طی هفته های اخیر مرتبا شاهد افزایش ارزش دلار در مقابل سایر ارزهای دنیا بوده ایم، روندی که همچنان ادامه داشته و تبعات فراوانی بر اقتصاد کشورها از جمله ایران خواهد داشت.
برخی کارشناسان کشورمان نسبت به این گرانی روز افزون دلار خوش بین بوده و از آن حمایت می کنند. حال آنکه بهره مندی از تبعات مثبت این پدیده بستگی به رویه های اقتصادی کشور دارد.
در شرایطی که کشورمان تولید کننده باشد، تثبیت نرخ ارز به ضرر اقتصاد خواهد بود. یعنی در کشور های صادرکننده، تقویت نرخ ارز به نفع صادرات است. در حالیکه بالعکس در کشور های مصرف کننده، تثبیت نرخ ارز امری موجه بوده و به نفع واردات است.
ایران کشوری است که 70 میلیارد دلار واردات دارد و در مقابل حجم کم صادرات، تثبیت نرخ ارز معقول تر به حساب می آید.
اما صاحبان صنایع صادرکننده همواره نسبت به تثبیت نرخ ارز گلایه دارند. چرا که عدم رشد دلار به معنای عدم رشد درآمد صادراتی آنها است. این مشکل را می بایست به طریق دیگری حل کنیم.
ارائه مشوق های صادراتی از راهکار هایی است که می تواند در تقویت صادرات مؤثر باشد.
چرا که گران شدن دلار، در شرایطی که با فرار سرمایه ها نیز مواجه هستیم، کشور را با بحران مواجه می کند.
برای پاسخ به آن دسته از صادرکننده ها راهکار خروج از تثبیت به هیچ وجه راهکار مناسبی نیست؛ چرا که حجم عمده ای از کالا های موجود در کشور را کالا های وارداتی تشکیل می دهد و با افزایش ارزش دلار پایه پولی تضعیف شده، در نتیجه افزایش نرخ تورم اجتناب ناپذیر خواهد بود و بدین ترتیب رکود اقتصادی را دامن زده ایم.
در عین حال با کاهش تولید برای مصرف داخلی نیز مواجه خواهیم بود چرا که کارخانه ها برای تأمین مواد اولیه با معضل گرانی روبرو شده و تولید هم تضعیف می شود.
بنابراین با توجه به حجم بالای واردات در کشور رشد دلار بحران زا است.
در این میان برخی دولتمردان و کارشناسان بر این باورند که گران شدن دلار با توجه به دلاری بودن درآمد نفتی ایران، به نفع دولت بوده و درآمد کشور را ارتقا می دهد. در حالی که این نکته مغفول مانده است که تورم ناشی از این گرانی، درآمد حاصله را کور می کند و در عمل به نفع اقتصاد کشور نخواهد بود.
*عضو هیات علمی دانشگاه زاهدان
نظر شما