3روز پیش روزنامه گاردین در مقاله تعجب آوری نوشت"در صورت توافق میان ایران و جامعه جهانی بزرگترین رویداد قرن 21 رقم خواهد خورد".بسته به اینکه چه کسی و با چه زاویه ای به پرونده اتمی ایران نگاه کند چنین مطلبی میتواند موجب خوشحالی یا ناراحتی عده ای در داخل یا خارج ایران شود.تا آنجا که به تیم مذاکره کننده ایرانی و نمایندگان قدرت های جهانی مربوط میشود با توجه به اهمیت دستیابی یک توافق جامع ، پایدارو تضمین شده و خوشبینی بی سابقه نسبت به پیشرفت مذاکرات و رفع ابهامات به وجود آمده،به اعتقاد کارشناسان سیاسی و مطلع شاید تعبیر تحلیلگر ارشد گاردین قدری اغراق به نظر برسد اما همینکه نشان میدهد این پرونده و شرایط حاکم برآن تا چه میزان حساس و کار دیپلمات های در گیر با آن چقدر سخت و پیچیده است، اما بی شک نگاهی قابل توجه و تامل به نظر میرسد.البته تبعات خوش شانسی دستیابی به یک توافق پایدار عمدتا نسیب ایران و ایالات متحده خواهد شد.بیشتر به این دلیل که روحانی ووزیر خارجه او مترصد اثبات این نظریه کاربردی خود هستند که مشکل پرونده هسته ای ایران قابل حل و مدیریت است و میتواند و باید خاتمه یابد هر چند با سختی و اوباما ،و همفکران او که نشان دهند دیپلماسی همچنان قابلیت های ذاتی خود را حفظ کرده و چرا باید به آن اعتماد کرد. دورئیس جمهور سرمایه گذاری هنگفتی برروی سیاست ها و دیپلماسی مشترکشان کرده اند.
اکنون و تا 13 ماه مه که دور چهارم گفتگو ها،اما مهمترین آنهادر وین آغاز خواهد شد (حدود یک هفته دیگر) صحنه دیپلماسی جهانی در درون خود چندان آرام نیست.آنگونه که دیپلمات های دو طرف گفته اند قرار است در این دور جدیدو البته بسیار جدی و نفس گیر، بررسی های نهائئ آنچه تهیه پیش نویس توافق نهائی خوانده شده آغاز شود. عراقچی مذاکره کننده ارشد ایرانی می گوید ظریف شخصا در مذاکرات حضور خواهد داشت چراکه بنا به گفته این دیپلمات ارشد کار بسیار سخت ،پیچیده و دشواری در پیش است. عراقچی به این دشواری ها اشاره ای نکرد اما به اعتقاد ناظران حضور وزیر خارجه ایران به اندازه کافی نشان دهنده اهمیت و حساسیت فوق العاده اما رو به جلو گفتگوهاست .
شاید الزاما ربطی نداشته باشد ولی گفته میشود فشار های روزافزون بر روحانی و تیم مذاکره کننده او طی چند روز گذشته خصوصا در تجمع عده ای که 2 روز پیش در تهران علیه مذاکرات و در محل سابق سفارت آمریکا شکل گرفت ، بی ارتباط با این دور از گفتگوها نبوده و نشان دهنده احتمال وقوع تحولی متفاوت و بی سابقه میان دیپلمات ها در وین است. این تحول مورد موافقت مخالفان نیست. عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران و تعدادی مخالف سرشناس دیگر در این تجمع حضور داشته اند.در واکنشی مستقیم به این اعتراضات علی لاریجانی رئیس قدرتمند مجلس شورای اسلامی و مذاکره کننده ارشد قبلی ایران در مذاکرات هسته ای روز گذشته ضمن انتقاد شدید از آنچه او بی انصافی ها توصیف کرد، طی سخنانی کم سابقه ، صریح و آشکار از روحانی و تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت کرد و گفت "همه باید از مذاکرات دفاع کنند. در مذاکرات نیاز به همگرائی داریم". سخنان لاریجانی نشان میدهد تیم ایران از حمایت های رسمی گسترده ای برخوردار است.
اینکه دقیقا مذاکرات 13 و 14 مه طرفین برروی چه موضوعاتی متمرکز خواهند شد مشخص نیست اما اگر گزارش های مربوط به راکتور اراک درست باشد وقوع تحول مورد اشاره مسلم و قطعی ست.رویترز از منابعی که نامی از آنها نبرده روز گذشته مدعی شد "ایران و گروه 1+5 درباره یکی از پیچیده ترین بخش ها یعنی راکتورآب سنگین اراک توانسته اند به توافق برسند ویکی از بزرگترین موانع پیش روگفتگو ها برداشته شده است.". البته صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی گفته این راکتور به هیچ وجه تعطیل نشده و به تاسیسات آب سبک تغییر کاربری نخواهد داد اما قلب آن باز طراحی میشود تا پلوتونیوم در آن کاهش یابد. کاهشی معنا دار به منظور رفع نگرانی های بین المللی.صرف نظر از اخبار منتشره، این سخنان ونیز گزارش های آمانو به شورای حکام آژانس نشان میدهد ایران برای رفع ابهامات قدم های بزرگی برداشته و از این به بعد توپ در زمین طرف مقابل است.
البته همه چیز به روز حساس مذاکرات و قدرت چرخش گفتگو های متقابل باز میگرد که محور آنها قطعا به آنچه صالحی گفته و یا آمانو به آنها اشاره کرده محدود نشده و مسائل پیچیده ای همچنان مطرح خواهند بود.اگرچه پیچیده بودن مسائل به معنای حل نشدن آنها نیست اما مذاکره کنندگان میدانند با لباس میهمانی و شب برای اپرای کاخ شمبرون وین نمیروند. متقابلا در موضعی طبیعی به نظر میرسد تهران امیدوارانه منتظر اقدام موثرطرف های مذاکره کننده خصوصا ایالات متحده برای حرکت رو به جلوست. آنهم در همین دور گفتگو ها.
matinmos@gmail.com
نظر شما