به گزارش خبرآنلاین، کتاب «بنیان های نهادی اقتصاد باز» نوشته محمدقلی یوسفی از سوی انتشارات نهادگرا روانه بازار نشر شد. نویسنده برای تدوین کتاب حاضر از حدود 450 منبع بهره برده که غالب آن، از منابع اصلی رشته اقتصاد محسوب می شوند. کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار و 11 فصل است.
الزامات «اقتصاد آزاد» چیست و چگونه می توان به آن دست یافت؟ آیا اساسا «آزادی» در اقتصاد معنایی دارد یا نه؟ اگر دارد، چیست و اگر نه، چرا این همه بر آن تاکید می‌شود؟ چرا در ایران هر گاه از اقتصاد آزاد و توجه به بازار حرف زده شده، قیمت ها بیشتر دستخوش تغییر شده و اقتصاد، بیشتر شاهد هرج و مرج بوده است. دولت چه نقشی در اداره اقتصاد دارد؟ در جامعه ای مثل ایران با ساختارهای موجود سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، می توان دولت را از نقش آفرینی در عرصه اقتصاد بازداشت؟ آیا این ممانعت مطلوب است؟ چرا موسساتی با کارکرد مشابه در ایران و اروپا، دو نتیجه متفاوت می‌آفرینند؟ تفاوت بانک در ایران و مصر و ونزوئلا با بانک ژاپن و آلمان و کانادا چیست و...
«بنیان‌های نهادی اقتصاد آزاد» تلاشی است برای پاسخی بومی به این سئوالات. نویسنده کوشیده با تدقیق مفاهیمی چون بازار، رقابت، دانش و فناوری، حقوق مالکیت و تبیین چگونگی عملکرد اقتصادها در طول زمان، شروط لازم برای دست یافتن به اقتصاد آزاد را بیان کند. چارچوب نظری نویسنده، نهادگرایی است که یک دستگاه نظری به نسبت جوان تلقی می‌شود.
یوسفی در ابتدا از بازار آزاد ابهام زدایی می کند و می گوید اقتصاد آزاد به معنای عملکرد بی حساب و کتاب عاملین اقتصادی نیست. در ادامه مبانی اقتصاد آزاد و قانون اساسی بازار را می‌شکافد و بر نقش مهم «حاکمیت قانون» تاکید می‌کند. نقش و کار نهادها، توسعه آن‌ها و تاثیرشان بر آزادی اقتصادی، شیوه های اصلاحات اقتصادی، نسبت دموکراسی و اقتصاد آزاد، تاثیر بازار آزاد بر عدالت اجتماعی، نسبت اخلاق و اقتصاد و رابطه امنیت و آزادی از دیگر مواردی است که مورد توجه او قرار می‌گیرد.
نکته مهم کتاب این است که نویسنده استدلال‌های خود را از نظریات اقتصاددانانی استخراج می‌کند که در تقسیم بندی های رایج، لیبرال یا نئوکلاسیک خوانده میشوند و بر این اساس، مخالف دخالت دادن عوامل غیراقتصادی در تحلیل عملکرد اقتصادی.
با این حال یوسفی نشان داده که توجه به نهادها، (یعنی نرم‌افزارهای حاکم بر یک جامعه اعم از قوانین نوشته و نانوشته، رسوم و عادات، جهان‌بینی و ایدئولوژی و...) از اصول تفکرات خدایان اندیشه اقتصادی از جمله اسمیت، هایک، کینز و... بوده است: «بازار یک متغیر مستقل نیست بلکه متغیری وابسته است که به وسیله سطح توسعه کشورها و نهادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تغییر می‌کند. به عبارت دیگر بازار ابزاری وابسته به جامعه است و بیرون از جامعه و یا مستقل از ویژگی‌های اجتماعی جامعه وجود خارجی ندارد. بازار خود در چارچوب نهادهای حقوقی و اخلاقی درگیر است و رقابت در بازار آن گونه که هایک می‌نویسد رقابت برای جلب رضایت دیگران و کسب اعتبار در جامعه است.»
یکی دیگر از مهمترین ویژگی‌های کتاب، این است که نه تنها مخالفتی با بازار آزاد ندارد، بلکه آن را یک دستاورد مهم بشری تلقی می‌کند که در صورت کارکرد درست، متضمن خوشبختی و افزایش سطح رفاه آحاد جامعه است. در واقع نویسنده نشان داده که انتقادها و مخالفت‌ها، بیشتر معطوف به عملکرد کارگزاران اقتصادی است و نه نفس «رقابت» و «آزادی».
این کتاب در 272 صفحه و با قیمت 15هزار تومان منتشر شده است.
دکتر محمدقلی یوسفی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی است. کتاب قبلی یوسفی با عنوان «استراتژی های رشد و توسعه اقتصادی» در سال 1388 توسط نشر نی منتشر شده بود.
6060
نظر شما