سمیه فتحی: ناوگان هوایی کشور پس از پشت سر گذاشتن سالی استثنایی با وقوع دو سوانح هوایی دلخراش و در پی آن حوادث هوایی کوچک با فرودهای اضطراری مکرر و تاخیرها که شاید هیچ گاه در تاریخ حمل ونقل هوایی کشور تکرار نشود، در سال جدید با چالش های دیگر هم مواجه شده است. صرفنظر از تحریم ها که در چند دهه گذشته دیگر جزیی از خانواده حمل ونقل هوایی شده است. اما مسائل مدیریتی در بین موضوعی است که در ماههای اخیر بیشتر خود را نشان داده است. چالش های اخیر در خصوص مسائل سازمان هواپیمایی کشوری و نحوه تعامل با خطوط هوایی باعث شده تا کمتر نیازهای این شرکتها مورد توجه قرارگیرد و هنوز خواسته آنها در واقعی کردن نرخ بلیت هواپیما در اما واگر مانده است و متولیان امر وعده هدفمند کردن یارانه ها را داده اند. شاید علت کم خبری مدیران شرکت های هواپیمایی در یکسال گذشته در رسانه ها هم همین موضوع باشد در ماههای اخیر ترجیح داده اند سکوت کنند و منتظر اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها باشند تا شاید با آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما مشکلات آنها تا حدودی رفع شود. یکی از این مدیران مدیرعامل هواپیمایی ماهان است که در یکسال اخیر کمتر در محافل خبری سخن گفته است. گفت وگوی حمید عرب نژاد را با خبرآنلاین در ادامه می خوانید:
هرگاه از مدیران شرکت های هواپیمایی درخصوص تاخیر ها و نقص فنی هواپیماها و در مجموع مشکلاتشان سوال شده است اولین گلایه ای که دارند پایین بودن نرخ بلیت هواپیما در کشور به نسبت قیمتهای بین المللی است. سالهاست مدیران ایرلاینها اعلام کرده اند اگر نرخ بلیت هواپیما آزاد نشود توقع کاهش تاخیرات و عدم نقص فنی هواپیماها عادلانه نیست. تنها درآمد ایرلاینها از محل فروش بلیت است اما وقتی این مساله مورد توجه نیست چگونه می توان انتظار داشت هم تاخیرات به حداقل رسد و هم حادثه ای رخ ندهد. با توجه اینکه ماهان یکی از معدود شرکتهای هوایی مطرح در کشور است در برخورد با این مشکلات چه اقداماتی انجام داده است؟
ایران تنها کشوری است در دنیا برای بلیت هواپیما یارانه پرداخت می کند. در حالی که سالهاست در دنیا قیمت بلیت آزاد است و این میزان عرضه و تقاضا در بازار است که نرخ ها را تعیین می کند. وقتی ما قیمتها را کنترل می کنیم و نمی گذاریم عرضه و تقاضا قیمتهای واقعی را تعیین کند. آنوقت انتظار داریم شرکتها با چالشی مواجه نشوند و بتوانند هزینه ها خود را تامین کنند. طی سالهای گذشته علی رغم افزایش نرخ سوخت کمتر نرخ بلیت هواپیما تغییر کرده است. اگر قرار است نرخ سوخت به قیمت واقعی عرضه شود چاره ای نیست و باید نرخ بلیت هم آزاد شود. بخش هوایی در خصوصی سازی از موفق ترین بخش های کشور است و سالهاست ایرلاینها خصوصی فعال هستند اما به خواسته های آنها کمتر توجه شده است. در شرایط فعلی تمامی ناوگان کشور با کمبود منابع مواجه هستند و این مساله خاص یک ایرلاین نیست. شرکت هواپیمایی ماهان علی رغم مشکلات موجود سعی کرده استوار بایستد اما باید چاره ای برای این مساله پیدا شود . البته دولت وعده داده با هدفمند کردن یارانه ها یعنی با حذف یارانه ها قیمت بلیت را آزاد کند امیدواریم با این اتفاق بخشی از مشکلات شرکتها رفع شود.
یعنی شما معتقدید اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها به نفع ایرلاینها تمام می شود؟ آیا مشخص شده با اجرای این قانون قیمتها با چه مکانیزمی تعیین می شوند؟ در حال حاضر قیمت هر ساعت پرواز در داخل در مقایسه با هر ساعت پرواز در خارج از کشور چقدر تفاوت دارد؟
همانطور که اشاره کردم در دنیا یارانه ای به حمل ونقل نمی دهند بلکه در بازار رقابتی قیمتها را تعیین می کند. باید روزی یارانه ها حذف می شد و عرضه و تقاضا در بازار آزاد حرف اول و آخر را بزند. بالاخره قرار است این اتفاق بیفتد. بررسی های کارشناسی در بخش های مختلف حمل ونقل انجام گرفته و متناسب به نیازهای هریک از زیر بخش های حمل ونقل اهداف تعیین شده است. اگر ترخ سوخت آزاد شود باید نرخ ها نیز بر مبنای نرخ تمام شده عرضه شود. در حال حاضر هر ساعت پرواز در دنیا در حدود 100 دلار محاسبه می شود. اما برای ما کمتر از 40 دلار است. اگر تمام دنیا را بگردیم نمی توانیم مشابه این قیمت را پیدا کنیم. متاسفانه سالهاست شرکتهای هواپیمایی داخلی زیر قیمت تمام شده بلیت عرضه می کنند و اما در آمد شان ثابت است. این در حالی است هرسال بر هزینه ها اضافه شده است و در مجموع عرصه برای ادامه فعالیت شرکتها طی این سالها تنگتر شده است.
شاید بخشی از مشکلات به قیمت بلیت هواپیما برگردد اما در چندسال گذشته به ویژه در یکسال اخیر آنچه بیشتر نمود پیدا کرده است مشکلات مدیریتی است. به طور مثال در حوادث هواپیمایی سال گذشته بیشتر چالش های مدیریتی باعث بروز آن اتفاقات شده اند تا مسائل فنی. وقتی هواپیمایی دچار حادثه می شود می شود مسوولان بجای آنکه بدنبال علت وقوع حادثه باشند یکدیگر را متهم می کنند نمونه اش هم اتفاقات پیرامون حادثه هوایی تابان در سال گذشته است. حتی در بازرسی هواپیماهای ایران ایر توسط کمیته ایمنی هوانوردی اروپا (SAFA) که هنوز نتیجه نهایی مشخص نشده است گفته شده بیشتر مسائل مدیریتی مورد توجه آنها بوده است. آیا درست است تمام ضعفها را تنها در کمبود منابع مالی بدانیم؟
نه اینطور نیست. کمبودهای مالی بخشی از ماجراست. بطور کلی اگر بخواهیم مشکلات بخشی هوایی را بررسی کنیم مسائل مدیریتی یکی از عاملهای مهم بشمار می آید در کنار اقتصاد ضعیف این مساله نیز چالش هایی را بوجود آورده است. تقویت ناوگان و رشد شرکتهای هواپیمایی در توجه به همه چالش ها و رفع یک به یک آنها بوجود می آید. هیچ گاه نگفته ایم تاخیر نداریم هواپیماها با نفص فنی مواجه نیستند اما با وجود مشکلات ایمنی در سرلوحه ناوگان هوایی کشور و شرکتهایی هواپیمایی قراردارد. درخصوص سفر نمایندگان سافا به ایران و حساس شدن آنها برای پروازهای هما باید بگویم نگرانی وجود ندارد. همکاران ما در هواپیمایی هما همواره ایمنی را در اولویت پروازهایشان قرار داده و می دهند. اگر از ایمنی پروازی اطمینان پیدا نکنیم اجازه پرواز داده نمی شود. ایرداهای سافا بیشتر مسائل ساده است و ربطی به مسائل فنی وایمنی ندارد.
در مجموع هواپیمایی ماهان چند فروند هواپیما در اختیار دارد آیا برنامه در جهت توسعه ناوگان دارید؟
نزدیک به 30 فروند هواپیما در ناوگان ماهان فعال است و همه از نوع بوئینگ و ایرباس هستند. طبق معمول هر شرکت هواپیمایی با توجه نیازهایی که دارد توسعه ناوگان را در برنامه دارد.
با توجه اینکه اخیرا وزیر راه وترابری اعلام کرده باید خلبانهای خارجی از کشور خارج شوند. در این زمینه با کمبود نیروی متخصص مواجه نخواهیم شد در حالی که بیشتر خلبان های جوان کشور بیکار هستند و علی رغم گذراندن دوره های تخصصی به آنها اجازه پروزا داده نمی شود. برخی عنوان می کنند به دلیل تحریم خلبانهای جوان از تجربه لازم برخوردار نیستند؟
اتفاقا در سالهای اخیر با توجه به توسعه آموزشهای خلبانی بیش از نیاز ناوگان خلبان تربیت کرده ایم. اگر آقای وزیر اعلام می کنند باید خلبانهای خارجی از کشور خارج شوند در جهت افزایش اشتغال برای نیروهای جوان کشور است. در برخی از موارد نیز این تجربه خلبان است که باعث می شود پروازی در بدترین شرایط به سلامت انجام شود. بخاطر همین نیروهای با تجربه در اولویتهستند. البته ماهان همیشه به جوانها میدان داده است و در کنار خلبانهای با تجربه از خلبانهای جوان استفاده کرده است تا کم کم تجارب لازم را بیاموزند.
نظر شما