ماجرای پیشنهادهای جلیلی به امریکایی ها در استانبول چه بود؟

اين پيشنهاد در مذاكرات استانبول و توسط آقاي سعيد جليلي رئیس تیم مذاکره کننده وقت مطرح شد. به آمريكايي‌ها پيشنهاد مي‌شود ايران در برابر برداشتن تحريم‌ها حاضر است سطح غني‌سازي خود را تا ۴ درصد كاهش بدهد و برخي از مراكز هسته‌اي خود را تعطيل کند و يا به حالت نيمه تعطيل دربياورد. با اين وجود اين پيشنهاد مورد قبول آمريكا قرار نمي‌گيرد. درباره دلايل پذيرفته نشدن پيشنهاد جليلي نيز تفسيرهاي متفاوتي وجود دارد كه جاي بحث و تامل دارد.

احمدي‌نژاد كه از مديريت اقتصاد كشور ناتوان و نااميد شده بود به يك باره با تحريم‌هاي گسترده بين‌المللي مواجه مي‌شود. اين مساله دولت دهم را در تنگنا و شرايط سختي قرار داده بود. در چنين شرايطي اتاق فكر دولت‌هاي نهم و دهم تصميم مي‌گيرد راه‌حل‌هاي برون رفت از بحران را بررسي كند. در نتيجه راه‌حل‌هاي مختلفي و از جمله دور زدن تحريم‌ها در دستور كار دولت احمدي‌نژاد قرار مي‌گيرد. يكي ديگر از اين راه‌حل‌ها پيشنهاد به كشورهاي۱+۵توسط سعيد جليلي در مذاكرات بوده است.

به همين دليل جليلي از طرف دولت احمدي‌نژاد به كشورهاي غربي در استانبول پيشنهاد مي‌كند كه ايران حاضر است در سياست‌هاي هسته‌اي خود بازنگري به وجود بياورد تا تحريم‌هاي بين‌المللي از بين برود. كشورهاي غربي حاضر نبودند با ‌دولت احمدی نژاد توافق كنند.

به همين دليل منتظر بودند تا دولت بعدي در ايران بر سركار بيايد تا دست به چنين توافقي بزنند. در آن مقطع زماني كشورهاي غربي هنوز نمي‌دانستند پس از احمدي‌نژاد چه كسي در ايران به قدرت خواهد رسيد. با اين حال اميدوار بودند شخصي در ايران به قدرت برسد كه مشي معتدل‌تري داشته باشد. دولت دهم در مذاكرات استانبول ماه‌هاي آخر خود را سپري مي‌كرد.

دولت‌هاي غربي نيز از اين مساله آگاهي داشتند به همين دليل اجازه دادند دوران رياست‌جمهوري احمدي‌نژاد به پايان برسد و سپس حاضر شدند با ايران مذاکره و سپس توافق كنند. تصويري كه احمدي‌نژاد از ايران در بين افكار عمومي جهان ساخته بود اجازه نمي‌داد كشورهاي غربي به وي و دولتش اعتماد كنند. به نظر من در شرايط كنوني رفع كامل تحريم‌ها با بازيگري آمريكا حداقل پنج سال به طول مي‌انجامد.

رفت و آمدهاي كشورهاي آسياي جنوب شرقي به ايران نشان‌دهنده اين مساله است كه تحريم ايران نه تنها براي كشورهاي غربي بلكه براي كشورهاي جنوب شرقي آسيا نيز مشكل آفرين بوده و اين كشورها تمايلي به ادامه تحريم‌هاي ايران ندارند. از سوي ديگر ادامه مذاكرات و تغيير دولت در ايالات متحده آمريكا تا حدود زيادي افق روابط ايران با كشورهاي غربي را مشخص خواهد كرد.

17302