همه چیز از موصل آغاز شد/ این تکنوکرات جنجالی عراق را به کجا می‌کشاند؟

زهره نوروزپور: عراق بار دیگر دچار بحران سیاسی شد. پس از سقوط صدام حسین و حمله آمریکا به این کشور 13 سال می گذرد و همچنان مردم این کشور با بحران سیاسی و امنیتی روبه رو هستند، اتفاقات اخیر عراق از جایی آغاز شد که حیدر عبادی نخست وزیر وقت پرونده کابینه تکنوکرات را رونمایی کرد. با اعلام اسامی کابینه جدید معترضان به منطقه خضراء (سبز) هجوم بردند، منطقه ای امنیتی که قلب احزاب و رهبران عراق محسوب می شود، با دامنه دار شدن اعتراضات و هجوم به پارلمان این کشور اوضاع متشنج تر از همیشه شد؛ چرا که عراق تا به حال این صحنه از اعتراضات را به خود ندیده بود. هجوم معترضان به پارلمان بهت مقامات این کشور برانگیخت. این بحران سیاسی شکل گرفته در عراق از کجا نشات گرفته است؟ در گزارشی مختصر مروری می کنیم بر ریشه بحران فعلی عراق و پیامدهایی که مردم این کشور را تهدید می کند.

سقوط موصل

موصل سقوط کرد، این بود تیتر رسانه های داخلی و خارجی در 30 خرداد 1393 مصادف با 10 ژوئن  2014.
گروه تروریستی داعش پس از نفوذ به استان الانبار، موصل را به کنترل خود در آوردند  و شد سرانجام آغاز بحران سیاسی عراق که تا قلب منطقه سبز در بغداد ریشه دواند.

پس از سقوط موصل نوری مالکی نخست وزیر وقت عراق وعده آزادی این شهر را داد و اعلام کرد که کل عراق را از لوث تروریست ها پاک خواهیم کرد، اما مشکلات سیاسی که سد راه مالکی قرار گرفت نه تنها موصل آزاد شد، بلکه بعد از آن رمادی هم به اشغال داعش در آمد.

فتح موصل از سوی داعش

سقوط رمادی

تظاهرات مردمی عراق دقیقا در تابستان سال گذشته اتفاق افتاد، زمانی که مردم در پی مطالبات خدمات شهروندی بودند، اما چه شد که این مطالبات به یکباره جای خود را به مطالبات سیاسی داد؟

مطالبات سیاسی از زمانی آغاز شد که پشت رمادی خالی شد، آمریکایی ها به دولت مرکزی اعلام کردند که رمادی را از گروه ترویستی داعش پس خواهند گرفت با کارشکنی های خود علیه بسیج مردمی و ارتش این کشور باعث سقوط این شهر شدند که نتیجه آن اعدام مردان و بردگی زنان بود. هزاران تن از ساکنان این شهر آواره شدند و هزاران نفر در گور جمعی دفن شدند. آمریکایی ها به زعم خود با ائتلافی که علیه این گروه تروریستی تشکیل داده در صدد آن بودند که به جای از بین بردن داعش ، تفرقه بین شیعه و سنی را که در این محدوده بسیار مهم است، افزایش دهند و دست آخر ماجرا این بود که با کارشکنی آمریکا بار دیگر مالکی  متهم به سقوط دو شهر مهم عراق شد.

ایرادی که به نخست وزیر وقت داشتند این بود که سقوط رمادی به سبب نفاق در ارتش بوده است کما اینکه باز هم سندی علیه مالکی وجود نداشت. در این میان بود که پرونده موصل بار دیگر مطرح شد و مقصر اصلی در سقوط این شهر مالکی شناخته شد. در واقع مشخص نشد که این اتهامات به مالکی وارد است یا خیر چرا که بحثی که در پارلمان درباره سقوط موصل شکل گرفت موضوعی بود که در مجلس عراق مطرح شده بود. گروهی بحث سقوط موصل را مطرح کردند و در این پرونده اسمی هم از مالکی برده شد که این مساله  اختلافات در پارلمان را کلید زد، مشاجرات سیاسی بر سر تعیین نخست وزیر جدید دست آخر بر آن شد که حیدر عبادی سکان دولت عراق را به دست بگیرد، وی که با وعده تغییر،  کابینه را به دست گرفت، تحولات اساسی در ساختار دولتی این کشور به وجود آورد، از جمله حذف معاونین و مشاورین رئیس جمهوری بود.

اشغال رمادی از سوی داعش

کابینه تکنو کرات ( فن سالار)

حیدر عبادی در آخرین تلاشهای خود برای ترمیم کابینه و جلوگیری از فساد دولت طرحی جنجالی را که منجر به آشوب های عراق شد کلید زد.

عبادی این "طرح تکنوکرات" که از سوی حزب الدعوه، به نخست وزیر پیشنهاد شده بود را پذیرفت که بر اساس آن برخی از وزیران، معاونین و حتی رئیس مجلس سلیم الجبوری از کابینه و خدمت به دولت عزل شدند. پس از عزل وزیر خارجه و رئیس پارلمان آتش به دل مخالفان افتاد و معترضان را به امنیتی ترین منطقه بغداد کشاند.

پیامد های بحران عراق

تروریسم زمانی وارد یک کشور می شود که هرج و مرج سیاسی آغاز شود. پروسه خطرناکی که در عراق در حال روی دادن است ممکن است با خطر تجزیه این کشور رو به رو شود.

در این باره کاظمی قمی سفیر سابق کشورمان در عراق در زمان سقوط  رمادی در گفتگو با خبرآنلاین گفت: «سناریوهای جدیدی که امروز در منطقه در حال رقم خوردن است برای ایجاد اشوب و ناامنی در منطقه است. جنگ نیابتی دو پایه دارد، گسترش جریان تروریسم و تکفیر که به راحتی و بدون پاسخگو بودن به کسی و سازمانی عملیات نظامی علیه دولت ها و شهروندان آنها انجام می دهد و یکی از اصلی ترین جایگزین های آمریکا به جای حمله و مداخله های نظامی پرهزینه است.

مساله دوم طراحی تجزیه است. چگونه است که امریکا می گوید من خودم عشایر و گروههای مردمی را اموزش و تسلیح می کنم؟ بدون آنکه حمایت از این گروه ها را با دولت مرکزی عراق هماهنگ کرده باشد؟ چرا به بهانه مقابله با تروریسم ائتلاف تشکیل می دهد؟ اما در عمل با تروریسم همراهی می کند.

قطعا خطر تجزیه فقط متوجه عراق نیست و اگر آغاز شود دامن خیلی دیگر از کشورها را خواهد گرفت. آمریکا در صدد اجرای طرحی است که 13 کشور منطقه شامل این تجزیه می شوند. بسیاری از اقداماتی که آمریکا انجام می دهد هدف اصلی آن ایران است. اگر آمریکایی ها پس از سقوط صدام در عراق موفق شده بودند، جهت عملیات به طور قطع به سمت ایران بر می گشت. آنها ناکام ماندند و امروز توان یک حمله نظامی مستقیم را هم ندارند و به این خاطر سناریوهای جدید را طراحی کرده اند.»

با این تفاصیر وضعیت عراق وضعیتی مشابه لبنان را پیدا کرده است یک بن بست سیاسی که گویا خلاصی از آن زمان می برد، آیا فی الحال می توانیم بگوییم که عراق به تجزیه نزدیک می شود؟

52310