مرجان پارسا: «دولت نهم در صدد است که امکانات برابر آموزشی در کشور ایجاد کند و طرح اتصال مدارس به شبکه اینترنت ملی از جمله این اقدام‌ها است.» این خبر را عبدا‌‌لمجید ریاضی معاون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در مراسم امضای تفاهم‌نامه بین وزارت آموزش و پرورش و شرکت فناوری اطلاعات ایران اعلام کرد. بر اساس این تفاهم‌نامه قرار است 100 هزار واحد آموزشی و اداری آموزش و پرورش به شبکه اینترنت ملی اتصال یابند. با این‌حال، حتی ارزیابی خوش‌بین‌ترین کارشناسان نیز حاکی از آن نیست که حتی در صورت تحقق این وعده، تحولی مثبت در مدارس ایجاد شود.
البته آنچه ریاضی از آن به عنوان «تلاش دولت نهم برای گسترش امکانات برابر آموزش در کشور» یاد می‌کند، تعهدی است که ایران به عنوان یکی از شرکت‌کنندگان در اجلاس جامعه اطلاعاتی جهان بر عهده دارد. براساس بیانیه نهایی اجلاس سال 2003 (WSIS2003)، تمام کشورهای امضا‌کننده بیانیه باید طبق یک برنامه زمانی مشخص، توسعه ICT در دبیرستان‌ها را تا سال 2010 و توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات در سایر دوره‌های تحصیلی را تا سال 2015 به پایان برسانند. لزوم اتصال۵۰ هزار به شبکه ملی اینترنت تا پایان برنامه چهارم نیز بر همین اساس در دستور کار قرار گرفته است، اما بر اساس آمار‌های اعلام شده، تا به حال فقط 6هزار مدرسه به این شبکه متصل شده‌اند و حال با امضای تفاهم‌نامه گفته می‌شود تا 3 سال آینده شمار مدارس متصل به شبکه به 100هزار می‌رسد.
« در فاز اول این طرح 20هزار مدرسه، فاز دوم 30 هزار مدرسه و فاز سوم 50 هزار مدرسه به شبکه اینترانت ملی متصل خواهند شد.» مهندس علی قدم‌یاری، معاون IT وزارت آموزش و پرورش، با بیان این مطلب به خبر می‌گوید: البته در طرح اتصال مراکز پیش‌دانشگاهی و دبیرستان‌ها در اولویت قرار دارند و به مرور مدارس راهنمایی و دبستان‌ها نیز به شبکه متصل میشوند.
مدارس به اینترانت ملی متصل میشوند
خبر امضای تفاهم‌نامه میان دو وزارتخانه آموزش و پرورش و ارتباطات در بسیاری از رسانه‌ها این‌چنین انعکاس یافته است: تمامی مدارس تا سال 90 به «شبکه ملی اینترنت» متصل میشوند. اما «اینترنت ملی» پدیده‌ای است که از زمان طرح موضوع با مخالفت‌ها و البته ابهامات بسیاری روبرو بوده است: «واژه اینترنت ملی یک واژه نامفهوم است و طی 2سال اخیر که مطرح شده به‌هیچ‌وجه نتوانسته جایگاهی برای خود در میان نخبگان و کارشناسان پیدا کند.»
دکتر علی‌اکبر جلالی یکی از کارشناس IT است که نسبت به واژه «اینترنت ملی» اعتراض دارد و معتقد است اگر از ابتدا به جای چنین واژه نامفهومی از عباراتی چون «شبکه ملی پرسرعت» یا «اینترانت» استفاده می‌شد، مشکلی پیش نمی‌آمد.
مهندس قدم‌یاری نیز در گفتگو با خبر، با تایید این مساله می‌گوید: شبکه مورد نظر در واقع اینترانت است و تمام مدارس و اداره‌های آموزش و پرورش به این شبکه متصل میشوند.
اما صرف نظر از بحث واژه، انتقاد دیگری که می‌تواند بر این تفاهم‌نامه وارد شود آن است که شبکه ملی ما که هنوز هم به غلط «اینترنت ملی» خوانده می‌شود تا اجرایی شدن راه درازی در پیش دارد، آنچنان‌که چندی پیش دکتر ریاضی با بیان اینکه طراحی‌ها در راستای گسترش شبکه اینترنت ملی در کشور در وزارتخانه انجام شده است، به خبرگزاری فارس گفته بود: زمینه برگزاری مناقصه در راستای اجرایی شدن این شبکه فراهم شده است.
حال این سوال مطرح است که وقتی این شبکه هنوز به طور کامل اجرایی نشده، مدارس کشور قرار است به چه متصل شوند؟
قدم‌یاری در پاسخ به این سوال می‌گوید: «اینترانت آموزش و پرورش بخشی از اینترانت ملی است. البته ایده‌آل آن است که همه زیر‌بخش‌ها در یک شبکه شکل بگیرند اما شبکه که یک شبه خلق نمی‌شود، به هر حال به مرور این شبکه ملی ما که اکنون هم وجود دارد و برخی از دانشگاه‌ها، مدرسه‌ها و ادارات دولتی عضو آن هستند کامل‌تر می‌شود.»
وی در مورد مزیت‌های این شبکه می‌گوید: در این شبکه دانش‌آموزان می‌توانند به منابع درسی و آموزشی موجود در شبکه رشد و یا منابع علمی تولیدی معلمان و دانش‌آموزان سایر مدارس دسترسی پیدا کنند و همچنین معلمان محتوای تولیدی درس خود را به صورت الکترونیکی در قالب طرح‌های تحقیقاتی به دانش‌آموزان ارایه می‌کنند.
ارتباط مجازی اولیا دانش‌آموزان با مدرسه از دیگر امکاناتی است که برای این شبکه متصور است: در بسیاری از مواقع شاهدیم که هنگام ثبت‌نام دانش‌آموزان ازدحام و شلوغی بیش از حدی در مدارس داریم، اما با تشکیل این شبکه این امکان وجود خواهد داشت که ثبت‌نام دانش‌آموزان به صورت غیر حضوری انجام شود.
قدم‌یاری اعلام نتایج امتحانات دانش‌آموزی، نقل و انتقال معلمان، آموزش مجازی برای معلمان و همچنین دانش‌آموزان به عنوان مکمل نظام کنونی را از دیگر امکاناتی عنوان می‌کند که در قالب تفاهم‌نامه مذکور اجرایی میشوند.
فاصله از طرح تا عمل
تمام تغییراتی که معاون IT وزارت آموزش و پرورش به آنها اشاره می‌کند قرار است در یک بازه زمانی 3 ساله رنگ واقعیت بگیرند. این درحالی است که بر پایه آخرین آمار اعلام شده نسبت رایانه به دانش‌آموز در دوره متوسطه یک به 48 است. یعنی به طور میانگین به ازای هر 48 دانش‌آموز دبیرستانی یک رایانه در مدارس وجود دارد. با این اوصاف تصور استفاده عملی از اتصال مدارس به شبکه در 3 سال آینده خوشبینانه نیست؟
قدم‌یاری به این سوال اینگونه پاسخ می‌دهد: البته به نظر من حتی این آمار نیز به دلایل مختلف چندان دقیق نیست و این نسبت چیزی حدود 60 تا 70 دانش‌آموز به ازای یک رایانه است، اما فرهنگ‌سازی استفاده از IT در کنار تجهیز مدارس است که می‌تواند برای ما مفید باشد.
به اعتقاد این کارشناس، اینکه تعدادی رایانه به مدارس بدهیم اما در عمل استفاده‌ای از آنها نشود، انگیزه‌ای برای استفاده نباشد و مدرسه نیروی انسانی متخصص برای بهره‌برداری از سایت رایانه نداشته باشد از مهم‌ترین مشکلات موجود است: به هر‌حال در این طرح دیده شده که مدارس آمادگی الکترونیکی لازم را داشته باشند و حداقل زیر ساخت های لازم از تجهیزات سخت‌افزاری گرفته تا استفاده از نیرو‌های متخصص IT در آموزش و پرورش فراهم شود.
قدم‌یاری ادامه می‌دهد: مدارسی که تا سال گذشته به شبکه متصل بوده‌اند معمولا سرعتی معادل K 64 داشتند اما امسال حداقل سرعت 512 در نظر گرفته شده که با توجه به تعداد دانش‌آموزان و همچنین اعتبار مالی مدرسه این میزان تا MB 4 نیز قابل افزایش است. وی اعتبار لازم برای این طرح را در فاز اول 20 میلیارد تومان ذکر می‌کند و می‌گوید: این اعتبار به صورت مشترک از سوی وزارت آموزش و پرورش و وزارت ارتباطات تامین می شود.
اما آیا با چنین اعتباری ممکن است تمام فرایند تجهیز مدارس به علاوه زیر‌ساخت‌های لازم برای اتصال مدارس به شبکه اینترنت ملی انجام شود؟ پاسخ به این سوال منفی است: «اعتبارات IT ، اعتبارات نوسازی مدارس و همچنین اعتباراتی که در سفر‌های استانی ریاست‌جمهوری برای این منظور جذب شده است علاوه بر این رقم 20 میلیاردی در اجرای این طرح استفاده میشوند.»
نظر شما