روزهای سیاه و سفید دولت و مجلس

محمدرضا نوروزپور:

اولین اظهار نظر ایاد السامرایی رئیس جدید مجلس عراق که به چهار ماه بی‌صاحبی این نهاد مهم نظام‌های دموکراتیک پایان داد، نشان می‌دهد که نوری المالکی روزهای راحتی را پیش رو نخواهد داشت چرا که رئیس جدید در اولین اظهار نظر رسمی و جدی خود به خبرنگاران گفت که برای سرنگونی دولت مالکی نیامده است. عضو جبهه التوافق که در انتخابات ریاست مجلس عراق نیز نامزد جبهه سنی التوافق بود اما شایعه شده که برای همین کار آمده اگرچه در پاسخ سؤال خبرنگار شبکه الحریه عراق این موضوع را تکذیب کرد و در حالی که می‌کوشید ژست انسان‌های خیرخواه و بسیار با تعامل را بگیرد گفت: پیام من به همه نیروهای سیاسی از همان روز اول این بود که برکناری دولت مأموریت رئیس مجلس نیست و هیچ طرحی در این زمینه از سوی رئیس مجلس و یا احزاب اسلامی که به آن وابسته هستند و یا جبهه توافق وجود ندارد.

السامرایی که یک مهندس تجربی است و در دهه هشتاد در دوران حکومت صدام از این کشور گریخته و پس از اشغال عراق توسط آمریکا به وطن بازگشته، خود را متعهد به همکاری با دولت دانست اما تصریح کرد که این کار را بدون اینکه از آن جانبداری کند و یا علیه‌اش اقدام نماید، انجام خواهد داد. با این همه از ابتدا نیز مشخص بود که نمایندگان حزب الدعوه، که مالکی به حزب آنها تعلق دارد برای ریاست مجلس به او رأی نمی‌دهند و البته ندادند. این خود یکی دیگر از دلایلی است که نشان می‌دهد اختلافاتی میان السامرایی با مالکی وجود دارد.

با این همه السامرایی که در بازسازی حزب اسلامی عراق، از احزاب اهل سنت این کشور، نقشی مهم ایفا کرده و عضوی از رهبران آن به شمار می‌رود در اولین روز از کار رسمی خود به همه آنها که به او رأی سفید داده‌اند قول داد که این موضوع را به دل نخواهد گرفت و همه آنها را بسان دیگر نمایندگانی که به او رأی مثبت داده‌اند نگاه خواهد کرد.

احتمال بروز اختلاف میان مالکی و السامرایی البته از پیش از مطرح شدن نامزدی او برای احراز پست ریاست مجلس عراق مطرح بود و همین موضوع سبب شد تا در میان مذاکراتی که در خصوص جلب نظر نمایندگان پارلمان نسبت به او پس از قطعی‌شدن نامزدی‌اش در گیرد، نمایندگان الدعوه به رأی دادن به السامرایی دعوت شدند و یکی از توجیهات، این بود که این رأی دادن می‌تواند در تغییر نگاه منفی و منتقدانه السامرایی به مالکی تاثیرگذار باشد.

روزنامه‌های آمریکایی نیز روز گذشته با اشاره به پیروزی السامرایی با کسب 153 رأی در برابر 36 رأی کسب شده توسط مصطفی الحیاتی در انتخابات پارلمانی عراق پیش‌بینی کردند که ممکن است چالش‌هایی جدی در روابط مالکی و مجلس این کشور در گیرد چرا که السامرایی منتقدی بسیار تند و صریح اللهجه است و بر خلاف المشهدانی که بیش از او به دوقطبی بودن پارلمان و صحنه سیاسی کشور اعتقاد داشت او بر این باور نیست.

گذشته از این نزدیک به 86 نماینده دیگر مجلس که به او یا رأی ندادند و یا رأی سفید در صندوق انداختند عمدتاً به حزب مالکی تعلق داشته‌اند و این می‌تواند به هر حال در نگاه رئیس جدید مجلس به رئیس قوه مجریه تأثیر‌گذار باشد.

با این همه نباید از یاد برد که پارلمان عراق هم اینک در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌برد و عملکرد ضعیف آن خصوصاً در شش ماه گذشته نتوانسته نظر مردم این کشور را جلب کند. این در حالی است که بر عکس توانمندی‌های مختلف مالکی در اداره کشور و سهیم کردن گروه‌های معتدل در فرایند قدرت تصویر بسیار محبوبی از وی در میان مردم پدید آورده است. از این رو السامرایی در صورتی که قصد مواجهه با نوری المالکی را داشته باشد به احتمال زیاد عرض خود خواهد برد و شاید برای آینده سیاسی او نیز زحماتی به‌بار آورد.