برای ماندن نخبگان چه باید کرد؟

به گذشته می‌اندیشم، به سال‎های دور دانشجویی، دغدغه‌های آن‌روزها را به خاطر می‌آورم، دغدغه‌هایی شبیه دلواپسی‌های دانشجویان ممتاز دانشگاه صنعتی شریف امروز. «بمانیم یا برویم؟»، این سوال مشترک دو نسل دیروز و امروز این دانشگاه است.

آن زمان، جایی به عنوان بنیاد ملی نخبگان نبود. پیشرفت‎های علمی کشورهمچون امروز چشم‌گیر نبود، دانشگاه‌ها، مراکز علمی، پژوهشی، کارخانجات و زیرساخت‌های صنعتی قوت کنونی‌شان را نداشتند.

پزشکی و پژوهش علمی مثل حالا توانمندی به دست نیاورده بود. در حوزه اساتید هم، وضعبت همچون امروز نبود؛ شمار کمی از استادان با بخش صنعت قراردادهای پژوهشی بسته بودند، همه چیز در عرصه علمی، محدودتر از امروز بود. اکنون اما بسیاری از زیرساخت‌ها در کشور تغییر کرده است. بنیاد ملی نخبگان داریم، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری داریم. طرح‌ها و لوایح بسیاری در حوزه علم و فناوری تصویب و ابلاغ شده است.

راس نظام نگاه ویژه به پیشرفت علم در کشور دارد. اقتصاد دانش بنیان و تجاری سازی فناوری در حال فرهنگ شدن است. شرکت‌های دانش بنیان در حال توسعه‌اند، صندوق نوآوری و شکوفایی را احیا کرده‌ایم. مفاهیم جدید در اقتصاد ایران شکل گرفته، اقتصاد دانش بنیان فصل تازه ای در اقتصاد نفتی بوجود آورده است، از حدود 8 ماه پیش که مسئولیت بنیاد نخبگان را بر عهده گرفتم تلاش بر این بود تا برای بنیاد ملی نخبگان تعریف و جایگاهی برای فضای معاونت علمی مشخص شود. با این کار دامنه شناسایی نخبگان در آئین‌نامه‌های جدید گسترش می یابد و شمول مختصات این جامعه وسیع تر می شود.

از این پس تمرکز ما بر روی توانمندسازی نخبگان و استعدادهای برتر خواهد بود. توانمندسازی، منافاتی با تحصیل این افراد در خارج از کشور ندارد، بلکه از حضور نخبگان و استعدادهای برتر در دانشگاه های معتبر دنیا حمایت هم می کنیم. می خواهیم مسیر این کار از گذرگاه‌های بنیاد باشد.

اعزام نخبگان توسط بنیاد یکی از آرزوهای دیروز ما است که امروز تحقق می یابد. اما سوالی در اینجا از نخبگان می پرسم. «با مهاجرت همه مشکلات حل می شود؟» من به عنوان دانشجوی دیروز دانشگاه صنعتی شریف، می گویم: «نه».

به همین خاطر تلاش می کنم بیشترین امکانات در بنیاد ملی نخبگان برایشان فراهم شود، تا نگاهی به آن سوی مرزهای دوخته نشود. بنابراین برنامه های موثری در معاونت علمی داریم که در آینده نزدیک اثربخش خواه شد. ساختار و سازمان بنیاد نیز در حال برقراری ارتباط بیشتر و موثرتر با مخاطبانش است. نخبگان باید این بنیاد را از آن خودشان بدانند تا ارتباط دو سویه برقرار شود، چرا که ما در عرصه های مهمی همچون شرکت های دانش بنیان به همراهی آنان نیازمندیم. نظرات نخبگان در اصلاح فعالیت این شرکتها بسیار موثر است.

بیان یک نکته دیگر هم ضروری است؛ «ایجاد اشتغال برای نخبگان». شرکت های دانش بنیان با حد استانداردها فاصله دارند. جذب نخبگان در این شرکت ها، به استانداردسازی‌شان کمک خواهد کرد. در اینجا با قاطعیت می گویم که رویکردمان در جذب و ایجاد شغل برای نخبگان باید تغییر کند، بهترین راه نیز توانمندسازی آنان است.

نخبگان و استعدادهای برتر این سرزمین، اطمینان داشته باشند که یکی از مهمترین دغدغه‎های مسئولان ایجاد اشتغال برای آنان است و همه امکانات کشور برای رسیدن به این هدف بسیج شده است. امیدوارم جای هیچ نخبه ای در ایران سربلند و پیشرفته فردا خالی نباشد.

 معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری و رئیس بنیاد ملی نخبگان 

منبع: ماهنامه سرآمد

46