به گزارش همشهری، طبق گفته های «حسین جعفری» رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان امسال با برنامه ریزی مدون و اصلاح الگوهای کشت زمینه برای مصرف بهینه و مدیریت مصرف آب فراهم می‌شود.
وی در ابتدای صحبت هایش درباره حجم کل آب برداشتی غیرمجاز از کل چاه‌های استان اظهار کرد: برداشت از چاه های غیرمجاز استان به میزان312 میلیون مترمکعب است و از سوی دیگر اضافه برداشت از چاه‌های مجاز به میزان 152 میلیون متر مکعب در سال رسیده است.
جعفری جمع اضافه برداشت چاه‌های غیرمجاز و اضافه برداشت چاه‌های مجاز را 464 میلیون متر مکعب اعلام کرد و افزود: این اضافه برداشت‌ها در سالیان گذشته باعث شده تا کل کسری مخزن به44/2 میلیارد متر مکعب برسد. رئیس سازمان جهاد کشاورزی درباره حجم آب استحصالی ناشی از تعدیل پروانه ها بیان کرد: کاهش دبی به میزان 5 درصد یعنی 44 میلیون متر مکعب در سال 93-92 و 10 درصد یعنی 88 میلیون متر مکعب در سال 94-93 گزارش شده است که با این حساب مدیریت منابع آبی باید مورد توجه قرار گیرد. به گفته وی، حجم آب غیر مجاز برداشتی معادل 64 میلیون متر مکعب در سال و زمان رسیدن سفره به تعادل چندان مورد توجه نیست. همچنین کاهش دبی به میزان بیش از 10 درصد پروانه‌های بهره‌برداری مجاز به دلیل وجود تبعات اجتماعی توصیه نمی‌شود.
موانع سد راه
جعفری در بخش دیگری از صحبت هایش موانع پیش‌رو برای مدیریت منابع آبی در استان را برشمرد و گفت: تعداد چاه های نیمه عمیق و عمیق غیرمجاز 7369 حلقه با برداشت آب به میزان312 میلیون مترمکعب است که عمده این چاه ها (مشمول قانون تعیین تکلیف) تعیین تکلیف نشده و به بهره‌برداری خود ادامه می‌دهند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی اظهار کرد: با وجود ابلاغ قانون تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه و با توجه به این‌که برخورد قاطع با چاه‌های غیرمجاز انجام نمی‌گیرد، تعداد حفاری‌های غیرمجاز در حال افزایش است.
به گفته وی، روند پر کردن یک چاه غیرمجاز از مرحله شناسایی تا پر کردن طولانی شامل شناسایی توسط گشت نظارت، برگزاری کمیسیون، صدور حکم قضایی و پر کردن، تا یک سال زمان می‌برد که این موضوع نیز یکی از چالش‌های سد راه شدن اضافه برداشت‌هاست.
جعفری کمرنگ بودن فعالیت مأموران ماده 30 قانون توزیع عادلانه آب را نیز یکی از موانع مدیریت منابع آبی عنوان کرد و افزود: مطابق دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه مصرف بهینه آب کشاورزی و قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری، میزان دبی تخصیصی برای چاه‌های غیرمجاز 25 مترمکعب در شبانه‌روز است.
وی ادامه داد: این مقدار آب تخصیصی 3 لیتر بر ثانیه برای مصارف کشاورزی متناسب نیست و مشکل کشاورزان را حل نمی‌کند و با توجه به وسعت اراضی پایاب چاه های غیرمجاز عملاً امکان کنترل برداشت آب ممکن نیست و اضافه برداشت را به همراه دارد. جعفری با بیان این‌که کنترل چندانی روی اضافه برداشت از چاه‌های مجاز وجود ندارد، گفت: روند رسیدگی به پرونده چاه‌های فاقد پروانه در کمیسیون رسیدگی به صدور پروانه و کمیسیون رسیدگی به امور آب‌های زیرزمینی طولانی و زمان بر است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی نبود آمار کافی از چاه های غیرمجاز حفر شده بعد از سال 85 را یکی دیگر از موانع برای مدیریت منابع آبی استان بیان کرد و افزود: به نظر می‌رسد کنترل و حساسیتی که با هدف کاهش مصرف در چاه‌های مجاز وجود دارد، روی چاه‌های غیرمجاز و اضافه برداشت‌های غیرمجاز انجام نگرفته که منجر به تشویق مالکان چاه‌های مجاز به اضافه برداشت غیرمجاز و توسعه چاه‌های غیرمجاز در منطقه خواهد شد.
پیشنهاد مدیریت
جعفری در بخش دیگر صحبت هایش پیشنهادهایی برای مدیریت منابع آبی و مهار اضافه برداشت ها بیان کرد: باید صدور پروانه بهره‌برداری برای چاه های غیرمجاز شراکتی و انفرادی قبل از سال 85 با کشت زراعت با حداقل میزان 50 درصد نیاز آبی بر مبنای روش آبیاری میکرو جزو برنامه‌ها باشد.
جعفری صدور پروانه بهره‌برداری برای چاه‌های انفرادی و شراکتی با کشت باغ‌های قدیمی مثمر بالای 10 سال مطابق سند ملی آب و با راندمان آبیاری تحت فشار را از دیگر پیشنهادها عنوان کرد و افزود: تشویق و ترغیب کشت‌های گلخانه‌ای و تخصیص آب برای رونق این نوع کشت باید در اولویت قرار گیرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی اراضی زیرکشت استان را 518 هزار هکتار اعلام کرد و گفت: از این میزان350 هزار هکتار از اراضی استان زیر کشت دیم و اراضی زیرکشت آبی استان هم 168 هزار هکتار است.
جعفری با بیان این‌که 68 نوع محصول زراعی و21 نوع محصول باغی در استان کشت می‌شود، اظهار کرد: این در شرایطی است که حجم آب‌های مصرفی بخش کشاورزی استان1/5میلیارد مترمکعب گزارش شده که از این میزان حجم آب‌های زیرزمینی1/2میلیارد مترمکعب و 0/3 میلیارد مترمکعب از آب‌های سطحی تامین می‌شود.
وی ترکیب کشت محصولات زراعی و باغی، مدیریت تامین، انتقال و توزیع آب کشاورزی و توسعه عملیات آبخوان و آبخیزداری را از برنامه‌های انجام گرفته برای مصرف بهینه آب در این بخش عنوان کرد و گفت: در این بین فعالیت‌های آموزشی- ترویجی و فرهنگی نیز کارساز خواهد بود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی در پاسخ به پرسش همشهری درباره ترکیب کشت محصولات کشاورزی و باغی با هدف مصرف بهینه منابع آبی گفت: برنامه اصلاح باغ‌های قدیمی، استفاده از ارقام پایه رویشی، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای و نشایی، استفاده از ارقام با تحمل در برابر کم آبی و تنظیم ترکیب کشت محصولات زراعی می‌تواند در مدیریت منابع آبی اثرگذار باشد.
جعفری نیاز آبی یونجه را به مراتب بالاتر از هندوانه عنوان کرد و افزود: سطح زیرکشت علوفه در استان57 هزار و 232 هکتار با ظرفیت تولید382 هزار و473 هکتار با نیاز آبی 613 میلی سانتیمتر گزارش شده و این در حالی است که از26 هزار و956 هکتار سطح زیرکشت میزان تولید983 هزار و 242 هکتار با نیاز آبی193 میلیون متر مکعب است.
وی کاهش سطح زیرکشت حبوبات در استان را با هدف جایگزینی ارقام با نیاز آبی کم را از دیگر برنامه‌ها بیان کرد و ادامه داد: میزان مصرف آبی حبوبات در سال زراعی93-92 ،13 هزار هکتار با مصرف89 میلیون مترمکعب بود که در سال زراعی جاری 11 هزار و 200 هکتار سطح زیر کشت به مرز مصرف آبی77 میلی سانتیمتر رسید.
کشت مستقیم
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در پاسخ به پرسش همشهری درباره مزایای استفاده از کشت مستقیم در کشاورزی حفاظتی بیان کرد: حفظ و ذخیره رطوبت خاک، کاهش هزینه‌های تولید و صرفه‌جویی در میزان مصرف سوخت در تراکتورهای سنگین، کاهش به موقع گندم و عدم کاهش عملکرد به دلیل تأخیر در کشت در کنار جایگذاری مناسب بذر از نظر عمق کاشت و سطح سبز یکنواخت مزرعه نیز می‌تواند مفید باشد.
نظر شما