بازی‌های رایانه‌ای، معلم خلاقیت بچه‌‌ها

فرنوش صفوی‌فر: بسیاری از والدین نسبت به بازی‌ها و تفریحات مدرن امروزی، موضع‌گیری منفی دارند، این در حالی است که تازه‌ترین گزارش‌های علمی نشان داده که گیم‌ها،‌یا بازی‌های رایانه‌ای و ویدئوئی، در مجموع کارکرد مثبتی در مهارت‌ها و رفتارهای نوجوانان و جوانان دارند و نباید آنها را به طور مطلق نفی کرد.

به گزارش رویترز، این گزارش که توسط کمیته محافظت از بازار و مصرف‌کننده پارلمان اروپا تهیه شده، نشان می‌دهد که منافع این بازی‌ها، بیشتر از زیان‌های احتمالی همه انواع آن است و شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این بازی‌ها را باید به خاطر تهییج رفتارهای خشونت‌آمیز، به کلی برای نوجوانان ممنوع کرد. یکی از تهیه‌کنندگان این گزارش، تصریح کرده است: این بازی‌ها می‌توانند مهارت‌هایی مثل تفکر استراتژیک، خلاقیت، توانایی همکاری و نوعی ابداع را در افراد تقویت کنند.

پیش از این نیز، شواهدی به نفع بازی‌های رایانه‌ای به دست آمده بود؛ مثلا توانایی دید دوچشمی، درک فضا و بعد، در کودکانی که مرتب با این بازی‌ها مشغول می‌شوند، بهتر است. تحقیقات دیگر، روی مهارت‌های فیزیکی کار کرده‌اند و نشان داده‌اند که به عنوان مثال، جراحانی که به طور منظم اهل گیم هستند، دست‌های ماهرتری برای جراحی دارند و در لاپارسکوپی هم موفق‌تر عمل می‌کنند.

 این، در مورد منافع بازی‌های معمولی بود، اما محققان و نیز طراحان این بازی‌ها، به فکر افتاده‌اند که از اشتیاق نوجوانان امروزی برای این بازی‌ها استفاده کنند و بازی‌های خاصی طراحی کنند که بتواند علاوه بر جنبه سرگرم‌کنندگی، فواید جانبی دیگری هم داشته باشد. مثلا بازی‌های رایانه‌ای طراحی شده‌اند که بتواند کودکان چاق را به فعالیت و جست‌وخیز وادار کند. (تحرک جزئی از بازی محسوب می‌شود) چرا که یکی از مهم‌ترین انتقادهای واردشده به این بازی‌ها، تاثیر منفی آن بر تحرک بچه‌هایی است که به طور افراطی خودشان را درگیر آن کرده‌اند.

 بازی‌های دیگری نیز برای بچه‌های مبتلا به اوتیسم (درخودماندگی) طراحی شده که در آن کودکان مبتلا به این بیماری، که توانایی برقراری ارتباط با دیگران را ندارند، در طی آن، مهارت‌های ارتباطی را می‌آموزند. این نمونه‌ها نشان می‌دهد که برای اتخاذ بهترین تصمیم در مورد بازی و تفریح سالم برای بچه‌ها نباید سطحی قضاوت کنیم و بهتر است جنبه‌های مختلف آن را در نظر بگیریم.

البته محققان تربیتی تاکید دارند که والدین باید اطلاعات خود را در زمینه بازی‌های رایانه‌ای و فضا و حال‌وهوای آن بالا ببرند. (این موضوع به ویژه در مورد والدین ایرانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند) نظارت کافی روی بازی‌ها، هم از جهت انتخاب گزینه‌های مناسب برای استفاده و هم از لحاظ میزان زمانی که بچه‌ها روی آن می‌گذارند، بسیار اهمیت دارد. والدین باید به بچه‌ها خودتنظیمی را بیاموزند، این که چطور خودشان طوری برنامه‌ریزی کنند که هم به فعالیت‌های روزمره‌شان برسند و هم به میزان دلخواه بازی کنند.