بازار خودرو چه وقت تکان می‌خورد؟

سعید لیلاز گفت: خودروسازان اروپایی در دوران پساتحریم، با قدرت چانه‌زنی کمتری به ایران آمده‌اند و سعی دارند سهم خود را از بازار بالا ببرند که در این میان چینی‌ها با شکستن قیمت‌ها در بازار خواهند ماند و ایران را به محل جنگ قیمتی خود تبدیل می‌کنند.

 این کارشناس اقتصاد سیاسی در پاسخ به پرسشی دربارهاثر بخشی ورود خودروسازان بزرگ در بازار ایران، گفت: ساده لوحانه و عوامانه است که اگر فکر کنیم خودرو با اجرایی شدن توافق وین ارزان شود چرا که مشکل امروز صنعت خودرو ما کمبود تقاضاست و ریشه این موضوع را باید در جای دیگری جستجو کرد. 

او افزود: آمارها نشان می دهد قدرت خرید مردم از سال 90 به بعد شدیدا کاهش یافته و ترمیم آن حداقل تا سال 98 به طول خواهد انجامید. طی سال‌های 89 تا 92 چیزی بین 40 تا 50 درصد از قدرت خرید مردم کم شده‌است. به همین خاطر است که از یک سو حتی برخی (قشر متوسط به پایین) قدرت خرید پراید را ندارند و از سویی دیگر قشر متوسط نیز به تبع رکودی که در کشور به وقوع پیوسته ضعیف تر شده و آنها نیز سطح درآمدشان به جایی رسیده که حاضر نیستند برای خرید خودرو هزینه کنند.

لیلاز افزود: اگر بین خودروسازان داخلی و خارجی تفاهمی شکل گیرد حداقل دو سال طول می‌کشد تا آن تفاهم یا قرارداد به مرحله تاثیرگذاری خود بر بازار نزدیک شود. اینگونه نیست که بگوییم مثلا امروز فولکس واگن یا فیات به ایران آمده‌اند پس دست نگه داریم و خودرو نخریم تا ارزان شود. اولا ارزانی در کار نیست و ثانیا ورود این خودروهای جدید دو سال طول می کشد.

او درباره دلای کاهش تقاضای خودرو گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تقاضای خودرو کاهش سطح درآمد و یا قدرت خرید مردم است. کسانی که خودرو دارند، نتوانسته‌اند آن را تبدیل به احسن کنند و آنهایی هم که خودرو ندارند به دلیل نداشتن نقدینگی قادر نیستند حتی پراید را با قیمتی در حدود 20 میلیون تومان خریداری کنند. این دسته از افراد با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و روند افزایش کند رشد اقتصادی حداقل تا سه سال آینده نیز نمی توانند خودرویی مناسب برای خود تهیه کنند چرا که به نظر می‌رسد وضع معیشتی مردم تا سال 98 تغییری پیدا نکند مگر اینکه در سطح کلان حاکمیت اجماعی حاصل شود و بزرگان بخواهند همان گونه که مساله هسته‌ای را حل کردند، مسائل اساسی اقتصاد برای همیشه حل کنند.

او افزود: تردید مردم نسبت به خرید خودرو یکی دیگر از دلایل کاهش تقاضاست چراکه مردم گمان می‌کنند به زودی در بازار خودرو اتفاق‌های عجیب و غریبی رخ خواهد داد و ارزانی سرازیر خواهد شد. آنها تا زمانی که این تصور را داشته باشند تن به خرید خودرو نمی‌دهند. به هر حال چیزی نزدیک به 800 هزار میلیارد تومان نقدینگی در جامعه وجود دارد که می توان به مانند یک بمب عمل کرده و اقتصاد را در مواقع بحرانی در هم ریزد. شاید بهتر است سیاستگذار در چنین شرایطی تدابیری را اتخاذ کند که این نقدینگی سرگردان وارد بخش تولید شود و مردم با اعتماد به دولت اقدام به خرید کالاهای مورد نیاز خود کنند. در این میان شاید بد نباشد که وام خودرو که افزایش یافته به جریان بیافتد تا متقاضیان واقعی خودرو نیز اقدام به خرید محصول مورد نظر خود کنند. 

او افزود: تحلیل‌هایی وجود دارد که اقتصاد ایران با اجرایی شدن توافق روند رو به رشدی را طی خواهد کرد. من پیش بینی کرده ام که با اجرا شدن توافق وضعیت اقتصادی کشور حداکثر ما را به شرایط سال پیش از 84 خواهد رساند بنابراین نباید توقع داشت که انقلاب اقتصادی در کوتاه مدت رخ دهد چون تا زمانی که در خصوص اصلاح ساختار اقتصادی و غبار زدایی از چهره اقتصاد ایران اجماعی به وجود نیاید نمی توان امیدوار بود که برداشته شدن تحریم ها و ورود بزرگان صنعت خودرو بتواند بازار را تکان دهد. وضع تقاضا به قدری بحرانی شده که حتی اگر فورد هم محصولات خود راعرضه کند تغییر در بازار به وجود نخواهد آورد.

لیلاز تصریح کرد: با توجه به اوضاع نه چندان مناسب اقتصادی در دنیا به ویژه کشورهای اروپایی، اگر سیاستگذاران به دنبال این هستند که خودروسازان اروپایی با چمدان‌های پر از یورو به ایران بیایند، در اشتباه هستند. احداث یک کارخانه خودور در ایران علاوه بر دردسرهای خاص خود بسیار سرمایه بر است و برندهای اروپایی قادر نیستند چنین ریسکی را انجام دهند و در ایران خطوط تولید جدید راه بیاندازند. 

او گفت: امروزه تولید خودرو زیر صد هزار دستگاه صرفه اقتصادی ندارد و اگر خودروسازی قصد کند در ایران به تولید خودرو بپردازد علاوه بر اینکه باید جامعه هدف خود را انتخاب کند مجبور خواهد بود شبکه خدمات پس از فروش را در سطح کشور گسترش دهد که این کار بسیار هزینه بر خواهد بود. 

این کارشناس اقتصاد سیاسی افزود: بعید می‌دانم که در کوتاه مدت به لحاظ قیمتی اتفاق خاصی در بازار بیافتد چون قیمت خودرو به کف خود رسیده و بیش از این جای کاهش ندارد. از سویی دیگر نتیجه مذاکره با برندهای معتبر نیز تا پایان امسال به تولید خودرو نخواهد انجامید و فقط ممکن است برخی خودروهای نسل جدید آن هم برای رقابت با چینی ها وارد کشور شوند. کاهش تقاضا به جای خود خواهد ماند و تنها کسانی به خرید خودرو می‌پردازند که نیاز واقعی به خودرو داشته باشند یا با اصطلاح خودرو اولی باشند. 

او گفت: البته اگر خودروسازان در این میان با تسهیلات بیشتری قصد فروش خودرو کنند ممکن است تقاضا تکان بخورد در غیر این‌صورت نمی توان گفت که با توجه به تقاضای موجود، چیزی بر تعداد تولید افزوده شود.

3535