زینب صفری: گذشته از سیاسی شدن برخی از نوحه‌ها و حتی توهین به برخی شخصیت‌های سیاسی از منابر روضه‌خوانی، محتوای اشعار نوحه‌ها نیز در چند سال اخیر چالش برانگیز شده است. در حالی که لحن موسیقایی نوحه‌های قدیمی در سال‌های گذشته سنگین و اشعار هم به مناقب اهل بیت(ع) اشاره داشتند و با وجود برخی انتقادها، اما اغلب به دانش مذهبی عزاداران اضافه می‌کردند، اما در چند سال گذشته ورود سبک جدیدی از مداحی‌ها موجب تحول در وزن و محتوای اشعار این نوحه‌ها شده است.
این سبک جدید موسیقایی در نوحه‌ها از اواخر دهه 70 و با ورود سبک شور به مداحی‌ها باب شد. سیدمحمدجواد ذاکر مبدع این سبک نوحه‌خوانی بود که به رغم مخالفت برخی از روحانیون و شخصیت‌های مذهبی اما استقبال جوانان از این مداح جوان و نوحه‌خوانی‌اش، سبب تداوم این سبک مداحی شد. ذاکر البته اشعار خاصی را در مداحی خود به کار می‌برد. بیراهه نیست اگر بگوییم او نحستین مداحی بود که واژه «سگ» را در مداحی‌هایش وارد کرد؛ آنجا که او در یکی از مداحی هایش خواند: «منم سگ کوی حسین / دیوانه روی حسین/کشته مرا کشته مرا/ تیغ دو ابروی حسین ...».
ذاکر اگرچه در سال 85 درگذشت اما شمار زیادی از مداحان سبک و سیاق او را در مداحی ادامه دادند. حالا شاهد ظهور نسل مداحانی هستیم که به جای خواندن از ظلم‌های روا داشته شده به اهل بیت (ع) آن هم با لحن و آهنگی سنگین و با اتکا به منابع موثق، شعرهایی تامل برانگیز با سبک «شور» می‌خوانند. در حال حاضر نمونه‌های مختلفی از این سبک مداحی‌ها در شبکه‌های اجتماعی از مداحان معروف دست به دست میشود. از جمله سال گذشته یکی از این مداحان معروف اینطور خوانده بود:
نوار مغز سرم در محضردکترا خطخطی و قاطی بود
طبیب توی مطب متحیر صدا زد این چه نوار مغزی بود
میدونی چی دادم جواب دکتر علت عیبش اینه آقای دکتر
من روانی ام روانی حسین خط خطی شده از عشق حسین
و یا مداح دیگری که خوانده است:
شیعه بگو با احساس، به وهابی خناث
ورود به جنت ممنوع، اینجی کلش واس ماس
همچنین در فایلی که از مداحان احمد واعظی و سیدمجید بنی‌فاطمه منتشر شد، آنها در سال روز ولادت امام رضا شعری انگلیسی-فارسی خواندند: «آی لاو یو امام رضا یا مولا / وری کورنر آو مای هارت سیز یا امام رضا / مای لاو مای مستر سیز یا امام رضا...».
هر چه هست ادامه‌ی این سبک مداحی‌ها و رواج اشعار نامناسب و یا حتی به لحاظ تاریخی غلط با سبک موسیقایی تند و آهنگین، سبب هشدارهای مراجع و شخصیت‌های مذهبی نسبت به عاری از محتوا شدن مداحی‌ها شده است. از جمله مقام معظم رهبری در سخنرانی 20 آبان سال 92 در این‌باره گفتند: «چقدر خوب است در محافل هیئت‌ها به قرآن و قرآن‌خوانی و معارف قرآنی اهتمام ورزیده شد. چقدر خوب است که در این نوحه‌خوانی‌ها مضامین اسلامی و انقلابی و قرآنی گنجانده شود. یک وقتی هست که سینه می‌زنند و صدبار با تعبیرات مختلف می‌گویند «حسین وای». این هیچ فایده ای ندارد. انسان هیچی چیزی از «حسین وای» یاد نمی‌گیرد». توصیه‌ی ایشان در آن سخنرانی به مداحان این بود که مضامین مفید برای عزادارن در اشعار مداحی گنجانده شود.
آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید در توصیه‌هایی خطاب به مداحان گفت: «توصیه می‌کنم اولا اشعار و آهنگ شما حماسی باشد و روح حماسه را در همه به‌ویژه جوانان زنده نگاه دارد که امروز به‌وجود این روحیه نیازمندیم. آیت الله مکارم بر استفاده از منابع معتبر و مستند برای سرودن هم تاکید کرده و از مداحان خواست تا از بیان مسائل ضعیف و آهنگ‌های مبتذل بپرهیزند. آنجا که گفت: «در برخی مجالس دیده شده نحوه خوانندگی مداحان شبیه خواننده‌های مبتذل است که باید بپرهیزید».
همچنین محسن طاهری رییس خانه‌ی مداحان هم دراین‌باره به خبرآنلاین گفته بود: «در بحث مداحی، انتخاب وزن‌ها باید سنگین باشد تا وارد حوزه گناه و موسیقی لهوی و به تعبیر حضرات مراجع و مقام معظم رهبری موسیقی غربی وارد نشویم. آنچه یک خواننده استفاده می‌کند ما مجوزش را نداریم. ما به‌خاطر خشنودی یک عده نمی‌توانیم هر کاری را مجوز دهیم».
او همچنین با انتقاد از صداوسیما برای مجال دادن به مداحان با سبک جدید گفت: «آقای ضیا در صداوسیما، اول سراغ آقای هلالی می‌رود. آقای هلالی چه حرفی برای گفتن دارد؟ غیر از این که میخواهد شور بخواند. شور که مداحی نیست. مداحی سبکی و سنت و قواعدی دارد، چارچوبی دارد. اصلا فرق رباعی و دو بیتی را این آقایان بلد نیستند».
با وجود این هشدارها اما این سبک مداحی‌ها همچنان ادامه دارد. ظاهرا دیگر باید با نسل مداحانی چون حاج سلیم موذن‌زاده و یا مرحوم کوثری مداح معروف بیت امام خمینی خداحافظی کرد. مداحان جوان حالا دیگر با تکیه بر برخی محافل سیاسی و با استفاده از سبک‌های موسیقایی جذاب برای نسل جوان در حال فتح منابر روضه خوانی هستند.
57214
نظر شما