به گزارش ایسنا، خوش چهره، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس، در ارتباط با نقد طرح تحول اقتصادی و برنامه توسعه پنجم گفت:«علیرغم اینکه بحث برنامه پنجم توسعه از نظر اهمیت و درجه قانونی و علمی از اهمیت بالاتری برخوردار است، اما به علت مطرح بودن طرح تحول اقتصادی تا حدودی در حاشیه قرار گرفته است، درحالیکه برنامه‌های پنج ساله موقعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور را تعیین می‌کند و از اهمیت بالایی برخوردار است.»
اهم سخنان وی در در نشست سالیانه سراسری دفتر تحکیم وحدت را در ادامه بخوانید:
- متاسفانه در بین دانشجویان به تغییرات اقتصادی کمتر توجه می‌شود، طی چند ماه اخیر دانشجویان بیشتر توجه خود را معطوف مسائل سیاسی کرده‌اند و بسیاری از نکات نگران کننده در قلمرو اقتصادی به حاشیه رفته است.
- سازمان برنامه در خلال جنگ سرد در سالهای 1327 یا 1948 شکل گرفت و کار سازمان برنامه در ایران این بود که در قالب برنامه‌های پنج ساله تحولات اجتماعی، زیرساختی، اقتصادی و غیره را برنامه‌ریزی کند و از جمله کاستی‌ها در این زمینه اشکالات ساختاری است که ریشه خیلی از مسائل در بعد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را دارد که ما آنها را معطوف به مشکلات ساختاری می‌دانیم و البته مرتبط با نظام برنامه ریزی، برنامه‌های قبل و بعد از انقلاب است.»
- یکی از مشکلات نظام برنامه ریزی ما را این است که خیلی از روسای دولتها منویات و سلایق خود را اساس تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار می‌دهند.
- بعد از انقلاب سیاست درهای باز در دوره سازندگی را شاهد بودیم و پس از آن در دوره اصلاحات توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مطرح شد و در دوره اخیر بحث از عدالت و بسط و گسترش آن می‌شود که در هر سه دوره می‌بینیم که محور کار به سلایق و باورهای شخصی روسای دولت برمی‌گردد و در واقع حرکات مارپیچی را در مقولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور شاهد هستیم. مثلا در بحث تولید ثروت در گذشته بیشتر توجه به تولید بوده است و کمتر به توزیع توجه شده است، درحالی که اخیرا تاکید بر توزیع است و کمتر به بحث تولید توجه می‌شود.»
- این وقفه با توزیع دارایی و ثروت متراکم 100 سال اخیر پر می‌شود و این نحوه توزیع که تحت عنوان سهام عدالت مطرح می‌شود بر فروش اموال متمرکز است که درآمدهای ناشی از افزایش درآمد نفتی نیز چاشنی آن می‌شود.»
-
انحرافات ایجاد شده در بحث تولید و توزیع ثروت باعث مطرح شدن چشم انداز 20 ساله شده که با تاکید مقام معظم رهبری تحت عنوان سند چشم انداز شکل گرفته است تا بدین وسیله دولتها از روش‌های سلیقه‌ای اجتناب کنند و بنابراین در برنامه پنج ساله پنجم سیاست‌های ابلاغی تعیین شده است که قلمرو آن با عدد و رقم مشخص شده است.
-
طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به لحاظ فرآیند شکل‌گیری، شکل عمومی و نحوه اجرایی حائز اهمیت است، به طور مثال شاهدیم که به علت عدم درک صحیح از واژه عدالت در طول تاریخ سوء استفاده‌های بسیاری از آن شده است که می‌توان در این زمینه به صدام و بوش اشاره کرد.
-
تفاوت‌های جدی در اشتراک محتوایی و نحوه اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها وجود دارد. البته در مورد اصل یارانه چالش‌های جدی وجود دارد از جمله اینکه گاهی به مزیت‌های نسبی که در هر کشوری وجود دارد یارانه گفته می‌شود.
-
از جمله دلایلی که می‌خواهیم وضع موجود را بر هم زنیم این است که وضع موجود قابل دفاع نیست.آنچه که دوستان ما در دولت می‌گویند متاثر از دو قلمرو است، یکی در حوزه عدالت است مبنی بر اینکه گروه‌های مرفه و با درآمد بالا از بحث یارانه استفاده قابل توجهی می‌کنند و این نوعی بی‌عدالتی در حق گروه‌های کم درآمدتر است و در این باره هر فرد احساسی و عدالت‌خواه تحت تاثیر قرار می‌گیرد، اما طی یک تحلیل منطقی می‌بینیم گرچه عنوان می‌شود که مثلا دورریز نان در طبقات مرفه بیشتر است، اما این موضوع به نحوه پخت نان و در واقع کیفیت تولید و همچنین ضعف نظارت‌ها بستگی دارد و تنها به علت پایین بودن قیمت نان نیست که دورریز آن بالا است. از طرف دیگر می‌بینیم که در سبد غذایی گروه‌هایی با درآمد بالا نان حرف حاشیه‌ای را می‌زند، پس عدالت اجتماعی تحت عنوان دورنیز نمی‌تواند مطرح باشد.»
-
در بحث بنزین نیز که موضوع عدالت اجتماعی مطرح می‌شود گفته شده هر ماشینی بالاتر از پیکان و پراید برای گروه‌های مرفه می‌باشد که طی تحقیقات متوجه شدیم به طور مثال خودروی پراید بیشتر مورد استفاده کارکنان دستگاه‌های دولتی و غیره است و البته گروه‌های مرفه بیشتر خودروهای کم مصرف استفاده می‌کنند، پس شعار عدالت اجتماعی شعار نافذی نیست گرچه نگرش و دغدغه‌اش واجد ارزش است؛ اما اینکه از یک واژه استفاده کنیم درجهت توجیه یک روش غلط، درست نیست.
-
در قلمرو بعدی باید گفت که درست است که دولت نمی‌تواند با منابع موجود، وضع موجود را ادامه دهد اما البته این نکته هم مهم است که مکانیزم قیمت برای اصلاح الگوها یک ابزار حاشیه‌ای است.
-
مکانیزم قیمت به عنوان ابزاری که بتواند اصلاح ساختاری کند به لحاظ نظری و تجربی قابل تائید نیست و پایگاهی سست دارد اگرچه اثر مسکن‌وار دارد، اما اصلاح ساختاری نمی‌کند و در دنیا مکانیزم قیمت را زمانی به کار می‌برند که کالای جایگزین وجود داشته باشد.
-
باید کالای جایگزین، مثلا حمل و نقل عمومی کارا ، ایجاد شود. وقتی کالای جایگزین ایجاد نشود و قیمت‌ها بالا رود اصلاحی به وجود نخواهد آمد و تنها باعث ایجاد آثار تورمی در جامعه می‌شود.
-
هدفمند کردن یارانه‌ها از نظر محتوا، فرآیند، دلایل ایجابی و نحوه اجرا، مباحث بحث‌برانگیزی را دارد که باید در فضای عالمانه به دور از دغدغه‌های سیاسی مورد بررسی قرار گیرد.
خوش چهره در جواب سوال یکی از دانشجویان در مورد بودجه‌ای که دولت به مجلس ارائه کرده است و اینکه چه تغییری در ساختار بودجه نویسی رخ داده است؟ گفت:« تاکید بودجه بر روی عبارات کیفی رفته و قلمرویی که نظارت و پاسخگویی داشته باشد را محدود کرده است.»
- در مورد بودجه نویسی اشکالاتی در نظام بودجه ریزی کشور وجود دارد اما به هر حال در برنامه‌های بلند مدت و 20 ساله هدفهای کلی آرمانی و در برنامه‌های پنج ساله هدفهای کلی مشخصی تعیین می‌شود و برنامه‌های بلند مدت در واقع با برش‌های پنج ساله خود را عملیاتی می‌کند و بودجه که همان برنامه‌ی عملیاتی سالانه است باید بر اساس منابع و درآمد، مصارف و هزینه مشخص شود.»
- متاسفانه بعضی مقولات مثل پیشرفت و عدالت مغفول مانده‌اند و بیشتر تمرکز دانشجویان بر مسائل سیاسی است، بنابراین دیده می‌شود گاهی اولویت‌ها در جریان دانشجویی اشتباه می‌شود.
- غرب قبول دارد که اقتصاد جهان نابرابر و ناعادلانه است. دلیل این نابرابری سهم ناعادلانه عوامل تولید است اما شاهدیم که خود غرب قبول کرده است که راحتی بالا رفته اما آرامش بشری و شادی تحقق نیافته است پس توسعه که ما را به رفاه می‌رساند به بهای سلب آرامش است و ما هنوز به دنبال رفاه هستیم به بهای از دست دادن آرامش، درحالی که دلیلی ندارد آن الگو را با این شتاب پیش رویم.
نظر شما