واکنش تند نمایندگان به انتظارات بی‌رویه دولت

محمد هیراد حاتمی: داستان خبر سازی دولت نهم و مجلس در رابطه با لایحه بودجه به روزهای اخیر باز نمی گردد چرا که سال گذشته « شیوه جدید تنظیم بودجه »  توسط مردان اقتصادی دولت آغاز این ماجرا را کلید زده است.

 17 دی سال گذشته محمود احمدی نژاد لایحه بودجه ای را برای بررسی نمایندگان مجلس به پارلمان کشور برد که در عرض کم تر از دو هفته به موضوعی چالش بر انگیز میان مجلس و دولت تبدیل شد. انتقادات نمایندگان به لایحه بودجه سال گذشته پس از آن شکل گرفت که رییس جمهوری  تصمیم گرفت سومین لایحه بودجه دولت نهم را با تغییرات اساسی به مجلس ارائه دهد. تغییراتی که بر اساس آن تمام بودجه در یک ماده واحده خلاصه و همه تبصره‌ها حذف شد و از سوی دیگر ردیف دستگاه‌ها نیز از 610 به 69 ردیف کاهش یافت.

هنوز انتقاد های نمایندگان مجلس از لایحه بودجه سال گذشته به شکل علنی مطرح نشده بود که احمدی نژاد هنگام ارائه لایحه بودجه از مجلسیان خواست که «چارچوب پیشنهادی بودجه را تغییر ندهند و شاکله بودجه را بر هم نریزند.»

لایحه بودجه سال 87 تا اندازه ای برخی نمایندگان مجلس را در سردرگمی قرار داده بود که رضا عبداللهی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هفتم در همان روز های نخست ارائه لایحه بودجه87 توسط دولت نهم به مجلس نامه‌ای را خطاب به غلامعلی حداد عادل، رییس مجلس هفتم تهیه کرد و  از او خواست تا برای پیشگیری از رد کلیات لایحه بودجه 1387 ترتیبی بدهد که کارگروهی متشکل از کمیسیون برنامه و بودجه، مسوولان دولتی و مرکز پژوهش‌های مجلس، اصلاحات لازم را در لایحه پیشنهادی دولت انجام دهد.

قصه لایحه بودجه سال گذشته نقل هزار و یک شب نیست اما به مصیبت نامه ای طعنه می زند که هم شیوه جدیدی را روایت می کند و هم بیانگر نخستین اختلاف های مجلس با سیاست های اقتصادی دولت است. مخالفت صریح کمیسیون تلفیق مجلس با چارچوب پیشنهادی جدید احمدی‌نژاد برای لایحه بودجه سال 87 و موافقت نمایندگان با تصمیمات کمیسیون تلفیق موجب شد تا در اقدامی بی‌سابقه رئیس دولت نهم برای دفاع از لایحه بودجه هنگام رای‌گیری برای کلیات در صحن علنی مجلس حاضر شود. پیش از آن و در سنوات گذشته روسای جمهور فقط در زمان ارایه لایحه بودجه به مجلس می‌آمدند و دفاع از کلیات لایحه برعهده رئیس سازمان مدیریت یا نماینده‌ای از دولت بود اما احمدی‌نژاد چهارشنبه 24 بهمن به صحن علنی مجلس رفت تا یک بار دیگر از چارچوب پیشنهادی بودجه سال 87 دفاع کند.

در نهایت نمایندگان مجلس در واپسین روزهای فعالیت خود لایحه بودجه سال 87 را به تصویب رساندند تا به این ترتیب آنان با تجربه ای جدید در رابطه با لایحه بودجه از دور هفتم مجلس خداحافظی کنند.

دوگانه « شیوه جدید بودجه نویسی دولت » و « اختلاف نظر نمایندگان مجلس با دولت » بار دیگر و در نخستین سال فعالیت مجلس هشتم و آخرین سال دولت نهم نیزتکرار شده است. رییس جمهوری لایحه بودجه ای را به مجلس هشتم برده است که به اعتقاد بسیاری از نمایندگان پارلمان کشور با تاخیر در اختیار آنان قرار گرفته است. به اعتقاد این دسته از نمایندگان مجلس هشتم لایحه بودجه باید ماه آذر در اختیار پارلمان قرار می گرفت تا آنان برای بررسی لایحه بودجه به اجبار سه شیفت کاری را در مجلس سپری نکنند.

کمبود زمان برای بررسی لایحه بودجه سال آینده به اندازه ای است که هیات رییسه مجلس نخستین ساعت های کاری یکشنبه 27 بهمن به نمایندگان مجلس تذکر داد آنها تا پایان بررسی لایحه بودجه حق استفاده از مرخصی و ماموریت را ندارند و باید در مجلس حضور داشته باشند. از سوی دیگر غلامحسین الهام، سخنگوی دولت در آخرین نشست خود با خبر نگاران عنوان کرد که مردان دولت نهم از مجلس انتظار دارند هر گونه اعمال تغییری در لایحه بودجه سال 88 با تایید دولت باشد : " در امر بودجه اعتقاد داریم باید بر اساس قانون اساسی رفتار شود و مجلس لایحه‌ بودجه‌ای را که دولت می‌دهد، تصویب کند و اگر قرار است تغییری در آن ایجاد شود، این تغییر با هماهنگی دولت باشد تا تغییری در اهدافی که دولت در تنظیم لایحه دنبال می‌کرده ایجاد نشود. "

سخنگوی به شکلی ظریف از نمایندگان مجلس درخواست کرده است که لایحه بودجه را به همین شکلی که دولت نهم در اختیار مجلس قرار داده است به تصویب برسانند: " لایحه‌ای که از سوی دولت به مجلس داده می‌شود یک بسته‌ منسجم است و انتظار می‌رود با تصویب آن از سوی مجلس تغییراتی در اهدافی که دولت در لایحه گنجانده، ایجاد نشود. " در همین رابطه برخی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و اقتصادی مجلس در گفت و گو با خبرآنلاین جملگی عنوان کردند دولت این اختیار را ندارد که در رابطه با بررسی لایحه بودجه سال آینده به مجلس فشار بیاورد.

دولت نمی تواند تصویب لایحه بودجه را به مجلس تحمیل کند‌‌
محمد رضا خباز، مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس به صراحت عنوان کرد دولت تحت هیچ شرایطی نمی تواند بر ای مجلس تعیین تکلیف کند: " دولت  نمی تواند برای مجلس تعیین تکلیف کند. نمایندگان مجلس یک سری وظایفی دارند که به طور قانونی آنها را انجام خواهند داد بنا بر این دولت نمی تواند به مجلس فشار بیاورد. "

وی به انتقاد از زمان ارائه لایحه بودجه توسط دولت به مجلس پرداخت و گفت: " دولت هنگامیکه ماه آذر را برای ارائه لایحه بودجه به مجلس انتخاب نکرد و با تاخیر لایحه پیشنهادی خود را در اختیار مجلس قرار داد باید به این موضوع هم می اندیشید که بررسی آن در مجلس با تاخیر همراه می شود. "

خباز همچنین به پیچیدگی لایحه بودجه سال 88 اشاره کرد و آن را انتقاد دیگر برخی نمایندگان مجلس به لایحه بودجه سال آینده عنوان کرد: " دولت لایحه بودجه سال 88 را با دو ماه و هفت روز تاخیر در اختیار نمایندگان مجلس قرار داد. دولت لایحه بودجه ای را به مجلس آورده است که با مشکلات و پیچیدگی هایی زیادی مواجه است به طوریکه هیات رییسه مجلس تمامی مرخصی ها و ماموریت نمایندگان را لغو کرده است تا به این ترتیب نمایندگان زمان بیشتری را برای بررسی لایحه بودجه اختصاص دهند. "

مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: " دولت نمی تواند موضوعی را به نمایندگان مجلس تحمیل کند بلکه این خود نمایندگان مجلس هستند که احساس مسئولیت می کنند و با بررسی دقیق لایحه بودجه سال 88 طی روز های آینده لایحه ای را تصویب خواهند کرد تا کشور دچار مشکل نشود. "

خباز در پاسخ به این سوال که آیا مجلس تصویب لایحه بودجه 88 را تا پیش از سال 88 به پایان خواهد رساند یا خیر گفت: " بررسی لایحه بودجه سال آینده و تصویب آن باید تا پیش از سال 88 به پایان برسد چرا که در غیر اینصورت کشور دچار مشکل خواهد شد. "

اظهارات دولت تاثیری ندارد
اصغر گرانمایه، نایب رییس دوم کمیسیون برنامه و بودجه نیز اعتقاد دارد که نمایندگان مجلس در سه شیفت کاری به بررسی لایحه بودجه خواهند پرداخت و تحت هیچ شرایطی اعمال فشار از سوی دولت را در رابطه با نحوه بررسی لایحه بودجه 88 نمی پذیرند: " مجلس در بررسی لایحه بودجه سال 88 روال خود را ادامه خواهد داد و  برای این کار اگر لازم باشد در سه شیفت کاری نمایندگان به فعالیت های خود ادامه خواهند داد."

گرانمایه فشار های احتمالی از سوی دولت برای تصویب لایحه بودجه سال 88 را بی تاثیر دانست: " فشار های احتمالی دولت بر روند بررسی لایحه بودجه توسط نمایندگان مجلس تاثیر نخواهد داشت. نمایندگان مجلس چه این فشار های وجود داشته باشد و چه وجود نداشته باشد وظایف خود را طبق قانون اساسی و آیین نامه داخلی مجلس انجام خواهند داد. "

وی در بخش دیگری از گفته های خود پیش بینی کرد که نمایندگان مجلس بررسی لایحه پیشنهادی لایحه بودجه سال 88 را حداکثر تا دهمین روز اسفند به پایان خواهند رسانید: " تصویب لایحه بودجه به موقع انجام خواهد شد. به شخصه گمان می کنم 10 اسفند کار بررسی لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه سال آینده به پایان برسد. "

دولت فقط می تواند درخواست کند
"دولت نمی تواند برای تصویب لایحه بودجه به مجلس فشار بیاورد. " عزت الله یوسفیان، عضو کمیسیون برنامه و بودجه در رابطه با گفته های سخنگوی دولت در رابطه با لایحه بودجه 88 به این شکل اظهار نظر کرد. یوسفیان اعتقاد دارد که دولت فقط می تواند از مجلس درخواست کند و مردان دولت اجازه اعمال فشار به مجلس برای تصویب لایحه بودجه سال 88 را ندارند: " مطمئنا دولت می تواند از مجلس درخواست کند که کار بررسی لایحه بودجه سال آینده را زود تر به پایان برساند اما نمی تواند در این رابطه به مجلس فشار بیاورد. "