رییس کل بانک مرکزی در دیدار با فعالان بخش خصوصی/ نیروی انتظامی از قرض الحسنه ها کنار رود

سنت صبحانه خوردی فعالان بخش خصوصی با دولتمردان همچنان ادامه دارد. در آخرین نشست این سنت محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی میزبان پارلمان بخش خصوصی تهران بود. او پس ازآن که کارآفرینان وفعالان بخش خصوصی پرسش های خود را مطرح کردند،به صورت مبسوط به پرسش های آنها پاسخ داد.

سی وهفت درصد اعتبارات خرج تولید می شود

محمود بهمنی گفت درپاسخ به دغدغه یکی از کارآفرینان بخش خصوصی درمورد تخصیص اعتبار به بخش تولید گفت: در حال حاضر 37درصد از منابع بانک‌ها به بخش تولید می‌رود که البته قبول دارم در اجرا مسائل خاص خودش را دارد. وی افزود: مصوبه قانونی ما این است که بین 10 تا 30 درصد برای ذخیره قانونی بانک‌ها سرمایه‌‌گذاری شود که در 2 سال گذشته این شاخص به میانگین 17درصد رسیده و ما امروز آن را به 10 درصد تقلیل داده‌ایم. رئیس کل بانک مرکزی گفت: ذخیره قانونی در سایر کشورها 6.5 درصد است و ما با اعتباری که به بانک‌ها دادیم در واقع ذخیره قانونی خود را به صفر رساندیم، یعنی ذخیره قانونی را در قالب خط اعتباری به بانک‌های ارائه کردیم. وی افزود: ما 150 هزار میلیارد ریال خط اعتباری برای تسهیلات بخش تولید به بانک‌ها دادیم و امید این را داشتیم که این رقم را از صندوق ذخیره ارزی برداشت کنیم که مجلس مصوبه آن را نداد و هر چقدر هم که مجلس این پیشنهاد را رد کند ما باز هم پیشنهاد می‌کنیم. مجلس هم باید به فکر صنایع باشد.
قرض الحسنه ها سامان یافتند.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به وضعیت قرض‌الحسنه‌ها در کشور گفت: برخی قرض‌الحسنه‌ها تحت اسامی ائمه از مردم پول می‌گرفتند و با نرخ 30 تا 35 درصد تسهیلات می‌دادند که با حمایت‌های مقامات توانستیم قرض‌الحسنه‌ها را ساماندهی کنیم. وی افزود: 30سال صندوق‌ها، تعاونی‌‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری بدون هیچ‌گونه نظارتی کار می‌کردند و بالغ بر 270 میلیارد تومان منابع داشتند و ما از آن اطلاعی نداشتیم. در حالی که اگر یک صندوق به مشکل برمی‌خورد کل کشور با چالش برمی‌خورد. بافت کشور و فرهنگ ما به گونه‌ای است که اگر صندوق قرض‌الحسنه پول ما را ندهد شیشه‌های بانک مرکزی می‌شکند. رئیس کل بانک مرکزی گفت: ما باید سیستم بانکی را از سیستم قرض‌الحسنه جدا کنیم و بخش قرض‌الحسنه را به بخش خصوصی بدهیم، بهترین روش این بود که صندوق‌ها تحت نظارت سازمان اقتصاد اسلامی باشند. امروز صندوق‌های قرض‌الحسنه می‌توانند مشکل اشتغال را حل کنند.

نودتقاضای برای ایجادبانک خصوصی

وی با بیان اینکه بانک‌های خصوصی باید تا پایان سال افزایش سرمایه‌ دهند، اظهار داشت: ما با خواهش و تمنا برای ساماندهی مؤسسات مالی و اعتباری به آنها مجوز دادیم تا بتوانیم برای آنها برنامه ریزی کنیم و الان در کشور مؤسسه بدون مجوز نداریم، به طوری که هم‌اکنون 90 تقاضای ایجاد بانک به بانک مرکزی ارائه شده است، ما افزایش سرمایه دادیم تا بتوانیم آنها را فیلتر کنیم چرا که معتقدیم بانک همان قدر که می‌تواند مفید باشد همان قدر می‌توان زیان‌اور باشد. وی افزود: امروز دیگر بحث ما بحث مادر و زن‌بابا نیست، اگر ببینیم مؤسسه مالی اعتباری بیش از 17 درصد سود می‌دهد با آن مقابله می‌کنیم، چرا که ما می‌خواهیم این سپرده‌ها به سمت تولید برود.

کف وسقف برای تسهیلات

بهمنی با بیان اینکه در آینده برای نرخ تسهیلات کف و سقف خواهیم گذاشت، گفت: اینکه نرخ سود بر اساس نرخ تورم باشد درست است باید نرخ سود مطابق با نرخ تورم تعیین شود برای اینکه بتوانیم سپرده‌ها را نگه داریم باید بیش از نرخ تورم سود دهیم. وی افزود: نرخ تورم در پایان سال 87 ، 25.4 بود که در پایان اردیبهشت ماه به 9.9 در پایان فروردین 10.4 و در پایان اسفند 88 به 10.8 رساندیم. تورم ما به صورت شیب بسیار تندی در حال پایین آمدن است لذا ما نیازمند فرصت هستیم تا نهادهای اقتصادی ما روی نرخ سود کار کنند.

دلیل سکوت بانک مرکزی درمورد سود بانکی

رئیس کل بانک مرکزی گفت: ما در شرایط هدفمند کردن یارانه‌ها قرار داریم، اگر تا یک ماه دیگر به دلیل اجرای این طرح تورم افزایش پیدا کند، نمی‌توانیم نرخ سود را کاهش دهیم، دلیل سکوت ما این است تا بدانیم نتیجه هدفمند کردن یارانه‌ها بر نرخ سود چیست. وی افزود: بعضا در جامعه احساس می‌شود تورم واقعی بالاتر است ما تورم را بر اساس محاسبات جهانی انجام می‌دهیم، بانک مرکزی بافت خاص خودش را دارد و حتی یک ابسیلن بالا و پایین نمی‌شود. بانک مرکزی کاملا حرفه‌ای کار می‌کند. بهمنی گفت: تورم میانگین شاخص قیمت‌ها در یک سال است و ما کاهش رشد میانیگن شاخص قیمت‌ها را در یک سال محاسبه می‌کنیم، رشد تورم کاهش پیدا کرده است، ممکن است 20 قلم کالا افزایش قیمت داشته باشند اما ملاک ما برای تعیین تورم 359 قلم کالا است که میانگین آن را بر اساس ضرایب داده شده مقایسه می‌کنیم. به طوری که یک سوم تورم مربوط به قیمت مسکن است یعنی اگر قیمت مسکن ثابت باشد یک سوم تورم رشد صفر داشته است. وی افزود: اگر هدفمند کردن یارانه‌ها نبود طبق برنامه‌ریزی که داشتیم نرخ تورم تا پایان شهریور ماه به زیر 7 درصد و تا یک سال آینده تورم را به 4 و 5 می‌رساندیم آن وقت می‌توانستیم ادعا کنیم که بانکداری ما کاملا قرض‌الحسنه است. رئیس کل بانک مرکزی گفت: امروز با پدیده تورم روبرو هستیم و نمی‌توانیم این تصمیم را بگیریم، باید تأثیر ‌آزادسازی قیمت‌ها بر اثر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها را ببینیم.

داستان لقمان ومرد مسافر

وی با ذکر مثالی از داستان لقمان و مرد مسافر اظهار داشت: ما نمی‌دانیم که هدفمند کردن یارانه‌ها در چند مقطع و چند ساله اجرا می‌شود تا بتوانیم بر اساس آن محاسبات خود را انجام دهیم. ما 10 سناریو مختلف را مورد بررسی قرار داده‌ایم و هر کدام یک جواب داده است. بهمنی با اشاره به جذب سرمایه‌گذاری خارجی گفت: جذب سرمایه‌گذاری خارجی یکی از مسائل مهم است و ما در شرایط خاصی هستیم و نمی‌توانیم از هر کسی سرمایه بگیریم. شما فعالان بخش خصوصی هر جا اگر رفتید و توانستید تأمین مالی کنید ما ضمانت شما را می‌دهیم و LC های شما را گارانتی می‌کنیم.

بانک مرکزی دولتی نیست

وی با بیان اینکه بانک مرکزی دولتی نیست و ما استقلال داریم اظهار داشت: ما برای تأمین مالی صنعت پایمان را از خطوطمان فراتر گذاشته‌ایم.ما نقدینگی را از 15.9 درصد به 23.9 درصد رساندیم یعنی 8 درصد نقدینگی افزایش یافت ولی تورم کاهش یافت و این به معنای آن است که افزایش هر نقدینگی منجر به افزایش تورم نمی‌شود. در سیستم‌های ربوی نقدینگی تورم‌زا است اما اگر نقدینگی در تولید تزریق شود باعث کاهش قیمت‌ها می‌شود.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه افراط و تفریط برای صنایع ما زیان‌آور است، گفت: مطالبات معوق فقط مخصوص کشور ما نیست، بلکه مربوط به بحران اقتصادی جهانی است، ما جدای از دنیا نیستیم چرا که سالانه 58 میلیارد دلار واردات داریم و صادرات ما هم نمی‌تواند از جهان تأثیر نپذیرد.
وی افزود: برای واحد تولیدی سالانه هزینه‌ها بالاتر می‌رود و لذا باید به اندازه آن نقدینگی هم باید بالاتر رود و الا ظرفیت تولید کاهش پیدا می‌کند، در این صورت حتی آن نیم‌بند تولید هم به مشکل برمی‌خورد.اگر بخواهیم نقدینگی را معادل افزایش قیمت‌ها افزایش ندهیم مجبوریم از تولید بکاهیم.

بهره وری پایین

وی با بیان اینکه بهره‌وری ما نیم درصد است و این خیلی پایین است،گفت: پایین آوردن قیمت تمام شده اگر اجرا نشود نمی‌‌توانیم رقابت کنیم و باید صادرات را کنار بگذاریم.

بحث داغ نرخ ارز

وی با اشاره به نرخ ارز گفت: دولت باید نرخ ارز را پس از گشایش اعتبار تثبیت کند تا دیگر ریسکی وجود نداشته باشد. بهمنی گفت: بیش از 700 هزار میلیارد ریال پروژه‌های نیمه تمام در کشور وجود دارد و ما الان نباید به دنبال طرح‌های جدید باشیم باید به دنبال ظرفیت‌های خالی برویم چرا که طرح‌های جدید در شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد.

نمی گوییم چقدر ذخیره ارزی داریم

وی افزود: مانده حساب ذخیره ارزی را از ما نخواهید، اگر خارجی‌ها بدانند ذخیره ما چقدر است مطابق آن برای ما نقشه می‌ریزند ولی ما تاکنون دروغ هم نگفته‌ایم همیشه گفته‌ایم وضعمان خوب است چرا که ذخایر بانک مرکزی در حال حاضر خوب است و ما اقدامات خوبی انجام داده‌ایم. خیلی از منابع ارزی را به بانک‌های داخلی دادیم تا در پروژه‌های نفتی سرمایه‌گذاری کنند.
بهمنی ادامه داد: ما نمی‌توانیم خیلی از مطالب را اینجا بگوییم ما به خیلی چیزها فکر کرده‌ایم ولی باید بدانیم که بالاخره یک جا حلقه تنگ می‌شود. ما در یکسال گذشته موفق شدیم بیش از 9 میلیارد دلار ذخایر ارزی خود را بالا ببریم. رئیس کل بانک مرکزی گفت: مجلس در برنامه چهارم برای ما تکلیف کرده است که خالص دارایی‌های بانک مرکزی نباید افزایش پیدا کند، خالص دارایی‌ها همان ارز نفتی است، یعنی ارز را حق ندارید نگه دارید و باید به بازار دهید و ما برای آنکه به دولت ریال بدهیم یا باید این ریال را از بازار تهیه کنیم یا باید اسکناس چاپ کنیم.

مجلس می خواست ارز را گران کندما نگذاشتیم

وی افزود: گروهی معتقدند که قیمت دلار باید 300 تومان باشد، گروهی دیگر معتقدند که دلار را باید رها کرد تا 3 هزار تومان شود اگر فرض کنیم قیمت دلار پایین‌تر از قیمت واقعی خودش باشد، یعنی خروج دارایی‌های کشور که این اشتباه را در گذشته ها انجام داده‌ایم. بهمنی گفت: در مجلس می‌خواستند قیمت ارز را بیشتر از این ببندند اما ما گفتیم قیمت ارز را شناور بگذارید تا هر چقدر که می‌خواهد بالا و پایین برود. وی افزود: اگر قیمت ارز را افزایش دهیم برای کسی که فقط صادرکننده است خوب است اما برای کسانی که تولید‌کننده و صادرکننده است خوب نیست، چرا که با افزایش قیمت ارز مواد اولیه گران‌تر وارد کشور می‌شود در نتیجه صادرات گران‌تر می‌شود، قدرت رقابت از دست می‌رود و دور تسلسل افزایش قیمت‌ها آغاز می‌شود.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: ما 21 میلیارد دلار صادرات و 58 میلیارد دلار واردات داریم. حتی اگر فرض کنیم که با افزایش نرخ ارز از صادرات سود می‌بریم، آیا منطقی است که به خاطر 21 میلیارد دلار سود، 58 میلیارد دلار ضرر کنیم. اگر افزایش نرخ ارز داشته باشیم واردات گران، تولید گران و تورم افزایش پیدا می‌کند. اگر صادرات 3 برابر واردات بود افزایش نرخ ارز خیلی قشنگ بود. لذا ما باید سیاست‌هایمان طوری باشد که از این افزایش قیمت‌ها سود ببریم. وی افزود: برای حمایت از صادرات غیر نفتی باید مشوق‌های دیگری داشته باشیم . باید به صادرات نرخ سود ترجیحی بدهند، منابع‌شان را تأمین کنند و تا 10 درصد مشوق‌های صادراتی داده شود. بهمنی گفت: ما ارز مجانی نداریم که قیمت را پایین بیاوریم و با توجه به شرایط فعلی مصلحت نیست که قیمت ارز پایین آورده شود به طوری که وقتی قیمت جهانی طلا بالا می‌رود من نمی‌توانیم ذخایر کشور را بریزم در بازار تا قیمت‌ها پایین بیاید اما اگر قیمت‌ها به صورت حبابی افزایش پیدا کند، آنگاه این کار را انجام می‌دهم تا بازار را تنظیم کنم.
وی با بیان اینکه در حال حاضر نرخ ارز شناور است، روند دلار صعودی و روند یورو نزولی است، اظهار داشت: رشد اقتصادی در بخش کشاورزی 12 درصد منفی و در بخش نفت 3 درصد منفی بوده است و این نشان‌دهنده آن است که درآمدها کم شده است. رئیس کل بانک مرکزی گفت: ما تکلیف کرده‌ایم تا افرادی که معوقات بانکی خود را تسویه حساب می‌کنند جریمه‌های آنها بخشیده شود، این مصوبه جدید است و به تمام بانک‌ها ابلاغ شده است.

برای مصول مطالبات بخش دولتی وخصوصی فرقی ندارد

وی با بیان اینکه بانک‌های خصوصی و دولتی تفاوتی با هم ندارند و نظارت بر همه آنها یکسان است، گفت:‌ ما هم معتقدیم که وصول مطالبات باید در سیستم بانکی باشد، کمیته‌های استانی تشکیل شود و با حضور نمایندگان بخش خصوصی وضعیت مطالبات بخش خصوصی به صورت موردی ، مورد بررسی قرار گیرد. بهمنی گفت: تخصیص بخشی در تسهیلات بانکی در سایر کشورها وجود ندارد و بانک‌ها علاقمندند تا تسهیلات خود را به بخش خدمات و بازرگانی بدهند تا زودتر برگردد، اما ما تکلیف کرده‌ایم تا 37 درصد منابع بانکی در صنعت و معدن، 20 درصد مسکن، 25 درصد کشاورزی، 10 درصد بازرگانی و 8درصد صادرات باشد و در پایان سال محاسبه می‌کنیم که از این درصدها بانک‌ها چقدر انحراف داشته‌اند و برای انحرافات آنها مجازات‌هایی در نظر می‌گیریم.

برای صادرات زیاد است

وی افزود: برخی معتقدند که 8 درصد برای صادرات کم است، در پایان سال 88 مصارف ما 437 هزار میلیارد ریال افزایش داشته است که 8 درصد آن می‌شود 34 میلیارد دلار در صورتی که صادرات ما 34 میلیارد دلار نبوده است، پس 8 درصد هم برای صادرات زیاد است. رئیس کل بانک مرکزی گفت: منابع قابل مصرف سیستم بانکی در سال 87 هزار و 675 هزار میلیارد ریال و در پایان سال 88 دو هزار و 131 هزار میلیارد ریال بوده است.


تولید صادرات محور

وی افزود: وقتی که رهبر معظم انقلاب در ابتدای سال گفتند که کشور باید صادرات‌محور باشد منظور این بوده است که ما باید دید صادراتی داشته باشیم یعنی کیفیت تولید را بالا ببریم و قیمت‌ها را کاهش دهیم تا بتوانیم قدرت رقابت داشته باشیم. بهمنی گفت: مشکل صنعت ما نقدینگی است و در حال حاضر مشکل صنعت نرخ یکی دو درصد نیست، باید اساسی‌تر وارد قضیه شویم، مشکل دیگر صنعت و واحدهای تولیدی نچرخیدن کالا و گردش سرمایه است به جای اینکه 2 ماهه پول برگردد 6 ماهه و یک ساله برمی‌گردد.

توان تسهیلات دهی بانک ها تمام شد

وی افزود: ما هم می‌پذیریم که با اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها هزینه‌های تولید افزایش پیدا می‌کند اما توان تسهیلات بانک‌ها تمام شده است و اینجا می‌طلبد که به مجلس فشار بیاورید تا مصوبه 150 هزار میلیاردی را تصویب کند تا بتوانیم به واحدهای تولیدی کمک کنیم.

نیروی انتظامی در مورد قرض الحسنه ها دخالت نکند

رئیس کل بانک مرکزی در خصوص برخورد نیروی انتظامی با صندوق‌های قرض‌الحسنه گفت: مجوزهای صندوق‌های قرض‌الحسنه را بانک مرکزی می‌دهد و نیروی انتظامی نمی‌تواند دخالت کند و اگر مؤسساتی بدون مجوز کار کنند مطمئن باشید تعطیل می‌شوند. وی در خصوص حذف 3 یا 4 صفر از پول گفت: حذف 3 یا 4 صفر کارشناسی شده است ، سوابق آن تأیید شده است و منتظریم تا ببینیم هدفمند کردن یارانه‌ها چه تأثیری می‌گذارد. وی با اشاره به چاپ اسکناس 10 هزار تومانی گفت برخی معتقدند که پول درشت باعث افزایش تورم می‌شود در صورتی که پول درشت تورم را زیاد نمی‌کند و باعث می‌شود تا سرانه اسکناس پایین بیاید، سرانه اسکناس در کشور ما 118 قطعه و در کشورهای دیگر 14 قطعه است یعنی پول ما از سایر کشورها ریزتر است.

پول چاپ نمی کنیم

بهمنی گفت: بانک مرکزی نباید چک پول چاپ کند و ما در ازای این چک پول‌ها معادل آن را از بانک‌ها پول می‌گیریم، پول را بلوکه می‌کنیم تا حجم نقدینگی کاهش پیدا کند. سابق بر این بانک‌ها برای خود چک پول چاپ می‌کردند یعنی ما 12 بانک مرکزی داشتیم. وی با اشاره به وضعیت بانک‌های خارجی گفت: ما اجازه می‌دهیم در داخل بانک خارجی ایجاد شود و خودمان هم در خارج کشور بانک می‌زنیم ولی سر و صدا نمی‌کنیم که چه کار کرده‌ایم چرا که تحریم‌های صورت گرفته شامل مسائل بانکی هم می‌شود.