سه‌‌گرایش‌ در جامعه ‌روحانیت

سید محسن فرجادی: اصولگرایان این روزها را نیز همچون بهار 84 که جامعه روحانیت مبارز درباره انتخابات ریاست جمهوری بی‌حرف ماند سپری می‌کنند و سردرگمی برای تصمیم نهایی تا پایان فروردین ماه آنها را همراهی کرده است. نتیجه11-13 درآخرین جلسه جامعه روحانیت مبارز با توجه به آئین‌نامه شورای مرکزی جامعه روحانیت که آرا باید دو سوم اعضای جلسه موافق می‌بودند به نفع محمود احمدی ن‍ژاد نبود. در این شب که اعضای شورای مرکزی در دو طیف موافق و مخالف احمدی نژاد حاضر شده‌بودند بحث معرفی کاندیدای مورد حمایت جامعه را در دو قالب رای به احمدی‌نژاد یا معرفی چهره جدید‌تر از میان اصولگرایان دنبال کردند. موافقان احمدی‌نژاد با وجود پذیرش انتقادات و کاستی‌های وی با توجه به شرایط موجود حمایت از او را بهترین موضع در انتخابات پیش‌رو دانستند. مخالفان نیز با واکاوی کارنامه دولت نهم و عملکرد شخص احمدی‌نژاد و برشمردن ضعف‌های او نظریه به میدان آمدن چهره‌ یا چهره‌های جدیدتر را مطرح کردند که در نهایت جلسه با موضوع حمایت یا عدم حمایت از احمدی‌نژاد و حصول 13 رای مثبت و 11 رای منفی به پایان رسید، که به علت تصریح آئین‌نامه شورا مبنی بر موافقت دو سوم اعضای جلسه موضوع حمایت از احمدی‌نژاد و اتخاذ موضع جامعه روحانیت مبارز تا جلسه آینده معلق ماند. کمرنگ شدن نقش جامعه روحانیت در میان نیروهای اصولگرا دغدغه‌ای بود که دبیرکل این تشکل در 4سال اخیر تلاش هایی برای رفع آن کرد. مهدوی کنی که این روزها حمایتش از رئیس‌جمهور جدی‌تر شده‌است پیش از این نیز مواضعش به نوعی پشتوانه مشروعیت بخشی برای دولت نهم بود؛ پشتوانه‌ای که به اتکای تاثیرگذاری شگرف این تشکل روحانی در میان روحانیون سراسر کشور توانست دولت نهم را در پیشبرد سیاستهایش یاری کند. اما درشرایط فعلی فقدان مرجعی تصمیم گیرنده در میان اصولگرایان این تردید را که آنها با تشتت پا در میدان انتخابات دهم ریاست جمهوری بگذارند را تقویت کرده است، نگرانی که احتمالا به نفع نامزد دولت نهم برای ریاست جمهوری تا 92 باشد. در شرایط فعلی می‌توان سه گرایش عمده که در قالب سه فراکسیون جامعه روحانیت مبارز نمایان شده است را برشمرد: آیت ‌الله مهدوی‌کنی به‌عنوان یک متوازن کننده، طرفدارن احمدی‌نژاد و مخالفان او.

نامه آیت الله محمدرضا مهدوی کنی به کاندیداهای ریاست جمهوری نهم که پیش از نوروز84 نوشته بود، نتیجه ای تا انتخابات ریاست جمهوری آن سال نداشت و آنچه او در راستای تبیین استراتژی جامعه روحانیت مبارز مبنی بر وحدت و اجماع اصولگرایان طراحی کرده بود نتیجه بخش نبود تا او در میانه اردیبهشت ماه با اشاره به نامزدهای ریاست جمهوری اصولگرایان به خبرنگاران بگوید: «اگر آن‌ها حرف پیرمردها را گوش نکنند ضرر می‌بینند.»

 غیر از احمدی نژاد
مواضع جامعه روحانیت مبارز تاکنون نقشی تعیین کننده در میان اصولگرایان داشته است، اما بی نتیجه ماندن جلسه سه شنبه هفته گذشته جامعه روحانیت مبارز مقدمه ای بود تا اظهارات ضد و نقیضی درباره موضع این تشکل سیاسی پایتخت که تاثیر جدی بر جمع بندی و آرایش سیاسی اصولگرایان دارد مطرح شود، موضوعی که با انتشار گفتگوی زادسر یکی از نمایندگان مجلس هفتم با اکبر هاشمی رفسنجانی یکی از اعضای موثر جامعه روحانیت ابعاد دیگری یافت.

هاشمی رفسنجانی نظرش درباره انتخابات دهم ریاست جمهوری را اینگونه مطرح کرد: در مورد انتخابات دوره‌ دهم، اعتقاد من همان است که در جلسه‌ جامعه روحانیت بحث شد و آن این است که چنانچه همه‌ کسانی که خود را به هر نوعی جزو اصولگرایان می‌دانند، یکی از چهار نفر مطرح شده یعنی ؛ حجج اسلام ناطق‌نوری و روحانی و آقایان لاریجانی و ولایتی را نامزد کنند و متفرق نشوند، بنده نیز به سهم و توان خود از نامزدی آن نامزد واحد، حمایت خواهم کرد و با جریان اصلاح طلب هم موافقت بشود که سهم مناسبی را در کابینه و مدیریت اجرایی کشور داشته باشد که امید بر موفقیت چنین طرحی نیز فراوان است.»

این سخنان که واکنشهای متعددی از میان اعضای جامعه روحانیت را به دنبال داشت موید «نظری دیگر» در این تشکل بود تا تعدد نظراتی که نگذاشته بود این تشکل روحانی به تصمیمی قاطع در جلسه سه شنبه گذشته اش برسد را تایید کند. بر اساس اخباری که پس از جلسه اخیر این تشکل منتشر شد این تشکل تا کنون نتوانسته اند به جمع بندی برای رسیدن به کاندیدای مورد توافق اکثریت اعضا برسند. سید محسن‌هزاوه‌ای یکی از اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز با اشاره به اینکه در جلسه اخیر جامعه بر اساس آیین نامه، رای ها تطبیقی با رویه جاری در این تشکل (حد نصاب آرا، رأی سه چهارم حاضران است) نداشت تایید کرد که« آرا به نفع یک نفر نبود.» وی به خبر گفت: رای گیری درباره موضع جامعه در انتخابات ریاست جمهوری به جلسه بعدی موکول شد. وضعیت فعلی جامعه روحانیت شاید شبیه به موضع چند هفته پیش تشکل متبوعش یعنی مجمع روحانیون مبارز در جناح اصلاح طلبان باشد اما تا کنون هیچ عضو جامعه روحانیت مبارز به نفع یکی از کاندیداها از تشکل متبوعش انشعاب فردی نکرده است و هنوز موضع جمعی جامعه برای اعضای این تشکل روحانی معتبر و محترم است.

 فضای سرد انتخابات
مصباحی مقدم یکی از اعضای فراکسیون اصولگرایان مجلس و از اعضای ارشد جامعه روحانیت هم با اشاره به فعالیت‌های تشکل متبوعش در امر انتخابات ریاست جمهوری دهم تصریح کرد:«جامعه روحانیت مبارز مشغول گفت‌وگو و بحث برای انتخابات است. بنابر این اگر هماهنگی اصولگرایان تشکیل شود، نظر خود را با جمع مطرح خواهم کرد.» وی با اشاره به وارد نشدن جبهه اصولگرایان درعرصه انتخابات، فضای انتخابات را فضایی سرد می داند.

وی با تاکید بر این‌که فضای سرد به زیان حداکثر شدن حضور مردم است گفت:« مردم زمانی شوق حضور پیدا می‌کنند که فضای انتخاباتی، فضای گرمی شود.»

وی نیز بی نتیجه ماندن نظر اصولگرایان در تشکل متبوعش را تلویحا تایید کرد و افزود:« شاید بعضی اصولگرایان بگویند که برای اعلام کاندیدا دیر نشده، اما من معتقدم که یک مقدار زمان درحال دیر شدن است.» وی راهکاری برای پیشرفت اصولگرایان دارد؛ به گفته وی اگر مجموعه سران اصولگرا یک شورای هماهنگی به وجود بیاورند و در آن شورای هماهنگی همه بحث‌های مدنظر خود را داشته باشند، بالاخره به نتیجه‌ای منجر خواهد شد، چرا که تشکیل جلسات شورای هماهنگی بین مجموعه گروه‌های اصولگرا ،‌ولو اینکه به نتیجه‌ای هم نرسد، به تغییر فضا کمک خواهد کرد. مصباحی مقدم افزود:« بنابراین اگر اصولگرایان درحمایت از یک کاندیدا به نتیجه برسند، نتیجه خوبی خواهد بود، اما اگربه نتیجه نرسند و درحال حاضر هم اعلام نکنند، تشکیل جلسات می‌تواند به تغییر و تحول فضای انتخاباتی کمک کند.»

 انتخابات بدون حضور رقبا جدی نیست
انتخاباتی رقابتی موضوعی است که سیدرضا اکرمی عضو جامعه روحانیت مبارز برآن تاکید دارد و البته با تایید نظرات متفرق در تشکل متبوعش به خبرآنلاین می گوید: هیچ جمعی وجود ندارد که در آن نظرات مختلف وجود نداشته باشد. در مجلس که گرایشهای مختلف حضور دارد افراد مختلف نظرات خود را مطرح می کنند و البته پیش می روند.

وی با طرح این پرسش که اگر انتخابات پرشور می خواهیم باید لوازم آن را فراهم کنیم به خبر گفت: انتخابات بدون حضور رقبا و داوطلبان دیگر جدی نیست. باید میدان را برای هرکسی که واجد شرایط شورای نگهبان است فراهم کرد. باید انتخابات را واگذار به مردم کرد تا کسی را که واجد شرایط است انتخاب کنند. اکرمی معتقد است: اگر فکر کنیم که اگر افراد را از صحنه انتخابات خارج کنیم مردم پرشور در صحنه انتخابات حاضر می شوند به سختی اشتباه کرده ایم. وی با بیان اینکه حق و قانون معیار انتخاب است گفت: هر دوره های که رقابت پر شور بوده است مردم به صحنه آمده اند اما دردوره هایی که رقابتی وجود نداشته به همان میزان حضور مردم کم‌رنگ بوده است. وی با بیان اینکه در شرایط فعلی برخی رسانه ها متملقانه عمل می‌کنند و برخی سیاه نمایی می کنند گفت: در جایی که همه همدیگر را متهم می کنند نمی توان گفت شوون اسلامی رعایت می شود.

وی رهبری و قانون اساسی را دومعیاری دانست که هر که به این دو اصل اعتقاد داشت را می توان اصولگرا و اصلاح طلب دانست.

 اصرار بر نامزد ریاست جمهوری دولت نهم
جامعه روحانیت مبارز به عنوان یکی از اصلی‌ترین حامیان رئیس‌جمهور نهم اگر چه حامی اصلی احمدی‌نژاد در انتخابات پیشین نبود اما این روزها در معرض این آزمون قرار گرفته است که آیا احمدی‌نژاد را در دهمین انتخابات ریاست جمهوری حمایت خواهد کرد؟ جعفر جوادی شجونی یکی از اعضای جامعه روحانیت مبارز است که در چهره حامیان رئیس جمهور اصرار بر حمایت قاطع تشکل متبوعش از نامزد دولت نهم در انتخابات پیش‌رو دارد. او در گفت و‌گو با خبر با تاکید بر اینکه همه اصولگراها و جامعه مدرسین و روحانیت از احمدی‌نژاد عبور نمی کنند، با اشاره به برخی از مواضع میرحسین موسوی همچون جمع کردن گشت‌های ارشاد و مخالفت با نظارت استصوابی گفت: دیگران را برانداز می دانیم. وی درباه تعدد رای در جامعه روحانیت مبارز گفت: در جلسه، دو، سه نفری که می خواستند کاندیدا شوند مخالفت کردند. وی با بیان اینکه چون همه نیامده بودند رای گیری نشد گفت:جامعه روحانیت تصمیمی قوی خواهد گرفت و به جمع‌بندی نهایی می رسد.

 تشکل پرسابقه
جامعه روحانیت مبارز مهم ترین تشکل روحانیون سیاسی است که از سال 1356 به منظور ساماندهی روحانیون البته بیشتر در پایتخت شکل گرفت. توصیه های مؤکد امام خمینی ، درباره هماهنگی نیروهای مسلمان در مبارزه با حکومت شاه و پیگیری آیت الله شهید مرتضی مطهری را به دنبال داشت و اینگونه نخستین هسته جامعه روحانیت مبارز شکل گرفت.

اساسنامة جامعة روحانیت مبارز درسال 1357 ، هم زمان با پیروزی انقلاب اسلامی ایران تدوین شد که در آن «پاسداری مکتبی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن، نظارت بر امور کشور به منظور استقرار حق و عدالت، برقراری روابط منظم با مراکز خبری و تبلیغی داخل و خارج، ایجاد مراکز تحقیقاتی دینی و فرهنگی ، برخورد متعهدانه و فعال با رویدادهای مهم داخلی و خارجی و تقویت تمامی سازمانها و نهادهای خدمتگزار جمهوری اسلامی» به عنوان برخی اهداف جامعة روحانیت معرفی شد. جامعه برای تحقق بخشیدن به اهداف مذکور تأسیس این دوایر هشت گانه را پیش بینی کرد: دایرة فعالیتهای سیاسی ـ اجتماعی، دایرة فرهنگی - دینی، دایرة تربیتی و آموزشی ، دایرة تبلیغات اسلامی، دایرة مساجد، دایرة خدمات ، دایرة تحقیقات علمی و دایرة مدارس علوم دینی. برطبق این اساسنامه ، قلمرو فعالیت جامعه کل کشور بود اما پس از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بسیاری از بندهای این اساسنامه ، چون در حوزة وظایف نهادها و سازمانهای دولتی بود، منتفی شد.

در آذر 1358، به توصیة امام خمینی حوزة عملکرد اساسنامة جامعه محدود و جامعه موظف شد ضمن تجدید نظر در تشکیلات خود، اعضای شورای مرکزی را انتخاب نماید، لذا اساسنامة جدیدی تنظیم شد که بسیاری از بندهای اساسنامة پیشین در آن حذف شد و نام جامعة روحانیت مبارز به جامعة روحانیت مبارز تهران تغییر یافت که حاکی از محدود شدن قلمرو فعالیت آن بود. آخرین تغییر در اساسنامة جامعه ، در 29 مرداد 1375 روی داد که عنوان رسمی آن ، جامعة روحانیت مبارز استان تهران شد.