روایت وزیر دربار شاه در باره تنزل نرخ ریال و بی‌پولی دولت

در سالهای 1347 تا 1350 هنوز آنچنان از پول نفت خبری نبود. حدود سال 1352 بود که به یکباره فروش نفت ایران به 20 میلیارد دلار در سال رسید. امیر اسدالله علم وزیر دربار شاه طی سالهای 1345 تا 1356؛ خاطرات جالبی از اوضاع اقتصادی آن زمان دارد. در این بازه زمانی یعنی نیمه اول سال 48؛ یک دلار معادل هفت و نیم تومان قیمت داشت. به باور علم تصمیمات اقتصادی حکومت همگی پراکنده اعمال می‌شده و شاه نیز فکری برای این یکسان‌سازی نداشت.


دوشنبه 48/7/14

... از اخبار مهم تنزل نرخ ريال ماست، به اندازه يك ريال در دلار. من معني اين كار را نفهميدم. اولا يك ريال تاثيري در زندگي ندارد، ولي اثر روحي آن زياد است. ثانيا تنزل پول داخلي براي تشويق صادرات است و ما صادرات مهمي جز نفت نداريم. اين عمل براي چيست؟ فردا فضولي كرده به عرض خواهم رسانيد كه اين مسائل مطالعه لازم دارد و در يك مركزي بايد مطالعه شود كه منافع نداشته باشد و آن مركز هم دربار است.يقين دارم شاهنشاه را خوششان نخواهد آمد؛ چون شوراي اقتصاد در پيشگاه خودشان تشكيل مي‌شود. ولي شاه را گول مي‌زنند و مطالعه هم در پيشنهادات دولت نمي‌شود. شاهنشاه خيال مي‌فرمايند ممكن است من بخواهم دولتي در دولت بسازم و اين مطلب براي من تعجب آور است كه چه طور با اين همه سابقه به حال من و اين هوش و درايت، هنوز شاه مرا نشناخته است.در نتيجه اين تصميم غلط، نرخ ارز در بازار آزاد بالا رفته است. دلار 75 ريال بود،حالا 81 ريال شد نرخ طلا هم بالا رفت، بدون هيچ نتيجه اي براي كشور!1

دوشنبه 48/9/17 

صبح بنا به تعيين وقت قبلي وزير اقتصاد هوشنگ انصاري ديدنم آمد. قدري مي خواست در مورد امور مملكتي با من صحبت بكند ومشورت بخواهد.مي‌گفت وضع مالي وحشتناك است، پول كه نيست، تعهدات كه سنگين است، تمركزي در خصوص تصميماتاقتصاد هم نيست.مثلا اخيرا براي تهيه پول، اوراق قرضه منتشر شده و مردم چون راحتي زيادي در داشتن اوراق قرضه احساس مي‌كنند، ديگر دنبال كار توليدي نمي‌روند. گزارشي از بانك اعتبارات صنعتي دارم كه براي پروژه هاي مختلف آنها مردم سرو دست مي‌شكنند، اكنون كسي پول نمي‌دهد.چندي پيش براي تهيه درآمد،عوارض وارداتي تازه اي وضع شد. بانك مركزي قيمت دلار و هم چنين نرخ ارزهاي ديگر را بالا برد. هيچ معلوم نيست براي چه. مسلم است اين مسائل در قيمت زندگي مردم تاثير مي‌گذارد. چهار مركز اخذ تصميم  اقتصادي داريم: شوراي پول و اعتبار، شوراي عالي سازمان برنامه، هيات وزيران و بالاخره شوراي اقتصاد كه در پيشگاه شاهنشاه تشكيل مي شود. هيچ هماهنگي بين اينها نيست. نمي دانم چه خاكي به سرم بريزم و با چه جراتي اين مطالب را به عرض برسانم.گفتم تو عرض كن، من هم عرض مي‌كنم...2

1- يادداشت‌هاي امير اسدالله علم؛ ويراستار علينقي عاليخاني؛ جلد اول؛ ص 272؛ انتشارات معين و مازيار، چاپ اول 1380

2- يادداشت‌هاي امير اسدالله علم؛ ويراسنار علينقي عاليخاني؛ جلد اول؛ ص 313 و 314؛ انتشاات معين و مازيار؛ چاپ اول 1380

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 388953

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
4 + 11 =