فریبا فرهادیان: در یک بررسی که توسط نیچر انجام گرفت، مشخص شد که دانشمندان چینی چگونه تحت تاثیر دعوای بین دولتشان با غول جستجوی اینترنتی یعنی گوگل قرار خواهند گرفت.
ژیانگ ژنیکس، اکولوژیست دانشگاه کشاورزی نانجینگ در استان جیانگ‌سو، پژوهش بدون گوگل را مثل زندگی بدون برق می‌داند. البته ژیانگ در این طرز فکر که حضور گوگل لازم و ضروری است، تنها نیست. این موتور جستجو توانسته است به ابزاری بسیار قوی و قدرتمند در دست دانشمندان تبدیل شود که بتوانند مقالات دانشگاهی را بیابند و یا اینکه از جزئیات کنفرانس‌های علمی باخبر شوند.
درواقع برای اکثر محققان در سراسر دنیا، دسترسی به گوگل حکم دسترسی به نور و گرما را دارد. اما این موضوع برای 380 میلیون کاربر اینترنت در چین صدق نمی‌کند. آنها در دعوای بین دولتشان با شرکت گوگل قربانی شده‌اند. از طرفی نتایج جستجوی گوگل توسط دولت چین سانسور می‌شود و از طرفی دیگر سایت چینی گوگل یعنی Google.cn نیز از طرف خود گوگل و بهصورت عمدی فیلتر می‌شود.
دسترسی محققان چینی به گوگل وقتی بیشتر تهدید شد که مدیر ارشد گوگل، دیوید راموند، در 12 ژانویه اعلام کرد که حتما از این کشور خارج خواهند شد. این تهدید پس از این صورت گرفت که سیل حملات سایبری به سرویس ایمیل گوگل بسیار شدت گرفت و شرکت گوگل به این نتیجه رسید که دیگر تمایلی در سانسور کردن گوگل چینی ندارد.
اگر این تهدیدها از طرف دولت چین و یا گوگل عملی شود، تحقیقات دانشمندان چینی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. برای اینکه میزان چگونگی این تاثیر کشف شود، نیچر تصمیم گرفت مطالعه‌ای را روی دانشمندان چینی انجام دهد و نظر آنها را راجع به اینکه چگونه از محصولات گوگل استفاده می‌کنند، جویا شود. جالب است بدانید که از میان 784 دانشمندی که در این بررسی شرکت کرده بودند، بیش از 75درصد معتقد بودند که گوگل اصلی‌ترین موتور جستجو برای انجام تحقیقاتشان است.
بیش از 80 درصد این دانشمندان از موتور جستجو برای یافتن مقالات دانشگاهی استفاده می‌کنند و نزدیک به 60 درصد آنها از این ابزار برای کسب اطلاعات راجع به کشفیات علمی و یا دیگر برنامه‌های تحقیقی استفاده می‌کنند. سی درصد نیز برای اطلاع یافتن از سیاستهای علمی و اخبار سرمایه‌گذاری از موتور جستجو کمک می‌گیرند. این محققان همچنین به‌شدت به محصولات گوگل مثل نقشه‌ها و یا ایمیل وابسته بودند.
گرچه یافته‌های این تحقیق بسیار مشابه دیگر کشورهاست؛ اما دیوید نیکولاس، محقق اینترنت، معتقد است که علم در چین هرچند بدون گوگل متوقف نخواهد شد، اما بر میزان کارایی دانشمندانش تاثیر خواهد گذاشت.
شرور نباشید
گوگل چینی در ژانویه 2006 / دی 1384 و در میان موج انتقادهای شدید بین‌المللی شروع به کار کرد. این منتقدان می‌گفتند که توافقنامه گوگل با دولت چین برای سانسور کردن نتایج جستجو برخلاف شعار این شرکت یعنی "شرور نباشید" است.
به‌هرحال اگر گوگل چینی بسته شود، بعید نیست که دولت چین هم به صورت دوره‌ای خود گوگل را مسدود کند؛ کاری که قبل از سال 2006 هم انجام داده بود. این دولت پس از آشوب بزرگی که جولای / تیر گذشته در منطقه خودمختار زینجیانگ رخ داد، اینترنت را در تمام استان برای همه سال مسدود کرد. این کشور همچنین محدودیت‌هایی را برای دسترسی به وبسایت‌هایی مثل فیس‌بوک، یوتیوب و توییتر که در سرتاسر دنیا محبوبیت دارند، اعمال کرد و باعث شد کار دانشمندانی را که از شبکه‌های اجتماعی برای حفظ ارتباطات با همکارانشان استفاده می‌کردند مختل کند. یکی از پاسخگویان به این تحقیق نوشته است: "فقدان این سایت‌ها تاثیر منفی بر ارتباط من با همکارانم در سرتاسر دنیا گذاشته است."
جانشینان گوگل
دانشمندان چینی برای یافتن مقالات علمی مورد نیازشان گزینه‌های دیگری هم دارند. یکی از شرکتکنندگان در این بررسی گفته است: "مهم نیست گوگل داشته باشیم یا نه، ما PubMed را نیز داریم. " پاپمد که توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا راه‌اندازی شده، یکی از سرویس‌های فراوانی است که برای جستجو در محتوای بانک‌های اطلاعاتی دانشگاهی کاربرد دارد. گرچه برای این منظور سایتهای دیگری هم وجود دارند؛ اما باز هم محققان بسیاری گوگل را به عنوان ابزار اصلی تحقیق خود انتخاب می‌کنند، چراکه می‌توانند مقدار زیادی اطلاعات متنوع را از آن کسب کنند؛ کاری که وبسایت‌های دیگر انجام نمی‌دهند.
نیمی از پاسخگویان این تحقیق گفته بودند که اگر نتوانند به گوگل دسترسی داشته باشند، از موتور جستجوی بومی خود یعنی Baidu استفاده خواهند کرد. این موتور جستجو توانسته است رضایت اکثر افراد غیردانشمند در چین را برآورده کند، اما براساس تحقیقی که گولیانگ، محقق اینترنت در آکادمی علوم اجتماعی چین واقع در پکن، انجام داده است؛ گرچه Baidu مزیت‌هایی بر گوگل در زمینه جستجوی محتوای زبان چینی دارد، اما باز هم گوگل در بین افرادی که میزان تحصیلات بالایی دارند محبوبیت بیشتری دارد. این نکته در بررسی انجام گرفته توسط نیچر نیز نشان داده شده است. یافته‌های این بررسی حاکی از این بوده‌اند که تنها 17 درصد از پاسخگویان Baidu را به عنوان موتور جستجوی اصلی خود برگزیده‌اند.
حق با کیست؟
برخی از شرکتکنندگان در این بررسی معتقدند که باید به دولت در بستن گوگل حق داد. یکی از این افراد نوشته است: "من سیاستهای کشورمان در زمینه اینترنت را نمیپسندم اما قدرت و تسلط کشور برای من خیلی مهمتر است. اگر گوگل میخواهد در چین تجارت کند باید از قوانین این کشور اطاعت کند."
در این میان برخی دیگر نیز معتقدند گوگل چینی مسئولیت دارد که بماند. به اعتقاد این دسته از افراد گوگل کمک میکند که جامعه مدنی در چین توسعه پیدا کند چون شهروندان را مجهز به اطلاعاتی میکند که برای فعالیتهای سیاسی خود نیاز دارند.
یکی دیگر از شرکتکنندگان نیز گفته است: "اگر من گوگل را از دست بدهم مثل این است که چشمانم را از دست دادهام."
نظر شما