سعید جعفری پویا: شاید چند ماه قبل پیشبینی شرایط امروز سوریه کار دشواری بود و کمتر کارشناسی میتوانست چنین چشماندازی برای سوریه متصور باشد. اما به هر ترتیب و به هر روی اسد توانست در نخستین انتخابات رقابتی سوریه با آرایی نزدیک به 90 درصد نظر مساعد مردم این کشور را در پای صندوقهای رأی به دست آورد. امری که هرچند کشورهای غربی آن را چندان مشروع ندانستهاند، اما دوستان سوریه عامل مشروعیت بخش حکومت اسد خواندهاند. برای تحلیل شرایط سوریه با نصرتالله تاجیک، سفیر پیشین ایران در اردن و کارشناس مسائل خاورمیانه گفتگویی انجام دادیم که در پی میآید:
انتخابات سوریه برگزار شد و بشار اسد با آرای قاطعی پیروز شد. در شرایطی که بسیاری از کشورهای غربی روند برگزاری انتخابات را مشروع نمیدانند. تحلیل شما از انتخابات سوریه چیست؟
شاید این انتخابات تمام معیارهای یک انتخابات شفاف و دموکراتیک را نداشته است، ولی این مسئله در همه دنیا چنین است و نباید انتظار داشته باشیم تمام مؤلفههای دموکراتیک در آن رعایت شود. ضمن اینکه همه باید بدانند که سوریه راه حل نظامی ندارد و تنها مدلی که این کشور میتواند به آرامش برسد استفاده از راهکارهای سیاسی است. همه کشورهای غربی باید به این باور برسند که سوریه به هیچوجه از روشهای نظامی به آرامش نخواهد رسید. با اینکه مخالفین اسد استدلال می کردند که اسد در میان جامعه سوریه مقبولیتی ندارد، این انتخابات نشان داد که مردم سوریه اعتقاد دارند که راه ثبات و آرامش با اسد محقق می شود. در نتیجه انتقادات و مشروع ندانستن آنها چندان بر واقعیات و حقایق منطبق نیست. مخالفین غربی و عربی باید نتایج صندوق های رای را به رسمیت بشناسند و به نظر مردم سوریه احترام بگذارند.
به نظر میرسد در چند ماه اخیر شرایط برای اسد تغییر کرده است و به ویژه با پیروزیهای که ارتش که این کشور به دست آورده است، اوضاع برای دولت سوریه مناسب تر شده است و همین مسئله هم سبب شده شرایط برای پیروزی اسد محیا تر شود. شما با این تحلیل موافقید؟
طبیعتاً با توجه به نفوذ بشار اسد و همچنین علاقه جامعه این کشور به او باعث شده تا شرایط به مرور زمان به سود او شود. ضمن اینکه این نکته را هم فراموش نکنید که دخالتهای خارجی در بحران سوریه عامل بسیار مهمی بوده است. کشورهای غربی و اسرائیل در بیثباتسازی سوریه نقش مهمی ایفا کردهاند. اما با توجه به روندهای جاری در سوریه آنها هم باید به این نتیجه رسیده باشند که مردم سوریه خواهان چه چیزی هستند و دست از اقدامات پیشین خود بردارند.
برخی از تحلیلگران بر این باورند که جریانهای اهل سنت سوریه با مشاهده استمرار بیثباتی و با توجه به ضربه خوردن اقتصاد و تجارت آنها به مرور زمان به این نتیجه رسیدهاند که از ادامه حکومت اسد حمایت کنند. شما تا چه حد عامل اقتصادی را در تغییر شرایط سوریه موثر میدانید؟
طبیعتاً با برقراری ثبات و امنیت در این کشور بسیاری از مشکلات اقتصادی در این کشور برطرف میشود و درگیریهای فرقهای هم در این سرزمین رو به افول میگذارد. اتفاقی که در چند سال اخیر روند نگران کنندهای داشته است. اما به نظر من برای مطالعه مسائل سوریه باید روندها را فراتر از تقسیم بندی های فرقهای مورد توجه قرار داد. واقع امر این است که سوریه جایگاه حساسی در خاورمیانه دارد و این جایگاه حساس باعث میشود تا شرایط هم پیچیدهتر شود. از سوی دیگر نقش مهم سوریه در معادلات منطقهای باعث میشود که برای مطالعه روندهای جاری در خاورمیانه حوادث سوریه مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس من فکر میکنم با عنایت به نقش مهم سوریه در روندهای منطقهای، مطالعه حوادث درونی این کشور هم باید به دور از مسائل و مؤلفه های قومیتی و مذهبی باشد.
به نظر شما با پیروزی که اسد به دست آورده و همچنین مطالعه و رصد واکنشهای داخلی و خارجی مخالفین و موافقین، چه چشماندازی در انتظار سوریه خواهد بود؟ آیا این کشور به ساحل آرامش خواهد رسید؟
باید حوادث را واقعبینانه مطالعه و بررسی کنیم. من بعید میدانم آرامش در کوتاه مدت به سوریه بازگردد و با عنایت به معضلات و مشکلاتی که در چند سال اخیر در این کشور رخ داده است، باید افق دورتری را برای بهبود نسبی اوضاع و بازگشت ثبات به این کشور در نظر گرفت. ضمن اینکه مشکل اصلی سوریه دخالتهای خارجی است و اقداماتی که آمریکا، اسرائیل و دیگر کشورهای غربی و عربی در سوریه انجام دادهاند بر پیچیدگی اوضاع افزوده است. اینکه مردم سوریه آزادی و دموکراسی دارند یا خیر یک بحث است، ولی اینکه معارضین وارداتی از کشورهایی در سوریه نفع داشتند و با اقدامات خود منطقه و کشور را به آشوب کشیدهاند، مسئله دیگری است. بر این اساس باید ابتدا مسئله دخالتهای خارجی در سوریه حل و فصل شود. از سوی دیگر در نگاهی واقعبینانه باید بپذیریم که حجم خرابیها در شهرهای مختلف سوریه به قدری زیاد است، که سالیان سال طول میکشد، زیر ساخت ها در این کشور دوباره احیا شود. ضمن اینکه میزان کشتار و آوارگی هم به حدی زیاد است که مدت زمان مدیدی نیاز است تا این دردها التیام یابند.
49308
نظر شما