اينکه از هر زخمه کلنگ بر دل زمين اصفهان گنجي سر برمي‌آورد موضوعي است که اين روزها ديگر بر کسي پوشيده نيست از کشف پايه هاي کاخ جهان نما در زمان ساخت تونل مترو گرفته تا گنج‌هاي بيشمار از نشانه‌هاي زندگي هزاران سال پيش در مسير ساخت ميدان امام علي (ع).
اما اين بار زماني که کارگران مسجد امام اصفهان در پي کشف دليل نم زدگي پايه‌هاي مسجد و رفع اين مشکل شروع به برداشتن موزاييک هاي کف شبستان کردند هيچ‌گاه تصور نمي کردند که در واقع در حال يک کاوش تاريخي هستند.
روز گذشته زماني که کارگران مسجد امام در پي خاک برداري و برداشتن موزاييک‌هاي اين بخش از مسجد بودند ناگهان يکي از کارگران به يک فضاي خالي سقوط مي‌کند و اين کاوش پرده از راز وجود يک تونل زيرزميني در زير مسجد امام خميني (ره) برمي‌دارد.
کشف تونل طاق چشمه اي باستاني در زير مسجد امام خميني (ره) اصفهان
علمدارعليان باستان‌شناس اداره کل ميراث فرهنگي استان اصفهان در گفتوگو با خبرنگار مهر با تاييد اين مطلب اظهار داشت: در پي تعميرات مسجد امام خميني (ره) يک تونل طاق چشمه اي باستاني کشف شده است که دقايقي پيش از ان بازديد کردم.
وي با بيان اينکه تا زمان بررسي هاي نهايي، طول، عرض، مسير امتدادي اين تونل مشخص نيست، افزود: احتمالات مختلفي درباره کاربري اين تونل وجود دارد؛ اين تونل مي‌تواند ساختاري مرتبط با خود مسجد، آبراه، يا تونل انساني باشد اما با يقين مي‌گويم که ساختار آن متناسب با ناکش نيست.
10 روز ديگر مي‌توان درباره تونل کشف شده به شکل قاطع اظهار نظر کرد
باستان‌شناس اداره کل ميراث فرهنگي استان اصفهان با بيان اينکه فقط بخشي از سقف اين تونل تخريب شده است اما هنوز شرايط براي مطالعه دقيق و اينکه به کجا راه دارد مشخص نيست، تاکيد کرد: به زودي جلسه تصميم گيري براي بازکردن و تخليه مسير اين تونل توسط ميراث فرهنگي اصفهان برگزار مي‌شود وحدود يک هفته تا ده روز ديگر مي‌توان در اين ارتباط به شکل قاطع اظهار نظر کرد.
وي در پاسخ به اين سوال که با توجه به کشف يک جمجمه در اين مسير آيا ممکن است تونل کاربردي ماند اصطبل داشته باشد، گفت: من چنين جمجمه‌اي مشاهده نکردم اما اين موضوع نيز بعيد نيست؛ هم اکنون بخش‌هاي زيادي از تونل به دليل ريزش و در بخشي به دليل انباشت فاضلاب مسدود شده است و تا زماني که تخليه انجام نشده و فضاي بازديد کارشناسي مهيا نشود هيچج احتمالي را نمي‌توان تاييد يا تکذيب کرد.
پيش از اين باستان شناسان بارها و بارها درباره وجود تونل هاي زيرزميني در نقاط مختلف استان و راه داشتن آنها سخن گفته اند که از جمله آنها تونلي رابط ميان عالي قاپو و مسجد شيخ لطف الله بود که با وجود مدارک قبلي و تاکيد باستان‌شناسان که به گفته کارشناسان اداره کل ميراث فرهنگي استان اصفهان وجود اين تونل و تونل‌هاي مشابه در اصفهان را تا زمان کشف رد مي‌شود.
در تمامي بخش‌هاي مختلف شهر اصفهان امکان کشف تونل زيرزميني مرتبط با هم وجود دارد
پيش از اين عليرضا جعفري زند در گفتوگو با خبرنگار مهر در ارتباط با وجود راهرو زيرزميني رابط ميان مسجد شيخ لطف‌الله و عالي قاپو اظهار داشت: در تمامي بخش‌هاي مختلف شهر اصفهان امکان کشف تونل زيرزميني مرتبط با هم وجود دارد.
وي افزود: بافت تاریخی اصفهان به تدریج در گذر زمان تکامل یافته است و بارها بیان کرده‌ایم که از میدان شهدا تا دروازه دولت و از این منطقه تا خیابان حافظ نیز از مهم ترین بافت های تاریخی اصفهان است اما متاسفانه براي ساخت ميدان امام علي (ع) بسياري از آثار و بقاياي تاريخي اين خيابان‌ها به ويژه در خيابان عبدالرزاق تخريب شد.
اين باستان شناس تاکيد کرد: به طور مثال حدود 20 سال قبل در ضلع جنوب شرقی میدان دیوارها نم کشیدند که که دلیل این امر نشت آب از حوض و هدایت آن از طریق تونل به میدان نقش جهان بوده است.
جعفري زند با اشاره به اینکه در برخی کتابهای تاریخی نیز به وجود این تونل اشاره شده است با توجه به انکار مسئولان ميراث در ارتباط با وجود اين تونل بیان داشت: افرادی که منکر وجود این راهرو زیرزمینی می شوند درواقع تحقیق جامعی در این ارتباط انجام نداده اند.
امکان کشف آثار تاریخی در هربخش مورد کاوش اصفهان وجود دارد
پيش از اين مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان در گفتوگو با خبرنگار مهر در ارتباط با کشف‌هاي مداوم در مسير مترو و ساخت خيابان امام علي (ع) گفته بود که باید اذعان کنیم که کل بافت شهری اصفهان ویژه است و ممکن است هربخشی که مورد کاوش قرار گیرد آثاری تاریخی در آن یافت شود.
حفظ حتي يک خشت ميراثي براي ما مهم است
وي با بيان اينکه حتی حفظ یک خشت میراثی نیز برای ما مهم است، افزود: برخی افراد اگر بتوانند حاضرند برای کم کردن ترافیک شهری و ساخت خیابان عالی قاپو را خراب کنند اما وظیفه میراث فرهنگی اصفهان حفظ میراث این شهر تاریخی از یک خشت گرفته تا آثار بزرگ باستانی است و وظیفه دارد در این زمینه وسواس به خرج دهد.
هیچ شهری در برابر میراث اصفهان حرفی برای گفتن ندارد
هرچه سعی می‌کنیم بافتِ تمام تاریخی اصفهان را به دست فراموشی بسپاریم تا مدرنیته در اصفهان روی خوش ببیند انگار ممکن نمی شود؛ هر چه سعی بر استفاده از ادبیاتِ دنیا در ارتباط با تقابل مدرنیته وسنت داریم تا پروژه های شهری از سنت و فرهنگ عقب نمانند گویی امکان پذیر نیست چراکه به گفته مسئولان شهري «هر کلنگی که بر زمین اصفهان می زنیم، آثار تاریخی از دل زمین سر بر می آورد.»
چگونه می توانیم انتظار داشته باشیم که تمامی قواعد از پیش تعیین شده دنیا - چه ایرانی وچه خارجی - درباره سرزمینی چاره ساز باشد که هیچ شهری در برابر میراث کهن آن حرفی برای گفتن ندارد و هیچ گامی برنمی‌داری مگر اینکه باید احتمال دهی که با یک میراث ناشناخته روبرو شوی.
۴۸
نظر شما