در این بیانیه «گفت‌وگوهای سازنده و عادلانه مبتنی بر احترام متقابل» تأکید شده و از تعابیری چون «استراتژی دو مسیره» در بیانیه 1+5، انتقاد شده است. مسئول سیاست خارجى اتحادیه اروپا پس از انتشار بیانیه 4 ماده اى جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به بیانیه 1 + 5 در گفت‌وگویی تلفنى با دبیرشورای‌عالی امنیت ملی ایران تأکید کرد: این بیانیه حاوى موارد سازنده و فرصت تازه اى براى پیشبرد گفت‌وگو‌هاست. دبیر شوراى عالى امنیت ملى نیز در این گفت‌وگو گفت: بیانیه جمهورى‌اسلامى ایران رویکرد مناسبى براى پیشرفت گفت‌وگوها در فضاى عادلانه و احترام متقابل فراهم می‌کند.
اول دیپلماسی و بعد تحریم
پس از انتشار بیانیه ایران، هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا که در حضور کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا سخن می‌گفت مجدداً بر استراتژی دو مسیره دولت اوباما تأکید کرد. بنا بر گزارش خبرگزاری فرانسه، وقتی این کمیته از او درباره شکست احتمالی مذاکرات هسته‌ای با ایران سؤال کرد، او پاسخ داد که دولت اوباما " استراتژی دو مسیره " را در قبال ایران دنبال می‌کند. کلینتون گفته است که اگر رویکرد جدید آمریکا در مورد ایران با شکست مواجه شود، ایالات متحده تحریم‌های شدیدی برای ایران فراهم خواهد کرد. او می‌افزاید " ما همچنین در حال آماده‌سازی اقدامات اولیه برای تحریم‌های بسیار شدید هستیم ". کلینتون " تحریم‌های فلج‌کننده " را در صورتی ضروری دانسته که " پیشنهادهای آمریکا پذیرفته نشوند یا روند مذاکرات بی‌نتیجه و ناموفق باشد ". او مدعی شده است که در صورت جواب مثبت تهران، بیشتر مایل است، طیفی از موضوعات را با ایرانیان مطرح کند.
علت تأکید کلینتون بر دیپلماسی
کلینتون هدف دولت آمریکا از شرکت در مذاکرات هسته‌ای با ایران را کاملاً تشریح می‌کند و مدعی است پیمودن راه دیپلماتیک، آمریکا را در گام بعد یعنی تحریم ایران، توانمندتر خواهد ساخت. ظاهراً او از ناکامی سیاست‌های تکروانه بوش عبرت گرفته است و به همین علت در پی همراه کردن سایر کشورها برای هر گونه اقدام برای مقابله با ایران است . او در توجیه راهکار دیپلماتیک گفته است که قرار گرفتن درکنار سایر کشورها، آمریکا را از اهرم‌های بیشتری برخوردار خواهد داد؛ " پس از گذشت سال‌ها، که طی آن آمریکا صرفاً نظاره‌گر بود، ما اکنون شریکی فعال در مذاکرات بین‌المللی با ایران هستیم ".
بنا بر گزارش آسوشیتدپرس، کلینتون گفته است، دولت اوباما اطمینان دارد در صورت نیاز، با کمک شرکای بین‌المللی می‌تواند تحریم‌های گسترده‌ای بر ضد ایران اعمال کند. شاید او برای اطمینان خاطر مقامات اسراییلی، متذکر شده که یکی از بالاترین اولویت‌های در سیاست خارجی دولت اوباما، برنامه هسته‌ای ایران است اما در عین حال به صورت تلویحی به آنها اعلام کرده که فریب بزرگنمایی‌ها و تحلیل‌های نادرست آنها را نخواهد خورد؛ " در حال پیگیری رویکرد جدیدمان در مورد تهدید به وجود آمده از سوی ایران هستیم و این کار را با چشمانی کاملاً باز و بدون توهم و تصورات غلط انجام می‌دهیم ".
همچنین کلینتون به کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان گفته است: " واقعاً معتقدیم پیگیری مسیر دیپلماتیکی که در آن هستیم، به ما اعتبار و نفوذی خواهد بخشید که تعدادی از کشورها که مجبور به مشارکت در تحریم هستند، با تحریم‌های شدید و فلج کننده، به همان اندازه‌ای که ما در پی آن هستیم، موافقت کنند ".
همراه کردن چین و روسیه
پایگاه خبری بلومبرگ برای درک بهتر مقصود او از " تعدادی از کشورها "، توضیح داده است " چین و روسیه که هر دو در شورای امنیت دارای حق وتو هستند، در برابر مجازات‌های شدیدتر بر ضد ایران مقاومت کرده‌اند ".
این پایگاه اینترنتی به نقل از کلینتون می‌نویسد خواست ایالات متحده برای پیوستن به سایر کشورها در مذاکره با ایران، به تلاش‌ها برای تحریم‌های مؤثر کمک خواهد کرد. بی.بی. سی به نقل از خبرنگار خود در واشنگتن نوشت: پیام کلینتون تأکیدی بود بر رویکرد دو مسیره، که دولت اوباما برای پرداختن به مسئله دشمن دیرین خود در پیش گرفته است. این پیامی است به دقت درجه‌بندی شده، به همان اندازه که دولت اوباما نمی‌خواهد تهران حس‌کند ضرب‌الاجلی وجود دارد، اما همچنین نمی‌تواند درگیر گفت و گوهای نامحدود با ایرانی‌ها شود.
واشنگتن همچنین می‌خواهد اطمینان حاصل کند که جامعه جهانی در کنار اوست، به حدی که اگر این رویکرد (مذاکره با ایران) شکست خورد، دولت اوباما بتواند به اروپا و بلکه روسیه و چین اعلام کند که اکنون لازم است آنها از آمریکا برای اقدامات شدیدتر حمایت کنند.
دیپلماسی هوشمند؟
دستگاه سیاست خارجی آمریکا و در رأس آن کلینتون " دیپلماسی هوشمند " را سر لوحه اقدامات خود قرار داده است.
به گزارش شبکه خبر به نقل از خبرگزاری آی. پی. اس، هنگامی که او نخستین بار به عنوان نامزد پست وزارت امور خارجه، برای ارائه برنامه‌هایش در مقابل کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا قرار گرفت، آشکارا از سیاست خارجی جرج بوش رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، به ویژه در خاورمیانه انتقاد کرد. او بر ضرورت استفاده از شیوه دیپلماسی هوشمند و متفکرانه درباره کره شمالی، ایران، منطقه خاورمیانه و کشورهای حوزه بالکان تصریح کرده و گفته بود :"عدم به‌کارگیری این شیوه از دیپلماسی، ناکامی‌های زیادی (برای آمریکا) به‌وجود آورده است".
کلینتون " دیپلماسی هوشمند " را استفاده کامل از ابزارهای موجود، اعم از دیپلماتیک، اقتصادی، سیاسی، حقوقی و فرهنگی و نهایتاً نظامی و نیز ترکیب همه آنها تعریف کرده است.
دیپلماسی هوشمند و مسئله فلسطین
در چارچوب همین دیپلماسی می‌توان موضع گیری‌های دیگر کلینتون را نیز بهتر درک کرد. او به اسراییل هم پیشنهاد می‌کند که مسیر گفت و گو با فلسطینی‌ها را پیموده و به این مذاکرات به عنوان بخشی از فرایند مقابله با ایران نگریسته و تنها بر گزینه نظامی پافشاری نکند. پیام او به اسراییل این است که از تک روی بپرهیزد و با پیشرفت در مذاکره با طرف فلسطینی، برای مواجهه احتمالی با ایران حمایت اعراب را نیز به‌دست آورد.
او روز پنجشنبه و در پی لفاظی‌های اخیر مقامات اسراییل در مورد ایران گفته است که اگر اسراییل به پیشرفتی در مذاکرات صلح با فلسطینی‌ها دست پیدا نکند، حمایت کشورهای عربی را در مواجهه با ایران از دست خواهد داد.
وزیر امور خارجه آمریکا گفته است: " بسیاری از کشورهای عربی به ما تأکید کردند در صورت پیشرفت در مذاکرات صلح حمایت‌هایی در منطقه برای واکنش در برابرایران به‌وجود خواهد آمد ". به‌خوبی می‌توان کاربرد " دیپلماسی هوشمند " را در دو مورد ایران و غرب و اسراییل و فلسطینی‌ها، مشاهده کرد. تأکید بر پرهیز از تک‌روی و اصرار بر اقدام جمعی، پیمودن مسیر گفت و گو برای همراه کردن تمامی کشورها و استفاده حداکثری از ابزار تحریم به‌جای اقدام نظامی از شاخص‌های این شیوه دیپلماسی است.
نظر شما