هیچکس به تنهایی نمی تواند عراق را اداره کند

عرصه سیاسی عراق لحظه به لحظه حساس‌تر و پیچیده‌تر می‌شود. این بازی دمکراسی زمانی جالب و دلچسب خواد بود که عرصه سیاسی عراق به خشونت کشیده نشود و مردم را به خصوص بر سر مسائل امنیتی و اختلافات جناحی به ستوه نیاورد. نکته‌ای که مرجعیت شیعه نجف زودتر از سیاسیون عراق به اهمیتش پی برده و به همین دلیل تلاش می‌کند نهایت فشار را برای رساندن جریان‌های سیاسی رقیب به یک نقطه هم‌گرا وارد بیاورد.اظهار نگرانی آیت‌الله سیستانی طی چند روز اخیر  نیز بیانگر این واقعیت است که در صورت تطویل روند مذاکرات میان جناحها ، این مسئله می‌تواند یکپارچکی این کشور را به خطر بیندازد.این در حالی است که روز جمعه مالکی و حکیم ائتلاف خود را در حالی رسما اعلام کردند که طبق اظهارنظر کارشناسان این ائتلاف نمی‌تواند پرکننده خلأهای موجود باشد.

خبرآنلاین در گفتگویی با دکتر سیدجلال ساداتیان،‌کارشناس مسائل سیاسی به تحلیل وقایع اخیر در حوزه عراق پرداخته است.

اعلام رسمی ائتلاف حکیم و مالکی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در عراق برخی از جریانات در تلاشند برای حذف علاوی هستند. البته ذکر این نکته ضروری است که علاوی نیز با اکثریتی ضعیف و شکننده انتخابات را برده است.اما نکته مهم آنست که نه مالکی و نه علاوی هیچیک به تنهایی قادر به اداره کشور نخواهند بود.و اما درباره ائتلاف اخیر باید گفت اینکه ائتلاف حکیم و مالکی بتواند جایگزین کسی که اکثریت را در اختیار دارد،بگیرد جای پرسش بوده و می‌تواند ابهامات بسیار زیادی را از نظر قانونی به وجود ‌آورد.به دلیل همین مسائل است که علیرغم گذشت سه ماه از اعلام نتایج انتخابات،هنوز گفتگوها و رایزنی‌ها به نتیجه نرسیده.درخصوص علاوی نیز باید گفت او هم پشتیبانی آمریکا را با خود دارد و هم به لحاظ قانونی، اکثریت را برده است،لذا نادیده گرفتن او و حزبش کمی دور از ذهن است. بر همین اساس حق انتخاب برای ایجاد ائتلاف با اوست و علاوی می‌تواند  تصمیم بگیرد که با مالکی، حکیم و یا با دیگری ائتلاف کند.اما علاوی نیز دارای ضعفهای بزرگی نیز هست. او اکثریت شکننده‌ای داشته و هنوز قدرت به او انتقال نیافته است.

در حالیکه هنوز مالکی سکاندار است که او هم  از حمایت‌گران قابل توجه و مهمی برخوردار است.و مجموع همین عوامل سبب شده تا حصول به اجماع اینچنین به دراز بکشد.اما اینکه ائتلاف مالکی با حکیم تا چه میزان بتواند خلأهای موجود را پر کند، بسیار جای تردید دارد.طبق صحبت‌هایی رد و بدل شده به نظر نمی‌رسد که ائتلاف مالکی با حکیم بتواند جایگزین قدرت قانونی برتر این جریان یعنی علاوی را بگیرد.آیت‌اله سیستانی تاکنون ترجیح می‌داد که مردم تصمیم گیرنده باشند،‌لذا مواضع خود را علنی نمی‌کرد و ترجیح می‌داد که جناحها و گروهها با یکدیگر رایزنی کنند، اما اظهارات آیت‌اله صافی،‌امام جمعه کربلا و نماینده آیت‌اله سیستانی نشان‌دهنده نارضایتی وی از عملکرد مالکی است. هوشیاری بالای آیت‌اله سیستانی قابل تحسین بود.او در جریان امور بسیار معتدل، مدبرانه و منصفانه عمل و سعی کرد در جایی قرار بگیرد که اکثریت مردم و منافع مردم نیز همانجاست. در صحنه‌ها و موارد مختلقی این نقش را از ایشان دیده‌ایم که چگونه هوشیارانه عمل کرده و نقش بارز و حساس خود را به عنوان میانجی، پدر و ائتلاف‌دهنده گروههای مختلف ایفا کرده است.به نظرم در این ماجرا او سعی داشته بدون جانبداری از فرد خاصی، جانب حق را گرفته و برای اعلام انتقاد خود نسبت به مالکی به خاطر تحویل ندادن قدرت و تلاش برای حفظ وضعیت موجود از زبان فرد دیگری استفاده کند.

ائتلاف کردها با کدامیک از جناح‌ها محتمل است؟
کردها معمولا منافع خود را دنبال می‌کنند و حتی قبل از سقوط صدام آنها با آمریکایی‌ها رابطه خوبی داشتند.هر چند با همسایگان و دیگر قدرتها هم رابطه متعادلی را حفظ می‌کنند، ولی کردها،آمریکایی‌ها را قدرت نجات‌دهنده خود می‌دانند.لذا کردها با در نظرگرفتن این موارد ائتلاف خواهند کرد.البته سعی دارند که از درگیری و مقابله‌ دورکنند.اگر هم در مقام انتخاب قرار بگیرند،به سمت آمریکا خواهند رفت و این احتمال زیاد است که کردها از علاوی حمایت کنند. اما در حال حاضر کردها سیاست صبر را در پیش گرفته‌اند تا گفتگوها و رایزنی‌ها مسیر طبیعی خود را طی و جناحها به نتایج حداقلی برسند تا کردها نیز مجبور به اتخاذ موضع‌گیریهای تند نشوند.

احتمال ورود سایر شخصیت‌ها از جمله ابراهیم جعفری به درون ائتلاف را تا چه میزان محتمل می‌دانید؟
امکان ورود جعفری و ائتلاف وی با علاوی بسیار ضعیف است.علاوی اگر شانسی برای پیروی داشته باشد،‌ائتلافش با کردها و اهل تسنن خواهد بود که آنها هم به تنهایی قادر به اداره کشور نیستند و از سوی دیگر نیز قدرت شیعیان را نیز نمی‌توانند حذف کنند. البته شیعیان هم به نوعی خود را  در حاشیه این ماجرا قرار داده‌اند .صدر،جعفری و مالکی،هر سه به عنوان جبهه شیعیان هیچ نوع همکاری با علاوی نکرده‌اند. در نتیجه می‌توان گفت که در صحنه عراق دو جبهه خیلی کلی و بزرگ در حال شکل‌گیری است که می‌تواند در آینده تقابل و به نوعی چالش به همراه آورد.در نتیجه بسیار بعید است که هر یک از این جناحها به سمت ائتلاف با علاوی پیش بروند. ولی اگر جعفری بتواند آنها را راضی کند، نهایتا ائتلاف وی با علاوی می‌‌تواند راه‌حل خوبی برای آینده عراق باشد.

با توجه به رایزنی‌های مالکی و علاوی، احتمال ائتلاف این دو چقدر امکانپذیر است؟آیا مالکی شانس موفقیت خواهد داشت؟
به نظر می‌رسد که ائتلاف میان دو جناح چندان امکانپذیر نباشد. البته با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر عراق، هر نوع اتفاقی محتمل است. اما با توجه به انتقاداتی که از مالکی و عملکردش می شود،به نظر می‌رسد که او شانس زیادی برای ادامه راه نداشته باشد.