مخالفان و حامیان عضویت سیدحسن خمینی در مجلس خبرگان چه می‌گویند؟/از مانع‌تراشی‌ها تا راه‌های پیش رو

نسرين وزيري: او که تا دو ماه پيش تنها گاه گاهي به جهت سخنانش درباب خط امام و انحراف از آن در صفحه نخست رسانه ها ديده مي شد به جهت نامزدي در انتخابات پنجمين دوره مجلس خبرگان رهبري، نقل محافل سياسي و رسانه اي کشور شده است. از همان زماني که شايعاتي درباره نامزديش مطرح بود، تا ثبت نامش در اين انتخابات و نحوه احراز اجتهادش به عنوان شرط تداوم نامزديش. موضوعي که اين روزها حتي بر حمايت يا عدم حمايت از نامزدي آيت الله هاشمي رفسنجاني از سوي جامعتين نيز سايه افکنده و مهمتر جلوه کرده است.

پس از هفته‌ها گمانه زني سياسي و رسانه‌اي، بالاخره سيدحسن خميني به دعوت حاميانش و حتي جمعي از مراجع، لبيک گفت و عزمش را براي نامزدي در انتخابات خبرگان جزم کرد. بر خلاف برخي چهره‎هاي سرشناسي که نماينده‌شان را براي ثبت نام در انتخابات خبرگان فرستاده بودند{اينجا}، او شخصا براي اين منظور در وزارت کشور حضور يافت که با استقبال خبرنگاران رسانه‎ها و صلوات حاضران در وزارت کشور روبرو شد. او به منتقدان نامزدیش در انتخابات خبرگان گفت که «برای تحکیم انقلاب، از آبرویم گذشتم». یادگار امام اظهار داشت: امام به ما آموختند برای حفظ و تحکیم این انقلاب از همه چیز خود بگذريم و من نیز برای انقلاب از آبروی خود خواهم گذاشت. او همچنين تاکيد کرد که به شکل «مستقل» نامزد انتخابات خبرگان شده است. استقلالي که به گفته حجت الاسلام حسين ابراهيمي عضو جامعه روحانیت مبارز،می‌تواند جمعیت خاکستری را به انتخابات بیاورد. علي مطهري هم ورود افرادی که جاذبه قوی دارند را موجب پدید آمدن شور و شوق بیشتر و رقابت جدی‌تر دانست.{ اينجا} برخي رسانه‌ها نيز با اين عنوان که «سیدحسن از جنس خمینی است»، به استقبال از نامزدي وي رفتند.

اما از همان روز هجمه‌ها به سيدحسن خميني براي ورودش به آزمون خبرگان آغاز شد. توهین مسئول دفتر آیت الله مصباح یزدی به او از يکسو و مقاله مطول کيهان با عنوان « بازی با نام‌‌ها اسم رمز تخریب و تحریف امام(ره)» از سوي ديگر، {اينجا} مقدمه‎اي بود براي ورود دوباره و اظهارنظرهاي کساني که مدعي بودند خاندان امام خميني(ره) بنا بر توصيه ايشان نبايد به عرصه‌هاي سياسي ورود يابند. {اينجا} ماجرا تا آنجا پيش رفت که حتي برخي آرزو کردند که سيدحسن از نامزدي در انتخابات خبرگان منصرف شود. {اينجا}

گام بعدي براي ممانعت از حضور وي در اين عرصه هم حدس و گمانه‌هايي بود که برخي رسانه‌ها به آن دامن مي‌زدند و آن پيش بيني رد صلاحيت سيدحسن خميني بود. اقدامي که از منظر ديگران، تنها برآمده از اهداف سياسي‌اي مي‎توانست باشد که بي طرفي شوراي نگهبان را زير سوال مي‌برد.{اينجا}

 اما پاسخ سيدحسن خميني به همه اين هجمه‎ها تنها يک کلام بود و آن اينکه «سخن و راه درست هزینه دارد؛ مسیر روزی پلو دارد و روزی ناسزا شنیدن».

سيد حسن و دو راهي شرکت در آزمون اجتهاد

فاز بعدي در مانع تراسي براي حضور سيدحسن خميني در انتخابات خبرگان، در هفته جاري کليد خورد. از ابتداي هفته اين سوال در رسانه‌هاي مختلف مطرح مي‌شد که سیدحسن خمینی به شرکت در آزمون خبرگان دعوت شده است یا نه؟ و هريک متناسب با موضع خود به آن پاسخ مي‌دادند. برخي به استناد سخنان آیت الله مؤمن که گفته بود «کسی که ... در حوزه تدریس می‌کند، نوارهای جلسات درس او نیز موجود است، خوب هم درس می‌دهد، ملا است و در مسائل سیاسی هم اظهارنظر کرده و مواضعش روشن است؛ این فرد نیازی به امتحان اجتهاد ندارد» بر اين باور بودند که حجت الاسلام سيدحسن خميني نيازي به حضور در آزمون اجتهاد ندارد.  علاوه بر اين رییس شورای استفتائات مقام معظم رهبری هم گفته بود که «سیدحسن همه شرایط علمی، سیاسی و اعتقادی برای خبرگان را دارد».

سايت جماران به عنوان رسانه نزديک به سيدحسن خميني با اين استدلال نوشت: این سیره در دوره‌هاى گذشته به قدرى قوى بوده که تقریبا هیچ یک از اعضای ادوار گذشته مجلس خبرگان در امتحان شرکت نکرده اند. از آن زمره مى توان با اسامى آیات هاشمى رفسنجانی، یزدى، جنتى، مومن، شاهرودى، مشکینى، منتظرى، امینى، موسوى اردبیلى، جوادى آملی، فاضل لنکرانى، سید احمد خمینى، راستى کاشانى، ملکوتى، صانعى، موسوى خوینى، رى شهرى و...اشاره کرد. {اينجا}

گمانه‌هاي رسانه‌اي تا آنجا ادامه يافت که سام سوادکوهي عضوشورای نگهبان در گفت و گو با خبرآنلاين اعلام کرد که از آقایان امجد و خمینی برای آزمون خبرگان دعوت شده است.  خبري که بلافاصله از سوي نزديکان اين دو نفر تکذيب شد. چه آنکه حجت الاسلام سید على خمینى گفت: براى حاج حسن آقا دعوتنامه آزمون خبرگان ارسال نشده است. اما سيامک ره پيک رئيس هيات نظارت بر انتخابات هم گفت که دعوت از نامزدهاي خبرگان براي شرکت در اين آزمون از طريق سامانه پيامکي شوراي نگهبان بوده است. خبرگزاري تسنیم در خبري نوشت: پیامک دعوت برای سیدحسن خمینی ارسال شده‌ است.

سخنگوي شوراي نگهبان هم که گفته بود «دعوت‌نامه شخصی برای هیچکس نفرستادیم، اما پیامک برای همه ارسال شده است؛ در گفت و گو با خبرآنلاين، اعلام کرد که «شرکت نکردن دعوت‌شدگان به آزمون خبرگان، به مثابه عدم احراز صلاحیت آنهاست». اتمام حجت نهايي ابراهيميان با نامزدهاي انتخابات خبرگان آنجا بود که او از اظهارنظر درباره هر نامزدي خودداري کرد و همه را به اطلاعيه شوراي نگهبان ارجاع داد که اگر مشمول آن هستند، بايد در آزمون شرکت کنند. بر اساس اين اطلاعيه تنها «اعضای  فعلی مجلس خبرگان»، « کسانی که در گذشته در آزمون خبرگان تأیید شده‌اند» و «کسانی که در آزمون پانزدهم شهریور 1394 شرکت نموده‌اند» از حضور در اين آزمون مستثني شده بودند. اگرچه پاسخ ابراهيميان شفاف نبود اما از آنجا که سيدحسن خميني در زمره هيچ يک از اين استثناها نبود، به نظر مي‌رسيد که تلويحا از سوي شوراي نگهبان به شرکت در آزمون فراخوانده شده است.

اما او در آزمون روز سه شنبه که در دبيرخانه مجلس خبرگان در قم برگزار شد، شرکت نکرد. همزمان کانال تلگرامي سيدحسن خمینی تصویری را منتشر کرده که نشان مي​داد او در زمان برگزاری آزمون شورای نگهبان به تدریس مشغول بوده است. {اينجا}

همان شب نجات الله ابراهیمیان سخنگوی شورای نگهبان درباره عدم حضور سیدحسن خمینی و بیش از ۱۰۰ داوطلب مجلس خبرگان رهبری در آزمون تشخیص اجتهاد، در يک برنامه تلويزيوني گفت: عدم حضور این اشخاص راه احراز اجتهاد را مسدود کرد و آنها احراز صلاحيت نمي‎شوند. سخناني که از روز بعد در برخي رسانه‎ها به منزله انصراف سيدحسن خميني از حضور در رقابت‎هاي خبرگان تلقي شد اما باز هم منابع نزديک به وي اعلام کردند که او انصراف نداده است.

راه‎هاي احراز اجتهاد سيدحسن خميني

سخنان سخنگوي شوراي نگهبان درباره عدم احراز صلاحيت نامزدهايي که در آزمون اجتهاد حضور نيافتند، بار ديگر فضاي سياسي و رسانه‌اي کشور را با اين سوال مواجه کرد که بالاخره سيدحسن خميني امکان حضور در رقابت‌هاي پنجمين انتخابات خبرگان را خواهد يافت يا نه؟

از آنجا که در مواردي به جز شرکت در انتخابات خبرگان، اجتهاد روحانيون بايد به تاييد مراجع عظام تقليد برسد، برخي چهره‌هاي سياسي به اعلام اسامي علمايي پرداختند که صلاحيت علمي سيدحسن خميني را تاييد کرده اند. عبدالواحد موسوی‌لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات، اعلام کرد که سیدحسن اجازه اجتهاد خود را از طرف آیت‌الله وحید‌خراسانی دریافت کرده است. فرزند صادق آهنگران هم در صفحه اینستاگرام خود نوشت: آیت‌الله موسی شبیری‌زنجانی، آیت‌الله امینی، آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله سیدجعفر کریمی و آیت‌الله غضنفری‌خوانساری از‌جمله آیاتی هستند که اجتهاد سیدحسن را تأیید و امضا کرده‌اند. آيت‌الله حاج شيخ عباس محفوظي هم او را صاحب مدارج علمي دانشگاهي در مباحث فلسفه و الهيات و غيره برشمرد. آیت الله سيدعلي محقق داماد هم اعلام کرد که «سیدحسن» به رتبه اجتهاد و قدرت استنباط نائل آمده است.

حجت الاسلام هاشم هاشم‌زاده هريسي عضو مجلس خبرگان رهبري نيز در گفت و گو با خبرآنلاين، از چهار راه تشخيص اجتهاد از سوي شوراي نگهبان خبر داد که عبارت بودند از «شهرت به اجتهاد»، «کتب تحقيقي نشان دهنده اجتهاد»، «کلاس‌هاي درس نشان دهنده اجتهاد» و «آزمون». او که از دعوت سيدحسن خميني به آزمون اجتهاد بي اطلاع بود، افزود: شوراي نگهبان بر اساس کتب و کلاس‌هاي درس او نيز مي‌تواند اجتهاد وي را تاييد کند، مگر آنکه آن را کافي نداند. محسن غرویان، ديگر چهره‌اي بود که به استناد سخنان آيت الله مومن مي‌پنداشت برای احراز صلاحیت چهره‌هایی مانند سیدحسن خمینی راه‌هایی به جز آزمون هم وجود دارد.

بروز ابهامات جدی در باره نحوه احرازصلاحیت کاندیداهای خبرگان؛ اين سوال را آفريد که اساسا اظهارات سخنگوی شورای نگهبان درباره اينکه عدم شرکت در آزمون خبرگان، منجر به عدم احراز صلاحيت نامزدها مي شود، قابل استناد است يا نه؟ چرا که علاوه بر سيدحسن خميني چهره‌هاي ديگري همچون مرتضي آقاتهراني و سيدمحمد غروي عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم نيز در اين آزمون شرکت نکرده‌اند. همچنين بر اساس قانون، تنها فقهاي شوراي نگهبان حق اظهارنظر درباره اجتهاد نامزدهاي خبرگان را دارند که ابراهيميان در زمره آنها نيست. تناقض گفته‌هاي وي با مواضع آيت الله مومن هم مزيد بر همه اين علت‌هاست که بر ابهامات مي‌افزايد.

2727