به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین؛ اولین میزگرد از مجموعه سمینارهای «توسعه و عدالت آموزشی» در سالن دکتر شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. این نشست با عنوان «توسعه ی عدالت آموزشی در برنامه ی ششم توسعه» به همت دبیرخانه دائمی کنفرانسش توسعه و عدالت آموزشی و انجمن دانشجویی رفاه اجتماعی این دانشگاه و با حضور محمدامین قانعی راد (رئیس انجمن جامعه شناسی)، ناصر فکوهی (هیئت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران)، صادق صادقپور (مدیرکل اداره آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش)، علی دینی ترکمانی (هیئت علمی اقتصاد موسسه مطالعات بازرگانی) و میثم هاشم خانی (پژوهشگر اقتصاد اجتماعی و سرپرست دبیرخانه دائمی کنفرانس توسعه و عدالت آموزشی) برگزار شد.
سخنرانان این جلسه به طرح دغدغه ها و نظرات خود در خصوص چرایی لزوم توجه به مسئله عدالت آموزشی و راهکارهای ممکن برای رفع مشکلات مربوطه پرداختند.
وضعیت ضعیف ترین ها، ملاک اصلی ارزیابی سیاست گذاری ها
ناصر فکوهی اولین سخنران این سمینار ابراز داشت: «کلیدی ترین معیار تحقق توسعه و رسیدن به یک جامعه ی انسانی، ارزیابی نتایج سیاست گذاری های کلان بر اساس ضعیفترین اقشار جامعه و نه در نظر گرفتن برخوردارترین اقشار جامعه است. اگر این معیار را بپذیریم، باید بگوییم که متاسفانه در سالهای اخیر شاهد دنبال کردن سیاست های اشتباهی بوده ایم.»
وی افزود: متاسفانه در کشور ما عمدتا بر رویکردهای «نخبه»پروری نظیر افزایش مدال آوران المپیادی و یا نخبگان دانشگاهی در دانشگاه های برتر کشور توجه شده است که چنین رویکردی در سیاست گذاری باعث ایجاد نابرابری شدید در جامعه می شود. در صورت عدم توجه به رفع نابرابری های متعاقب باید منتظر واکنش طبقات در حاشیه رانده شده باشیم که منجر به ناپایداری شدید جامعه می شود. همان طور که اکثر تمدن های مهم بشری به این علت از بین رفتند که به غلط تصور می کردند که با یک «مرکز قوی» در کنار یک «پیرامون ضعیف» می توان به اقتداری پایدار رسید.
عضو هیئت مدیره انجمن جامعه شناسی در پایان نتیجه گیری کرد: وظیفه ی اصلی دولت ها، تامین حداقل های آموزش و بهداشت و مسکن برای فقیرترین هاست.
برچسب های تخریبگر همبستگی اجتماعی
در ادامه محمدامین قانعی راد با تاکید بر لزوم تبدیل مدارس به کانون نشاط، عدالت و همبستگی اجتماعی، اشاره کرد: مشکلات امروزی مدارس ما در زمینه عدالت، مواردی چون بازتولید نظام طبقاتی در قالب مدارسی چون سمپاد، هیئت امنایی و غیرانتفاعی هستند. برای ورود به این مدارس، نیاز به سرمایه های مادی خانواده، قدرت سیاسی خانوادگی و ضریب هوشی است که در نهایت به شکل موازی تولید کننده برچسب های «کم هوش»، «بی پول» و «کم قدرت» و زائل کننده ی مفهوم عدالت در جامعه هستند.
وی افزود: مدارس ما ایده همبستگی را بواسطه ی تاکید بیش از حد بر نخبه پروری و تربیت افراد منزوی (نخبه) تضعیف می کنند که این اتفاق در کنار کمرنگ شدن عدالت در جامعه، منجر به تثبیت این ایده می شود که نابرابری و به ارث رسیدن آن، مساله ای طبیعی است. در چنین سیستم آموزشی، نشاط دانش آموزی به دلیل تمرکز صرف بر کسب نمرات بالاتر، از بین میرود.
رئیس انجمن جامعه شناسی ایران خاطر نشان کرد که نتیجه چنین نابرابری هایی، تولید جوانه های نفرت و بروز پیامد های بعدی آن در بطن زندگی اجتماعی خواهد بود. نظیر واکنش های گروه های در حاشیه مانده به اتفاقاتی چون تصادف پورشه ی چند صد میلیونی دریکی از خیابان های تهران که به عنوان یکی از موضوعات جدی در حوزه ی اخلاق مطرح شد.
اهمیت بهبود کیفیت حکمرانی
دینی ترکمانی، سومین سخنران این سمینار هم به در هم تنیدگی مشکلات مختلف کشور در حوزه محرومیت زدایی اشاره کرد: «برای موفقیت در محرومیت زدایی آموزشی، باید بتوانیم اولا جملات دقیق و هدفمند در اسناد سیاست گذاری کلان کشور از جمله برنامه ششم توسعه بیاوریم و ثانیا، کیفیت نظام حکمرانی کشور را بهبود دهیم»
عضو هیات علمی اقتصاد پژوهشکده مطالعات بازرگانی افزود: میان «نخبه گرایی» به معنا هدایت سیاست های کلان کشور به سمت تمرکز بر تعداد معدودی قهرمان و نخبه، و «تخصص گرایی» به معنای زمینه سازی برای کسب تخصص های مختلف توسط افرادی که در هر حوزه تخصص دارند، باید تفاوت قایل شویم. اولی بسیار منفی است و دومی بسیار مثبت.
وی در پایان به الزامات قرن بیست و یکمی توسعه و عدالت آموزشی اشاره کرد و افزود: برای سیاست گذاری در زمینه توسعه عدالت آموزشی، باید حتما در کنار توجه به ویژگی های بومی هر منطقه کشور، اقتضائات قرن 21 و به ویژه ظرفیت های عظیم ناشی از توسعه اینترنت پرسرعت را هم در نظر بگیریم.
پوشش دبستان در مازندران 99 درصد، سیستان و بلوچستان 88 درصد
صادق صادقپور، مدیرکل اداره آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، سخنران بعدی این سمینار بود. وی با تاکید بر شرایط مناسب کشور در محرومیت زدایی آموزشی «کمی»، به برخی امارهای مربوطه اشاره کرد: نرخ پوشش مقطع ابتدایی در استان هایی مانند آذربایجان شرقی و مازندران، 99 و 8 دهم درصد است. هر چند که در استانی مانند سیستان و بلوچستان، نرخ پوشش ابتدایی در حدود 89 درصد است.
وی ادامه داد: در کنار محرومیت زدایی «کمی» در آموزش ابتدایی استان هایی مانند سیستان و بلوچستان، باید تمرکز اصلی خود را بر محرومیت زدایی در «کیفیت آموزش» بگذاریم. مثلا در حال حاضر در برخی از مدارس ما، آموزش کامپیوتر بدون داتشن کامپیوتر و با نقاشی عکس صفحه کلید بر روی تخته سیاه صورت می گیرد که طبیعتا به محرومیت در کیفیت آموزشی منجر می شود.
صادقپور با اشاره به لزوم برقرار تعادل در رشد جنبه های مختلف توانایی های دانش آموزان، از توانایی علمی و اقتصادی گرفته تا توانایی های عاطفی و اجتماعی و جسمانی و هنری و معنوی، تاکید کرد: برای برقرار عدالت آموزشی، باید به کیفیت معیشت معلمان و کیفیت امکانت و تجهیزات مدارس توجه کنیم و در کنار این دو موضوع، مساله نیازهای «دانش اموزان دارای نیازهای ویژه مخصوصا دانش اموزان دارای معلولیت» را مورد توجه ویژه قرار دهیم.
اولویت به «فرستادن انسان به ماه» یا «مدارس فاقد سرویس بهداشتی»؟
میثم هاشم خانی آخرین سخنران این سمینار بود. وی با اشاره به ابعاد نرم افزاری، ساختاری و سخت افزاری محرومیت زدایی آموزشی، به برخی ریشه های بودجه ای محرومیت زدایی آموزشی پرداخت: در سال 1393، کل بودجه دولتی اختصاص یافته برای امکانات تفریحی و ورزشی، امکانات کمک آموزشی و نیز زیباسازی و نشاط بخشی محیط مدارس دولتی، با به عبارت دیگر «سرانه دانش آموزی» کمتر از 30 هزار تومان به ازای هر دانش آموز بوده است. اولویت بندی ما در بودجه ریزی، به این صورت بوده است که بودجه ای که برای مقدمه سازی فرستادن انسان به کره ماه اختصاص داده ایم، با «سرانه دانش آموزی» 2.000.000 دانش آموز برابر بوده است. این مساله مایه تاسف بسیار است.
سرپرست دبیرخانه دائمی کنفرانس توسعه و عدالت آموزشی افزود: در شرایطی که بهره گیری از فناوری اطلاعات به عنوان یکی از ارزان ترین روش های توسعه عدالت آموزشی شناخته می شود، متاسفانه رتبه ما به لحاظ استفاده از فناوری اطلاعات در مدارس، از هند و پاکستان هم پایین تر است و در این زمینه با کشورهایی مانند امارات و رژیم اشغالگر قدس، فاصله نجومی داریم.
وی در پایان اشاره کرد: امیدواریم برگزاری سمینارهای ماهانه «توسعه و عدالت آموزشی» که قرار است به صورت گردشی در دانشگاه ها و پژوهشگاه های مختلف برگزار شود، بتواند زمینه مناسبی برای هم اندیشی درباره توسعه و عدالت آموزشی کودکان و نوجوانان فراهم کرده و به ارائه راهکارهای موثر منجر شود.
۴۷۴۷
نظر شما