فهيمه حسن‌ميري: آمارها خبر از رشد اعتياد زنان مي‌دهند، از اين كه زنگ خطر براي مردم و مسئولان به صدا درآمده و اگر اقدام مناسبي انجام نشود، بايد شاهد انواع آسيب‌هاي اجتماعي به تبع افزايش اعتياد باشيم. همين چند روز پيش بود كه شهيندخت مولاوردي، معاون رييس‌جمهور در امور زنان و خانواده، به يكي از كمپ‌هاي كاهش آسيب‌هاي اجتماعي در منطقه آسيب‌خيز دروازه غار رفت و از نزديك در جريان وضعيت بحراني اين منطقه و مشاهده زنان و مردان معتاد قرار گرفت. او با شنيدن درددل‌هاي زنان معتاد و مشكلاتي كه براي درمان با آن مواجهند، گفت كه مشكلات آنها را پيگيري خواهد كرد. اما همانطور كه متخصصان اشاره مي‌كنند، در كنار درمان، از نقش مهم پيشگيري هم نبايد غافل بود و هرچه براي پيشگيري هزينه شود، كمتر و بهتر از آن است كه براي درمان صرف شود.
در اين زمينه با دكتر فاطمه عباسی، معاون امورتوسعه پیشگیری بهزیستی شهرستان های استان تهران گفتگو كرديم؛
آمارهايي منتشر شده از اين كه اعتیاد زنان دو برابر شده است. اين آمارها را درست می‌دانید؟ این افزايش ناگهاني ناشی از چيست؟
نمی‌توانم بگویم دقیقا دو برابر شده اما همانطور كه در اطرافمان هم مي‌بينيم، تعداد زنان معتاد افزايش يافته است. در شیوع شناسی سال 90 ، 91 درصد مردان درگیر اعتیاد بودند و 9 درصد زنان به اعتياد دچار بودند ولی باتوجه به آنچه مشاهده میشود این آسیب در زنان بيشتر شده است. يکی از علل اين موضوع، می‌تواند این باشد که زنان و دختران اجتماعی‌تر شده‌اند و بدون اين كه آگاهي‌هاي لازم را براي تعاملات اجتماعي كسب كرده باشند، در محيط‌هاي مختلف قرار مي‌گيرند كه احتمال اعتياد را در آنها افزايش مي‌دهد. از طرف دیگر افزايش جمعيت مي‌تواند دليل اين موضوع باشد كه هرچه جمعيت افزايش پيدا مي‌كند، طبيعتا تعداد زنان بيشتري نيز به آسيب‌هاي مختلف دچار خواهند شد. ضمن اين كه من در اينجا مي‌خواهم اين هشدار را بدهم كه متاسفانه جنگ نرم که از آن صحبت میشود، امروز روی زنان تمرکز کرده است. بنیان یک خانوده مادر آن خانواده است؛ اگر مادر یا دختر خانوده‌ای آسیب ببینند به تبع خانواده و در نهایت جامعه آسیب می‌بیند.
شرایط اجتماعی چقدر به اعتیاد زنان دامن زده است؟ به عنوان نمونه اين که زنان امكانات كمي براي گذراندن اوقات فراغت دارند و ممكن است برای اینکه ساعت خوشی برای خودشان ایجاد کنند به مواد مخدر رو بياورند.
بله بسیاری از عوامل هستند که دست به دست هم می‌دهند تا فرد به سمت انجام رفتارهاي پرخطر سوق داده شود. اعتیاد یک بیماری چندوجهی است که مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... در بروز آن دخیل است و مخصوصا در این مورد زنان نسبت به مردان آسیب‌پذیرتر هستند. اگر سازمان‌هایی که در زمینه فرهنگی فعالیت می‌کنند مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداري و ... بتوانند مکان‌هایی را مخصوص زنان ایجاد کنند که آنها با هزینه‌های پایین بتوانند اوقات فراغت سالم و مفرحي داشته باشند، می‌تواند در كاهش آسيب‌ها موثر باشد.
فعالیت‌های بهزیستی درخصوص اعتیاد زنان چه بوده است؟
مساله اينجاست كه برای حل معضلات زنان در حوزه اعتیاد تنها نباید به سازمان بهزیستی اکتفا کرد چرا که معضلات این قشر از جامعه بسیار پیچیده و چندوجهی است. 13 سازمان در بحث کنترل و کاهش آسیبها به طور مستقیم در سند 20 ساله موظف شده‌اند که این آسیبها را کنترل کنند. سازمان بهزیستی انتهای این آسیبها واقع میشود یعنی هنگامي كه كسي آسیب می‌بیند به طور مستقیم به سمت بهزیستی هدايت مي‌شود و همه بهزیستی را مقصر می‌دانند. در نظر داشته باشیم که شرایط استان تهران نیز شرایط خاصی است، به عنوان پایتخت کشور، آسیبهای همه استان‌ها به این استان وارد میشود. ما تاچه حد می‌توانیم مراکز این چنینی را در تهران ایجاد کنیم؟ لازم است برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای این بحث پیش‌بیني شود و تمام سازمان‌ها كمك كنند و دست به دست هم بدهند تا معضل اعتياد زنان كمرنگ‌تر شود. با اين حال بايد بگويم در حال حاضر بهزیستی استان تهران 8 مرکز اقامتی میان‌مدت، 3 مرکز گذری، 3 مرکز به عنوان سرپناه، یک TC و همچنین یک باشگاه مثبت مخصوص زنان دارد. باشگاه مثبت توسط موسسات غیردولتی اداره میشود و هدف آنها پیشگیری از ابتلا به HIV است که از طریق توانمندسازی، حمایت‌های اجتماعی، اقتصادی و حمایت‌های جسمی و روانی با مشارکت خود فرد فعالیت می‌کنند.
بهزیستی از این باشگاه‌های غيردولتي حمایت مي‌كند؟
بله، سالانه مبالغی را به منظور حمایت به این باشگاه‌ها اختصاص می‌دهیم، البته حمایت‌های ما صرفا حمایت مالی و مستقیم نیست بلكه حمایت‌هایي مانند آموزش و اشتغال را هم در این زمینه پیش‌بینی کرده‌ایم. همچنین این سازمان نقش ارتباطی خود را جهت برقراری ارتباط با وزارت بهداشت و دیگر نهادهای مرتبط ایفا می‌کند؛ اما بايد توجه داشت متاسفانه آسیبها بالاست و هزینه‌های زيادي را می‌طلبد ولي منابع این سازمان محدود است.
در پيشگيري چه اقداماتي را مد نظر داريد؟
همه ما به مساله پيشگيري واقفيم و همانطور كه گفته مي‌شود، اگر در زمینه پیشگیری یک دلار هزینه شود، معادل 10 دلار براي درمان است. بايد منابعمان را روی پیشگیری و قبل از اینکه افراد آلوده بحث اعتیاد بشوند بگذاریم. من قضیه آسیب‌هاي اجتماعي رابه آبشار تشبیه می‌کنم و مي‌گويم بالای آبشار که بحث پیشگیری اولیه است را رها کرده‌ایم و پایین آبشار ایستاده‌ایم و می‌گویيم چطور آسیبها را مهار كنيم. باید برنامه‌محور باشیم، اگر بخواهیم یک فعالیت را درست انجام دهیم باید ضریب نفوذ خود را بالا ببریم و به عنوان مثال پیشگیری از اعتیاد می‌تواند به صورت یک برنامه در مدارس اجرا شود.
برای مناطقی که آسیب بیشتری در آنها وجود دارد برنامه پیشگیرانه‌ای صورت داده‌ايد؟
برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد را بیشتر در مناطق آسیب‌پذیر اجرا می‌کنیم. اما در عين حال برنامه‌اي را به صورت پایلوت در مناطق ديگر شهري هم طرح‌ريزي كرده‌ايم كه در حال اجراست و هنوز نتيجه آن مشخص نشده است. بر اساس اين طرح، برنامه‌هایي براي مشارکت والدین و کودکان در نظر گرفته شده است كه آنها به صورت مشاركتي آموزش‌هايي را درباره پيشگيري از اعتياد دريافت كنند. اگر اين طرح جواب مناسبي بدهد، آن را در مدارس ديگر هم اجرا خواهيم كرد و اميدواريم با آموزش از سنين پايين، در آينده شاهد جامعه سالم‌تر و آگاه‌تري درباره آسيب‌هاي اجتماعي از جمله اعتياد باشيم.
47234
نظر شما