شهر آفتاب به این زودی‌ها افتتاح نخواهد شد

آذر مهاجر: تا چند روز دیگر بیست و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران آغاز می‌شود، در حالی که رواق‌های مصلی در اختیار نمایشگاه قرار نگرفته و ناشران کودک و نوجوان و ناشران دانشگاهی باید غرفه‌های خود را در محوطه مصلی و زیر چادر برپا کنند.

این مسئله و نیز مشکلات متعددی که هر سال در برپایی نمایشگاه‌های بین المللی، بخصوص نمایشگاه کتاب تهران ایجاد می‌شود، باز بحث اتمام پروژه شهر آفتاب را داغ می‌کند. پروژه‌ای که دی ماه سال 1385 کلنگ آن به زمین خورد و قرار بود علاوه بر اینکه محلی برای برپایی نمایشگاه‌های بین‌المللی شهر تهران باشد، منطقه 23 شهر تهران هم محسوب شود. اما تاکنون این پروژه به دلایل متعدد به نتیجه نرسیده‌ است.

اعتراض وزارت ارشاد
وزارت ارشاد نه تنها امسال از داشتن رواق‌های مصلی تهران برای برگزاری نمیشگاه کتاب محروم بوده، بلکه امیدی به اتمام پروژه شهر آفتاب ندارد. محسن پرویز معاون فرهنگی وزارت ارشاد در گفت‌و گو با ایرانا گفت: « شهردار تهران، اواخر سال 85 در مصاحبه‌ای به جدیت قول داد که طی سه سال، محل شهر آفتاب احداث و کلیه نمایشگاه‌های بین المللی به این محل منتقل خواهد شد، اما پس از اعزام گروه کارشناسی وزارت ارشاد به محل شهر آفتاب، آنها به سختی موفق به پیدا کردن محل شدند چرا که آنجا یک فضای بیابانی است که چند کانکس در آن تعبیه شده است...»

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد یادآوری کرد که شهردار تهران در آن مقطع، به وزارت اشاد نیز توصیه کرد شرایط کمبود فضا، مشکلات ناشی از رفت و آمد، مسایل امنیتی و مسایل دیگری که در محل سابق وجود داشت، را تحمل کنند تا «شهر آفتاب» آماده شود. اما ظاهرا شهر آفتاب هنوز در مرحله طراحی است.

به گفته پرویز بر اساس وعده شهردار قرار بود شهر آفتاب به عنوان یک مجتمع بزرگ نمایشگاهی، جایگزین نمایشگاه بین‌المللی تهران که در داخل شهر و اتوبان چمران واقع شده، مطرح شود.

گرفتاری جدید شهرداری تهران
از زمانی که کلنگ شهر آفتاب به زمین خورده تا امروز که دوباره به دلیل برگزاری نمایشگاه کتاب، باز توجه‌ها به این پروژه معطوف شده، اتفاقات زیادی رخ داده و هر کدام به نوعی باعث به تعویق افتادن این پروژه بزرگ شدند. شهردار تهران آخرین بار اردیبهشت سال گذشته در افتتاحیه هفتمین نمایشگاه گل و گیاه درباره زمان افتتاح نمایشگاه بین‌المللی کتاب در مجموعه شهر آفتاب گفته بود  این پروژه به دلیل مشکلات تحریم بین‌المللی و فسخ شدن قراردادها و تعاملات پولی و مالی و فاینانس‌ها با تاخیر 13 ماهه مواجه شد، اما شهرداری تهران برای جلوگیری از توقف این پروژه به طور مستقیم اجرای آن را از طریق توان داخلی آغاز کرده است.

زمانی که شهر آفتاب کلید خورد حداقل دو هزار میلیارد تومان سرمایه برای آن پیش بینی شده بود، رقمی که تا امروز حتما رشد قابل توجهی داشته و علاوه بر آن حالا دیگر شرایط سرمایه گذاری در ایران و ارتباطات و تعاملات بین المللی به گونه‌ای نیست که امیدی برای جذب سرمایه گذار خارجی و حتی داخلی وجود داشته باشد.

حالا ظاهرا بعد از چند سال شهرداری به این نتیجه رسیده که شهر آفتاب پروژه مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست. در این پروژه امکانی برای بازگشت سرمایه وجود ندارد و حالا مدیران پروژه در صدد هستند سهمی از بودجه عمومی کشور برای این پروژه بگیرند.

در نتیجه بهمن سال 88 سازمان سرمایه گذاری  و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران  به عنوان کارفرمای پروژه شهر آفتاب با شرکت شرکتGNP  آلمان و مهندسان مشاور نقش جهان پارس برای طراحی این مجموعه قرارداد بست. این قرارداد با سرمایه گذاری 5/5 میلیارد تومانی یک شرکت داخلی و 4/5 میلیارد تومانی یک شرکت آلمانی منعقد شد.

اردیبهشتی دیگر در شهر آفتاب
این روزها که باز بحث بین وزارت ارشاد و شهرداری تهران برای اتمام پروژ شهر آفتاب داغ است، کارفرما درصدد تامین اعتبار برای شروع کار پیمانکار خارجی است. مهندس توسلی معاون سازمان سرمایه گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران و مسئول اجرایی پروژه شهر آفتاب درباره روند اجرایی این پروژه می‌گوید: «در همه دنیا نمایشگاههای بین المللی پروژه‌هایی هستند که با بودجه عمومی ساخته می‌شوند چرا که امکان سرمایه‌گذاری در آنها وجود ندارد. این مسئله درباره شهر آفتاب دو چندان بوده چرا که مکان این پروژه جایی است که سرمایه‌گذاران رقبتی به مشارکت در ساخت آن ندارند و ضمن اینکه فضایی مانند نمایشگاه بین المللی اصولا امکانی برای بازگشت سرمایه را در اختیار نمی‌گذارد.»

به نظر می‌رسد شهرداری تهران در پذیرفتن این پروژه برای سرمایه‌گذاری دچار اشتباه شده باشد، اما به گفته مهندس توسلی این اشتباه به شرایط آن زمان و اصرارهای دولت نیز بی‌ربط نبوده است.

توسلی درباره تامین سرمایه این پروژه در شرایط فعلی می‌گوید: «بهار سال گذشته شورای شهر  شش میلیارد تومان بودجه در اختیار این پروژه گذاشت که این بودجه برای طراحی نمایشگاه هزینه می‌شود. برای ما هم مهم است که این پروژه هرچه سریعتر به نتیجه برسد و برای برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی مشکلی وجود نداشته باشد اما شهرداری برای تامین بودجه این پروژه نیاز به زمان دارد.»

بر اساس اظهارات توسلی حدود 50 میلیارد تومان اختصاص یافته برای این پروژه در سال جاری برای انجام زیرساخت های آن بوده است و در نتیجه عملیات اجرایی در محل پروژه انجام نشده که قابل رویت باشد.

اگر تمهیداتی چون پیش بینی احداث ایستگاه مترو و چند پل و رمپ در اطراف پروژه، باعث ایجاد جذابیت در مجموعه شهر آفتاب شود، شاید سازمان سرمایه گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران،  بتواند به بازگشت سرمایه در بخش‌هایی از پروژه شهر آفتاب امید داشته باشد، اما در شرایط کنونی در نهایت تا پایان سال جاری مهمترین اتفاقی که برای این مجموعه رخ خواهد داد، اتمام طراحی‌های اولیه آن تا شش ماه آینده و تکمیل طرح نهایی این پروژه خواهد بود که این اقدامات برای پروژه‌ای چون شهرآفتاب، متناسب با بودجه‌ای است که در اختیار کارفرا قرار گرفته است.

به گفته توسلی، رایزنی برای تامین اعتبار ساخت مجموعه شهر آفتاب ادامه دارد. مسئولان سازمان سرمایه گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران این روزها با شورای شهر درباره همین پروژه چندین جلسه خواهند داشت که ممکن است در این جلسات بودجه‌ای برای این پروژه در اختیار کارفرما قرار گیرد و روند احداث شهر آفتاب تسریع شود.