علی رغم هزینه بسیاری که برای ساختش صرف شده بود آنطور که انتظار می‌رفت نتوانست در جلب نظر مخاطب موفق عمل کند و حتی حضورطیف عظیمی از بازیگران سینما و تلویزیون هم نتوانست کمکی به جلب مخاطب بیشتر این سریال بکند. ضیا الدین دری در این سریال با تاکید بر موضوع تاریخی کشف حجاب در دوران پهلوی گوشه‌ای از شرایط اجتماعی و سیاسی آن زمان را به تصویر کشیده بود که بر همین اساس برخی از مخالفان، این سریال را تحریف تاریخ می‌دانستند. ضیاالدین هم در پاسخ به مخالفان سریالش که تاکیدشان بر روی تصویر غلطی بود که از مقوله کشف حجاب نشان داده شد واکنش‌هایی نشان داد و در یکی از اظهار نظراتش گفت: «حجاب، یکی از مهم ترین مسئله نظام جمهوری اسلامی ایران است و طبیعی است که این موضوع بحث‌برانگیز باشد.»

در طی یکسالی که «کلاه پهلوی» روی آنتن شبکه یک بود، برخی قسمت‌ها آن‌گاه با اعتراضاتی مواجه می‌شد که از جنجالی ترین این اعتراضات، انتقاد شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما به یکی از قسمت‌های این سریال بود. این شورا در بیانیه‌ای ضمن انتقاد شدید از نمایش عریان و قبح شکن مفاسد اخلاقی برخی شخصیت‌های سریال «کلاه پهلوی» که خلاف موازین شرعی بوده و موجبات اعتراض مخاطبین را فراهم آورده است خواستار اصلاح اینگونه موارد شد.

روابط غیر اخلاقی، استعمال مشروبات الکلی و اختلاط زن و مرد در سریال «کلاه پهلوی» از جمله مواردی بوده که شورای نظارت به آن‌ها اشاره کرده بود.

اما دومین مجموعه پر سر و صدا و الف ویژه سیما که پس از مدت‌ها انتظار بالاخره راهی آنتن تلویزیون شد هم پس از مدت کوتاهی از پخشش با موجی از اعتراضات مواجه شد و در ‌‌نهایت به دستور مدیران تلویزیون پخش آن متوقف شد.

سریال «سرزمن کهن» به کارگردانی کمال تبریزی از جمله سریال‌های پرخرج تلویزیون در سالهای اخیر به شمار می‌رود که برای ساخت فاز ۱ و۲ این سریال زمان بسیاری صرف شد. «سرزمین کهن» بعد ازمجموعه‌های «شهریار» و «دوران سرکشی» سومین تجربه کارگردانی کمال تبریزی در تلویزیون محسوب می‌شود. این سریال که به قلم علیرضا طالب‌زاده نوشته شده است به بررسی وقایع تاریخ سیاسی-اجتماعی ایران از سال ۱۳۲۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی در بستر زندگی پسری نوجوان می‌پردازد.

این سریال پس از مدت کوتاهی از زمان پخشش با اعتراض قوم بختیاری مواجه شد و به سبب آنچه که توهین به قوم بختیاری در یکی از دیالوگ‌های این سریال بود پخش سریال متوقف شد. پس از این اعتراضات مدیران رسانه ملی و دست اندرکاران ساخت این سریال از قوم بختیاری بابت این اتفاق عذرخواهی کردند و عزت الله ضرغامی رییس رسانه ملی برای دلجویی از هموطنان بختیاری به مسجد سلیمان رفت و در جمع آنان بابت اشتباه پیش آمده عذر خواهی کرد و گفت: «اشتباه بزرگ همکارانم که هرگز آن‌ها را به خاطر این اشتباه نبخشیدم این بود که نام بختیاری را به گونه‌ای به کار بردند که شبهه داشت و مردم حق داشتند. زمان را از دست نمی‌دهیم و در آینده زمانی که کل این بحث بختیاری از این داستان حذف شد با همکاری فرهیختگان و همکاران یک مجموعه بسیار جذاب و خوب از بختیاری‌ها در این سریال پخش خواهد شد که اگر بار اول شما آن را ملاحظه کنید اصرار داشته باشید که زود‌تر مجموعه‌ای ساخته شود که این موارد در آن دیده شود.»

هر چند که پیامدهای پخش این سریال دامنگیر محمد رضا تخشید مدیر فیلم و سریال شبکه سه سیما را هم گرفت و موجب شد تا این مدیراز سمتش برکنار شود.

اما در طی سال گذشته فصل دوم مجموعه‌های «پایتخت»، «هوش سیاه» و «ستایش» هم روی آنتن رفت که از میان آن‌ها تنها سریال «پایتخت۲» پس از پخش، انتقاداتی را به همراه داشت که از میان آن‌ها می‌توان به واکنش محمد دامادی نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که در صحبت‌هایش گفت: «تمسخر لهجه مازندرانی‌ها در قالب برنامه‌ها و سریال‌هایی نظیر «پایتخت» به تفریح سبک رسانه ملی تبدیل شده است، آنهم در شرایطی که مازندران در این سال‌ها قربانی تصمیمات پایتخت نشینانی بوده که زمینشان را با ثروت آنچنانی غصب کرده‌اند و زحماتشان را به باد فنا داده‌اند، کسانی که باعث و بانی پایتخت‌اند، چه می‌دانند کار کردن در هوای شرجی و گرم مازندران آن هم در شالیزار‌ها، چقدر طاقت‌فرساست. چون زیر کولر‌هایشان در ویلا‌هایشان نشسته‌اند و فیلمنامه تنظیم می‌کنند.»

با این همه سیروس مقدم کارگردان این مجموعه تلویزیونی معتقد است که این سریال حسن نیتش را ثابت کرده است و در تمام این مدت هدفش احیا و بازسازی و زنده کردن فرهنگی بوده که در سریالش تصویر کرده است.

اما نام سروش صحت و برداران قاسم خانی را هم باید به لیست کسانی که سریالشان جزو سریالهای حاشیه ساز سال ۹۲ بود هم اضافه کرد. سریال «پژمان» که به قلم پیمان و محراب قاسم خانی نوشته شد و سروش صحت آن را کارگردانی کرد، زندگی فوتبالیستی را روایت کرد که برای چهارمین فصل متوالی با وجود تلاش فراوان، موفق نشده است تیمی را برای خود پیدا کند.
در این سریال پژمان جمشیدی بازیکن سابق تیم پرسپولیس حاضر شد که با نامش در این سریال شوخی شود و ایفاگر نقش اول این سریال باشد. پس از بازی در این مجموعه بسیاری از حضورش در این سریال تمجید کردند و پس از آن پژمان جمشیدی با پیشنهادهای زیادی برای ادامه فعالیتش در دنیای بازیگری مواجه شد.

طیف مخالفان این سریال فوتبالیست‌هایی بودند که معتقد بودند که تصویر خوبی از یک فوتبالیست در مجموعه نشان داده نشده است.

در پایان سال ۹۲ بسیاری از مدیران رسانه ملی پیش بینی و برنامه ریزی انجام شده برای سال ۹۳ تلویزیون را تشریح کردند که از میان آن‌ها صحبت‌های علی دارابی معاون سیما درباره برنامه ریزی‌های پیش رو برای سال ۹۳ بود. او امیدوار است که در سال پیش رو کارهای نمایشی بهتری ساخته شود و مخاطبان بیشتری به سمت دیدن برنامه‌های تلویزیون جذب شوند.

سال ۹۳ برای تلویزیون با توجه به تغییراتی که در سطح مدیران انجام خواهد شد سال سرنوشت سازی است و باید دید سیاست‌های سازمان صدا و سیما طی یکسال پیش رو چه تغییری خواهد کرد.

57247